Zapisanie majątku pod warunkiem
Możesz przekazać komuś darowiznę lub zapisać spadek, o ile ta osoba spełni postawiony przez ciebie warunek. Nosi to nazwę polecenia lub zapisu. Dowiedz się, jak to zrobić i czy zawsze obdarowany musi ten warunek wypełnić.
Masz prawo rozporządzać swoim majątkiem według własnej woli. Jeśli decydujesz się przekazać go np. osobie bliskiej, możesz od niej zażądać, aby spełniła jakieś twoje życzenie.
Oczekuję od ciebie w zamian
Darowiznę można uzależnić od spełnienia określonego warunku lub upływu terminu (wyjątek: darowizna nieruchomości). Nosi to nazwę polecenia. Osoba obdarowana ma, zgodnie z twoją wolą zapisaną w umowie, zrobić coś lub zaniechać jakiegoś postępowania. Przyjmując darowiznę, godzi się dobrowolnie na spełnienie tego warunku. Polecenia mogą mieć różny cel, np. możesz zażądać, aby dokonała wpłaty na rzecz jakiejś organizacji, lub pomogła ci w jakichś pracach.
Masz prawo żądać wykonania polecenia tylko, gdy:
- przekazałaś darowiznę obdarowanemu,
- polecenie dotyczy ciebie lub osoby trzeciej.
Uwaga! Nie możesz żądać spełnienia polecenia, które ma na względzie wyłącznie dobro osoby obdarowanej, np. ma ona podjąć studia, skończyć z nałogiem itp.
Jeśli obdarowany odmówi wykonania polecenia, możesz domagać się tego przed sądem. Musisz napisać pozew a sąd stwierdzi, czy polecenie powinno być spełnione.Po twojej śmierci mogą to zrobić twoi spadkobiercy.
Uwaga! Z powodu niewykonania polecenia nie można odwołać darowizny.
Warto wiedzieć! Polecenie nie może być niezgodne z prawem i zasadami współżycia społecznego.
Zapisuję pod warunkiem
Jeśli chcesz, aby coś po tobie dostała osoba, która nie zalicza się do grona spadkobierców, możesz to zrobić przez zapis. Podajesz wtedy w testamencie (jego forma nie ma znaczenia) imię i nazwisko tej osoby (tzw. zapisobiercy) i wskazujesz, co ma otrzymać. Na podstawie tego zapisu można przekazać rzeczy ruchome, jak i nieruchomości.
W polskim prawie funkcjonują dwa rodzaje zapisu: zwykły i windykacyjny.
1. Zapisem zwykłym jest rozporządzenie testamentowe – ty, jako spadkodawca, zobowiązujesz spadkobiercę do przekazania określonego świadczenia majątkowego wskazanej osobie.
Uwaga! Zapisana rzecz nie staje się własnością zapisobiercy z chwilą twojej śmierci. Musi zostać spisana umowa przeniesienia własności rzeczy. Jeśli przedmiotem zapisu jest nieruchomość, trzeba to zrobić u notariusza.
Możesz w testamencie postawić warunek, jak też wskazać termin przekazania zapisanej rzeczy (np. w rocznicę twojej śmierci). Jeśli spadkobierca nie chce spełnić zapisu, to osoba, która miała rzecz otrzymać, może wystąpić do sądu. Orzeczenie ma taką moc, jak akt notarialny.
2. Zapis windykacyjny może być dokonany jedynie w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego. Wskazana przez ciebie osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku (czyli twojej śmierci). Warunek – przedmiot musi stanowić twoją własność!
Przedmiotem zapisu windykacyjnego może być:
- rzecz oznaczona co do tożsamości (np. obraz, dom, auto),
- zbywalne prawo majątkowe,
- przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne,
- ustanowione na rzecz zapisobiercy użytkowanie lub służebności.
Uwaga! Przedmiotem zapisu windykacyjnego nie mogą być pieniądze.
W przeciwieństwie do zapisu zwykłego nie można tu zastrzec warunku lub terminu.
Polecenie w testamencie
W testamencie można też wydać polecenie spadkobiercy. Najczęściej dotyczy to przekazania określonej sumy na rzecz jakiejś organizacji. Jeśli spadkobierca go nie wykona, może zostać do tego wezwany przez tę organizację. Testament z takim poleceniem warto zrobić u notariusza. Wówczas może on powiadomić organizację, że należą się jej określone pieniądze. Gdy polecenie dotyczy samego spadkobiercy, nikt nie może żądać, aby je wykonał.
Alicja Hass, autorka jest redaktorem Przyjaciółki i Pani Domu