Walka o odrębność
Nastolatki często zadają pytania typu: „Kim jestem?” lub „Czym różnię się od swoich rodziców?”. Zjawisko to jest najważniejszym elementem okresu dojrzewania, ponieważ tworzy fundamenty pod budowę własnej tożsamości.
Gdy dziecko chce się od nas oderwać
Tak samo jak w dzieciństwie dziecko potrzebowało naszego pozwolenia, aby przejść przez ulicę, tak teraz pragnie, abyśmy zaakceptowali jego chęć oderwania się od nas. Potrzebna jest mu nasza stuprocentowa aprobata, bo chce posiadać swoją własną, indywidualną tożsamość, taką, która pozwala się cieszyć niezależnym myśleniem, możliwością uczenia się na błędach i ryzykiem popełniania nowych.
Możemy uczestniczyć w rozwoju dziecka, przyjmując postawę chętną do wymiany doświadczeń. Powiedzmy głośno: „Podoba mi się sposób, w jaki sobie z tym poradziłeś. Czy możesz mi powiedzieć, jak to zrobiłeś?”.
Zobacz też: Czy na pewno znasz samego siebie?
Niezależność z zależnością
Nawet jeśli pozwolimy dziecku rozwijać niezależność i kreować nową tożsamość, ono nadal potrzebuje naszej pomocy w procesie stawania się odrębną jednostką. Bądźmy z nim, kiedy świat wali mu się na głowę lub kiedy popełni głupi błąd.
Zobacz też: Optymizm - pomaga czy przeszkadza w życiu?
Doświadczenia uczą
Poprzez takie doświadczenia dziecko kształci w sobie poczucie własnej wartości oraz uczy się, że nie trzeba udawać kogoś, kim się nie jest. W okresie dojrzewania dziecko poznaje siebie i próbuje przybierać różne role, z których niektóre odrzuci, a inne podda kolejnym próbom.
Im większe poczucie bezpieczeństwa i pewności siebie, tym większa potrzeba oderwania się od rodziny jako jednostka. Postarajmy się zawsze utrzymywać więź, pomagając dziecku w określeniu granicy pomiędzy nim samym a nami.
Po tym poznasz zdrowe granice
Oto oznaki świadczące o tym, że zostały wyznaczone zdrowe granice:
• Dziecko nawiązuje bliskie przyjaźnie.
• Dziecko rozróżnia uczucia własne od uczuć innych ludzi.
• Dziecko wyznacza sobie cele i ma pragnienia.
• Dziecko wie, jak zaspokajać swoje potrzeby.
Strategie działania
Wyznaczanie i strzeżenie zdrowych granic oraz rozwijanie się jako odrębna jednostka to proces, którego nasz nastolatek może jeszcze nie mieć w jednym paluszku. Aby mu pomóc w jego opanowaniu, wypróbujmy następujące strategie:
- Pozwólmy dziecku wziąć na siebie odpowiedzialność za własne myśli, uczucia i zachowanie.
- Wykształćmy w dziecku „umiejętność przetrwania”, aby było świadome, co robić w niebezpiecznych sytuacjach.
- Określmy granicę przestrzeni fizycznej dziecka poprzez wolne przesuwanie się w jego kierunku do momentu, kiedy poczuje się nieswojo.
- Przećwiczmy z dzieckiem, co powiedzieć i zrobić, kiedy ktoś przekracza tę granicę i przez to wprawia je w zakłopotanie.
Fragment pochodzi z książki „Zrozumieć nastolatka. Od nici porozumienia do głębokich więzi” Debry Hapenny Ciavoli (Wydawnictwo Helion, 2007). Publikacja za wiedzą wydawcy.
