Owsiki u dzieci i dorosłych - rozpoznanie, objawy, leczenie

Na skróty:

• Owsik - co to jest
• Jak wygląda owsik
• Owsiki u dzieci i dorosłych - przyczyny
• Owsiki - objawy
• Test na owsiki
• Lek na owsiki i leczenie owsicy
• Zapobieganie owsikom i owsicy

Owsik - co to jest

Owsiki bytują w jelicie grubym - dorosłe samice stamtąd wędrują do odbytu, by tam złożyć jajeczka. Samica owsika może złożyć jednorazowo aż 11 tysięcy jaj, które bardzo trudno wytępić. Larwy wylęgają się już po 6 godzinach i wracają przez jelito grube do jamy brzusznej.

Pasożyty wydostają się na zewnątrz, krążą wokół odbytu i krocza i to wtedy dają o sobie znać - te okolice swędzą i drażnią, a drapiąc się nosiciel przenosi zakażenie - to prowadzi do owsicy. Wówczas konieczne jest leczenie i przestrzeganie bardzo rygorystycznych zasad higieny przez wszystkich domowników, o czym poniżej.

Jak wygląda owsik

Owsik to pasożyt, którego dostrzeżesz gołym okiem podczas przewijania dziecka, w kąpieli czy przebierania, jeśli jest to samica - ma ona ok. 1 cm długości i 4 mm szerokości, ale samiec jest znacznie mniejszy i można go nie zauważyć.

Zdjęcie owsika pod mikroskopem/ fot. Adobe Stock

Owsiki u dzieci i dorosłych - przyczyny

O owsikach mówi się zwłaszcza w kontekście dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, ale zdarzają się też przypadki owsików u niemowląt i dorosłych - pasożyt ten bardzo szybko znajduje terytorium do swojego bytowania.

Owsica przenosi się przez brudne ręce oraz niemyte owoce, brudną bieliznę, pościel, wspólne ręczniki, lecz także w komunikacji miejskiej lub ubikacji. Jaja owsików mogą się znaleźć także w kurzu domowym, w powietrzu pomieszczeń klimatyzowanych. Owsicą zarażamy się nie tylko przez dotyk, lecz także drogą oddechową. Owsiki u dzieci pojawiają się w momencie, kiedy maluch zaczyna bawić w piaskownicy czy na plaży.

Owsiki - objawy

Do pewnego momentu owsica może nie dawać żadnych objawów i trudno określić okres wylęgania się larw owsików. Do najczęstszych i najbardziej charakterystycznych objawów owsików należą:

• świąd,
• pieczenie odbytu,
• swędzenie,
• stany zapalne skóry,
• apatia,
• problemy ze snem (dziecko często się wierci, bo owsik jest najbardziej aktywny nocą),
• rozdrażnienie,
• płaczliwość,
• brak koncentracji,
• problemy z siedzeniem przez dłuższy czas w jednym miejscu.

​Test na owsiki

Jeżeli u dziecka lub u osoby dorosłej wystąpią opisane wyżej objawy, a do tego w kale lub w okolicy odbytu można dostrzec małe, białe robaki, trzeba podejrzewać zakażenie owsikiem ludzkim. Pierwszym krokiem jest zgłoszenie się do lekarza i podjąć odpowiednie leczenie i profilaktykę.

Najlepszą metodą diagnostyczną potwierdzającą zakażenie owsikami, jest zrobienie wymazu z okolicy odbytu (fałdów okołoodbytowych), tzw. testu na owsiki. Wykonywany jest on za pomocą taśmy celofanowej, lub przylepca celofanowego.

Badanie musi zastać powtórzone 3 razy. Powinno być wykonane rano, przed podmyciem się i wykonaniem czynności fizjologicznych. W ten sposób można wykryć 90% inwazji.

W diagnostyce owsicy nie wykonuje się badania kału, gdyż jest ono niemiarodajne ze względu na to, że jaja owsika są przezroczyste i mają cienkie osłonki.

Lek na owsiki i leczenie owsicy

Leczenie jest konieczne i musi obejmować wszystkich domowników. Istotne jest przestrzeganie zasad higieny, stosowanie leku na owsiki oraz cierpliwość - owsiki nie są łatwe do wytępienia, a na dłuższą metę mogą bardzo uprzykrzyć życie - dziecko jest płaczliwe i niewyspane, może cierpieć na bezsenność i podrażnić (nawet do krwi) skórę wokół odbytu nieustannym drapaniem.

Lek na owsiki (Pyrantelum - bez recepty) musi być podawany każdemu domownikowi, nie tylko nosicielowi owsików. Bardzo ważne w leczeniu owsików jest zachowanie rygorystycznych zasad higieny.

W dniu rozpoczęcia leczenia należy:

• dokładnie wysprzątać całe mieszkanie,
• dzieciom zakładać na noc bawełniane majtki i rękawiczki na dłonie,
• zmienić i uprać, a nawet wygotować bieliznę osobistą,
• wyprać lub wyrzucić dziecięce zabawki,
• uprać w min. 60 stopniach C (najlepiej 90) stopniach C pościel, ręczniki, a następnie uprasować gorącym żelazkiem,
• postarać się o pozbycie się nośników kurzu - zasłon, koców, firan - najlepiej wszystko uprać i schować.
• codziennie brać prysznic (z użyciem mydła),
• przycinać paznokcie na krótko, najlepiej szorować je szczoteczką,
• dokładnie myć warzywa i owoce.

Te czynności są niezbędne, by pozbyć się jaj pasożytów. Wiele osób, gdy dowiaduje się o zakażeniu, zmienia nawyki żywieniowe: dieta może wspomóc leczenie. Ogranicz cukry, postaw na białko i błonnik. Skuteczne mogą się też okazać domowe sposoby na owsiki z użyciem czosnku, cebuli czy pestek dyni.

Zapobieganie owsikom i owsicy

Profilaktyka owsików u dzieci i dorosłych skupia się na higienie osobistej i higienie otoczenia. Bardzo ważne jest:

• częste mycie rąk, zawsze po powrocie do domu czy zabawie w przedszkolu,
• mycie rąk przed każdym posiłkiem,
• mycie rąk po skorzystaniu z toalety,
• codzienny prysznic i dokładne mycie okolic intymnych,
• częsta zmiana bielizny i pościeli,
• regularne sprzątanie i odkurzanie mebli i tekstyliów,
• przycinanie paznokci na krótko,
• mycie owoców i warzyw przed spożyciem.

Czytaj także: Jak potwierdza się obecność owsików
Glista ludzka - jak sprawdzić, czy jest się nosicielem
Wszy - postępowanie i leczenie