Kuchnia serbska jest przykładem kuchni heterogenicznej łączącej kulinarne zwyczaje wielu regionów. Słynne określenia „kocioł bałkański”, które miało tak tragiczny wpływ na historię zarówno tego regionu jak i całej Europy, może z powodzeniem opisywać różnorodność kulinarną Serbii. To tutaj mieszają się tradycje różnych narodów Europy, kuchni węgierskiej, orientalnej rodem z Turcji oraz elementy kuchni śródziemnomorskiej, której tradycje sięgają czasów Imperium Bizantyjskiego. Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że Belgrad, stolica tego słowiańskiego kraju, jest jednym z najstarszych miast w Europie. Pierwsze ślady działalności ludzkiej na tych terenach odkryto już 7 000 lat temu. Serbowie mieli więc dużo czasu, by tworzyć swoją tożsamość kulinarną. Dzięki temu kuchnia tego kraju nie jest jednorodna. W rejonach graniczących z Kosowem, gdzie obecna jest nadal tradycja albańska, popularne są zapiekanki, potrawy z jagnięciny i wołowiny, turecki deser tzw. tulumba oraz baklawy. W znajdującej się na północy kraju Vojvodinie widać wpływy z czasów Austro-Węgier w postaci np. knedli.
Największy wpływ na kuchnię Serbów mieli jednak Turkowie, którzy przez długi czas okupowali ich ziemie. Nie brakuje również wpływów innych krajów z którymi graniczy Serbia takich jak: Rumunia, Chorwacja, Bośnia i Harcegowina, Albania, Macedonia, Bułgaria i Węgry. Ta mieszanka stylów i tradycji orientalnych oraz środkowoeuropejskich powoduje, że kuchnia serbska ma do zaproponowania wiele ciekawych pozycji, które zadowolą nie tylko smakosza, ale również zwykłego wielbiciela dobrego polskiego kotleta.
Co w kotle
Serbowie spędzają dużo czasu przy stole delektując się tłustymi, często ostrymi potrawami. Na stole można zobaczyć dużo mięs, takich jak jagnięcina, wieprzowina lub baranina, które najczęściej podaje się pieczone i którym bardzo często towarzyszą jogurty i kwaśne śmietany. Popularne są również potrawy z fasoli (pasulj), którą często podaje się z żeberkami. Kuchnia serbska oferuje również wiele dań bezmięsnych. Na stołach pojawiają się sałatki ze świeżych warzyw, które podaje się najczęściej z serem. Bogata jest również oferta zup, które do XX wieku były główną pozycją w jadłospisie tego narodu. Smakosze nie mogą narzekać również na listę deserów tworzonych na bazie jaj, masła z dużą ilością orzechów i innych bakalii.
Bliskie sercu każdego Polaka, który lubi dania kuchni staropolskiej, będą charakterystyczne dla Serbii potrawy mięsne takie jak golonka z chrzanem, czy sznycel Karadziordzia (Karađorđeva šnicla), którego nazwa pochodzi od nazwiska przywódcy pierwszego serbskiego powstania. Nie zabraknie też potraw dla smakoszy w postaci koziego mięsa i cielęciny. Serbowie spożywają też wiele potraw z mięsa mielonego. Pozycje takie jak kotlet siekany z grila pljeskavica, wieprzowa specjalność ćulbastije czy leskovačka mućkalica przypadną do gustu wujkom tęskniącym za tradycyjnym weselnym mielonym. Dzięki temu, że podaje się je często z dodatkiem jogurtów, kwaśnej śmietany (pavlaka) lub smakowitych serów (np. sirenje, kačkavalj), zadowolą też bardziej wymagające podniebienia. Potrawy te są grillowane przez co powinny bez większego kłopotu przypaść do gustu wszystkim gościom weselnym, tym bardziej, że można je z powodzeniem podać w towarzystwie pieczonych ziemniaków, sałatek lub lubianej przez Serbów fasoli.
Serbską kuchnią nie będą zawiedzeni również miłośnicy zup. Serbowie jadają dwa ich rodzaje. Standardowe, które nazywają supa oraz zagęszczane mąką tzw. čorba. Najpopularniejsze są gęste zupy gotowane na bazie drobiu i wołowiny podawane z kluskami. Pozycje takie jak zupa pomidorowa Paradajz čorba czy ziemniaczana Ljuta krompir čorba bez problemu zdadzą egzamin na weselnym stole. Dla koneserów przygotować można również zupę rybną riblja čorba oraz gotowaną na bazie jagnięciny - jagnjeca čorba. Również w tym przypadku zadowoleni powinni być i smakosze i wielbiciele tradycyjnych polskich potraw. Kuchnia serbska oferuje bowiem potrawy bliskie nam kulturowo z orientalnymi dodatkami, które nie powinny przeszkadzać zwykłym śmiertelnikom, a na pewno zainteresują koneserów.
Kraina słodyczy
Wycieczką w głąb serbskiej tradycji kulinarnej nie będą też zawiedzeni wielbiciele słodyczy. Burzliwe losy narodu sprawiły, że poza bogatym zestawem zup, dań mięsnych i bezmięsnych ten bałkański kraj może się poszczycić bogatą listą ciekawych deserów. Do wyboru są pochodzące z Turcji baklawa oraz tulumba lub bliższe Polakom knedle. Baklawę przygotowuje się z ciasta półfrancuskiego, zwanego przez mieszkańców Bałkanów korą, przełożonego warstwą orzechów lub migdałów oraz cukrem lub miodem. Po upieczeniu ciasto pokrywa się cukrową polewą. Popularna tulumba, czyli smażone ciasto marynowane w sosie słodowym, zadowoli podniebienie niejednego smakosza. Do polskiego gustu przypadną zapewne również tradycyjne serbskie pity z owocami, ciastka z kaszy manny oraz kajmak, czyli półsłodka masa sporządzana na bazie mleka, dodawana do deserów. Warto zwrócić uwagę również na tzw. slatko, czyli sposób konserwowania owoców charakterystyczny dla kuchni serbskiej.
Na weselu z serbskimi potrawami nie powinno zabraknąć również serbskich alkoholi. Podobna do brandy Rakija to ciężki napój alkoholowy podobny do bimbru lub brandy wytwarzany z owoców. Jedną z odmian Rakiji jest śliwowica, która uważana jest za narodowy napój alkoholowy Serbów. Śliwowica to wysokoprocentowa (70 proc.) wypalanka przygotowywana na bazie śliwek, którą Serbowie zwykli spożywać w czystej postaci. Dla smakoszy dostępna jest również szeroka paleta win oraz smakołyki z postaci miodu pitnego medovina. Również w tym przypadku każdy gość weselny znajdzie coś odpowiedniego dla siebie. I to właśnie stanowi o sile kuchni serbskiej. Dzięki mieszance popularnych w Polsce składników, stosowanych w wielu kuchniach środkowoeuropejskich, z orientalnymi dodatkami, serbskie menu na pewno zadowoli nawet bardzo odmienne gusta.
Sara Michajłow
amore&amore
