Komedia Moliera, wystawiona w 1668 r., stanowi potępienie skąpstwa ukazanego w całej okazałości w działaniach głównego bohatera, Harpagona. Skąpstwo jego jawi
się jako cecha odrażająca, a jednocześnie komiczna i rozbrajająca przez swą naiwność. Harpagon to starzec bliski grobu, nie kochający nikogo, żyjący jedynie dla siebie.
Główny bohater odmawia sobie wszelkich przyjemności, by móc zgromadzić jak największą sumę pieniędzy. Aby osiągnąć ten cel trudni się lichwą. Jest twardy, nieugięty i obojętny. Żyje myślą o swej szkatule złota. Nie obchodzi go los własnych dzieci. Dostaje spazmów na samą myśl o wydatkach. Nawet wyprawienie kolacji jest dla niego wielką i zbędną rozrzutnością.
Kiedy dowiaduje się, że syn żyje z gry, ma mu do zarzucenia tylko to, że wygranej nie składa na procent. W córce widzi tylko żołądek do wykarmienia. O ból głowy przyprawia go konieczność oddania części majątku jako jej posagu. Dzieci, puszczone samopas, mogą robić, co chcą, byleby to ojca nic nie kosztowało.
Zobacz też : Filozofia baroku
Skąpstwo Harpagona można uznać za obsesję. Tylko człowiek chory może zabraniać ścierania kurzu, bo meble się niszczą i głodzenia koni, skoro się ich nie używa. Utrata szkatułki z pieniędzmi jest dla niego nie lada cierpieniem, podejrzewa o kradzież wszystkich, nawet siebie. Głównego bohatera dodatkowo ośmiesza fakt, że snuje on matrymonialne plany względem młodej dziewczyny Marianny.
Skąpiec to komedia obyczajowa, komedia charakterów, która ma na celu pokazanie wad społeczeństwa. Komizm jej polega na absurdalnymi wydawałoby się niemożliwym w życiu zestawieniu cech głównego bohatera. Harpagon na zawsze stał się symbolem chciwca i sknery.
Utwór stanowi studium namiętności człowieka, który „pieniądze kocha więcej niż honor, cześć i cnotę”.
Jest to również dramat rodzinny ukazujący konflikt między rodzicami a dziećmi.
Zobacz też : Molier - biografia
