Babie lato - co warto o nim wiedzieć

Jesienny powrót pięknej, słonecznej pogody bywa różnie nazywany w różnych krajach. W Ameryce Północnej to indiańskie lato, w Niemczech – późne lato, w Polsce – babie lato. Skąd taka nazwa? Niektórzy tłumaczą, że wzięła się z porównania pajęczych nici, które wówczas fruwają w powietrzu, do długich siwych kobiecych włosów. Jak to jest, że co roku możemy liczyć na łaskawość natury? Meteorolodzy tłumaczą, że to skutek równonocy jesiennej (przypada ona 23 września, wtedy dzień i noc trwają tyle samo – po 12 godzin). W tym czasie występują niewielkie kontrasty termiczne między półkulą północną, a południową, dobroczynny wpływ ma też nagrzany podczas lata Ocean Atlantycki. To wszystko ma przełożenie na ładną pogodę. Warto więc cieszyć się z tych pogodnych dni i wykorzystać je na podziwianie piękna natury.

Kolorowe liście

W tym miesiącu, a zwłaszcza pod koniec drzewa nabierają niezwykłych barw. Zielone dotychczas liście stają się czerwone, purpurowe, żółte, brązowe, pomarańczowe. Pokaz jesiennej mody rozpoczynają jesiony, wkrótce dołączają do nich sumaki, klony, winobluszcze. Za zmianę koloru odpowiedzialne są głównie karotenoidy i antocyjany. Zawierają je wszystkie rośliny, ale latem maskuje je chlorofil odpowiedzialny za zieloną barwę. Ujawniają się dopiero jesienią.

W sztuce
Babie lato uwiecznił na swoim obrazie Józef Chełmoński. Do dziś dzieło to należy do najczęściej reprodukowanych. Bosonoga, leżąca na ziemi chłopka chwyta w dłoń cieniutką pajęczą nić. Stonowana kolorystyka płótna przypomina jednak o zbliżającej się jesieni.

Szpacze sejmiki
Można je obserwować do połowy września. Ptaki zlatują się ze wszystkich stron i gromadzą się w jednym miejscu, by wspólnie wyruszyć do ciepłych krajów. Ta zbiórka skrzydlatych podróżników jest niezwykle widowiskowa i ...hałaśliwa. Gdy już wszystkie szpaki się zgromadzą i usadowią, cichną na pewien czas, a potem wyruszają w daleką drogę. Powrócą do Polski w marcu.

Pajęcza sieć
To najbardziej charakterystyczny znak babiego lata. Przędą ją malutkie pajączki różnych gatunków. Zwykle są do nich przyczepione. Wiatr roznosi lekkie nici po świecie, nawet na odległość kilkuset kilometrów. W ten sposób przyczynia się do rozprzestrzeniania rodziny pająków.

Rykowisko
We wrześniu rozpoczyna się okres godowy jeleni. Wtedy to samce głośno porykują wzywając rywali do walki o łanie. Ich orężem są poroża, które przez całe lato przygotowują do zapasów, wycierając je o pnie drzew, by stały się gładkie i mocne. Zwycięzcy gromadzą harem najpiękniejszych łań.

Małgorzata Świgoń