Mam wrzody. Czy konieczna jest operacja?

Ból brzucha, nudności, czasami osłabienie spowodowane niedokrwistością - to objawy bardzo często spotykanej choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Najczęściej wystarczy leczenie farmakologiczne, czyli przyjmowanie tabletek blokujących produkcję kwasu solnego, który jest głównym sprawcą wrzodów. Czasami trzeba (na szczęście bardzo rzadko) jednak uciec się do metod inwazyjnych, czyli operacji.

Nawracające wrzody

Czasami zdarza się, że leczenie jest skuteczne tylko wtedy, gdy aktualnie jest stosowane. Krótko po tym, jak leki są odstawiane, dolegliwości znowu się pojawią. W związku z tym jedyną pozostającą w tej sytuacji metodą leczenia jest operacja. Operacja poza wyleczeniem z choroby wrzodowej wyjaśni, czy przyczyną stale nawracających objawów nie było coś jeszcze, np. rozwijający się w obrębie wrzodu nowotwór.
Zobacz też: Choroba wrzodowa

Na czym polega operacja?

Operacja w chorobie wrzodowej żołądka składa się z dwóch etapów. Wydzielanie soku żołądkowego w tym kwasu solnego jest pobudzane przez różne substancje. Jedną z głównych jest acetylocholina – substancja uwalniana przez nerwy unerwiające żołądek. Głównym nerwem zaopatrującym żołądek jest nerw błędny (nerw X). Odpowiada on właśnie za regulowanie ilości produkowanego soku żołądkowego poprzez wydzielanie acetylocholiny, perystaltykę żołądka, czyli ruchy żołądka mające na celu przesunięcie treści pokarmowej z żołądka do dwunastnicy. Wobec tego można uważać nerw błędny za jednego ze sprawców choroby wrzodowej. Dlatego też w trakcie operacji żołądka z powodu choroby wrzodowej przecina się gałązki nerwu błędnego tak aby go "odnerwić" .
Nerw nie uwalnia acetylocholiny, a komórki żołądka (dokładnie komórki okładzinowe) nie produkują kwasu solnego w tak dużych ilościach. Ma to swoje minusy, ponieważ przesuwanie pokarmu z żołądka do dalszych części przewodu pokarmowego jest utrudnione. Dlatego też w czasie operacji poszerza się odźwiernik, czyli połączenie między żołądkiem a dwunastnicą, tak aby ułatwić przechodzenie pokarmu.
Jeśli operacja była wykonywana nagle, np. z powodu silnego krwawienia z wrzodu a metodami endoskopowymi, czyli w czasie gastroskopii nie udało się go zatamować, trzeba podkuć krwawiące naczynie. Jeśli to się nie uda, lub jeśli wrzód wygląda podejrzanie usuwa się dużą część żołądka.
Zobacz też: Czy wrzody żołądka mogą przekształcić się w raka?

Po usunięciu żołądka…

Żołądek, nawet jeśli był chory to miał swoje zadania. Dlatego po operacji również mogą występować różne dolegliwości. Pokarm trafia prawie natychmiast z przełyku do jelita cienkiego, co nie jest zgodne z fizjologią. Wobec czego krótko po posiłku mogą się pojawić niepokój, spadek ciśnienia tętniczego, zawroty głowy i kołatanie serca. Aby tego uniknąć należy jeść bardzo małe porcje i ograniczyć pokarmy bogate w cukry.

Czasami dochodzi także do cofania się treści pokarmowej z dwunastnicy do żołądka co może prowadzić do powstawania zapalenia błony śluzowej. Kolejną konsekwencją usunięcia żołądka jest niedokrwistość, jest ona spowodowana tym, że w żołądku produkowany jest specjalny czynnik, który umożliwia wchłanianie z przewodu pokarmowego bardzo ważnej witaminy, jaką jest witamina B12. Bierze ona udział w tworzeniu erytrocytów, jeśli jest jej za mało pojawia się niedokrwistość. Innym powodem niedokrwistości może być niedobór żelaza, spowodowany albo krwawieniem z zapalnie zmienionej błony śluzowej pozostałej części żołądka albo zaburzony wchłanianiem tego pierwiastka. O ile w przypadku niedokrwistość z powodu niedoboru wit. B12 jest nazywana makrocytarną (bo krwinki czerwone są bardzo duże), o tyle gdy brakuje żelaza niedokrwistość jest mikrocytarna (erytrocyty są małe). Ponieważ mamy skuteczne leczenie, a leczenie operacyjne może mieć poważne konsekwencje, jest ono tylko stosowne w wybranych nielicznych przypadkach choroby wrzodowej.