Metoda krakowska (metoda sylabowa), czyli jak nauczyć dziecko czytać

Metoda krakowska fot. Adobe Stock
Nauka czytania zaczyna się już od wymawiania sylab - metoda krakowska bazuje na teorii, że warto zacząć naukę czytania między 3. a 4. rokiem życia. Polega na tym, że dziecko najpierw uczy się sylab, a potem liter.
Edyta Liebert / 25.02.2020 14:32
Metoda krakowska fot. Adobe Stock

Dziecko gaworzy, guga już jako niemowlę - w ten sposób przygotowuje się do mówienia i jak da się zaobserwować, mówi sylaby, a nie głoski. Tak intuicyjnie powstała metoda krakowska, która polega na nauce czytania nie liter, a sylab.

Metoda krakowska - na czym polega

„Krakowska metoda uczenia czytania” została opracowana przez prof. Jagodę Cieszyńską. Funkcjonuje też pod nazwą „Symultaniczno-Sekwencyjna Nauka Czytania”  i jest elementem terapii neurobiologicznej, która stymuluje wszystkie funkcje poznawcze u dziecka. Ma na celu podtrzymywać naturalne i intuicyjne nauczanie mówienia i czytania sylabami. Czemu jest skuteczna i polecana?

Metoda krakowska pobudza obie półkule mózgu przy nauce czytania z naciskiem zwł. na tę lewą, która w życiu codziennym traci w tym obrazkowym świecie.

Prawa półkula działa symultanicznie, czyli odpowiada za to,jak postrzegamy świat, doszukuje się analogii, konsekwencji, podobieństw. Dzięki docieraniu do dziecka wszystkimi kanałami tworzą się bardziej trwałe ślady pamięciowe.

Lewa półkula działa w sposób sekwencyjny, czyli analizuje różnice, a jeśli dzieci otoczone ekranami telewizorów widzą świat jedynie obrazkowo, to opóźnia jej rozwój. 

Kiedy zacząć naukę czytania?

Dzieci w wieku przedszkolnym przyswajają naukę czytania bardzo łatwo i efektywnie (aktywność ich mózgów jest bardzo wysoka), czyli można zacząć uczyć dziecko metodą krakowską między 3. a 6. rokiem życia, a nawet po ukończeniu 2. roku życia.

Wielu rodziców uważa, że nauka czytania należy do etapu szkolnego i nie decydują się nad wdrażaniem żadnych metod przekazywania tych umiejętności. W rzeczywistości opanowanie czytania przed pójściem do szkoły ułatwia maluchowi odnalezienie się w nowej sytuacji i dobrze wpływa na jego poczucie własnej wartości.

Jak nauczyć dziecko czytać metodą krakowską

Dziecko uczy się czytać stopniowo. Etapy wg szkolakrakowska.pl naśladują kroki rozwoju mowy dziecka: od samogłosek, przez sylaby do pełnych wyrazów i zdań. Jako pierwsze dziecko poznaje sylaby ze spółgłoską p. Naukę rozpoczyna się od powtarzania - początkowo rodzic, a potem dziecko powtarza je w kolejności: PA PO PU PE PI PY.

Następne etapy to zmiana kolejności i odczytywanie sekwencji PA PA, PI PI PI, a w następnym etapie różnicujemy odczytywane sylaby, np. PA PU, PE PO PI. Po opanowaniu tej umiejętności, wprowadza się  sylaby ze spółgłoską M - czytamy na stronie propagatorów metody.

Najważniejsze, to zapoznać dziecko z sylabami w różnych zestawieniach ze znanymi samogłoskami. Następnie wprowadza się spółgłoski p m b l f w t d i tworzy się sylaby, np. APA. MOP, BAM. Potem zmienia się kolejność, tworzy nowe wyrazy i nazywa przedmioty.

Jeśli dziecko jest już gotowe, kolejnym etapem jest odczytywanie sylab zamkniętych, czyli kończących się spółgłoską, np. AP OP UM IM. Później rodzic wdraża nowe sylaby składające się z samogłoski i sylaby otwartej, na potem zamknięte. Kolejność wprowadzania: s z k g j n sz ż/rz c dz h/ch ł cz dż drz r. Dwuznak to całość, odczytuje się go razem. Na końcu dziecko poznaje samogłoski nosowe (ą, ę), które wprowadza się nie w sylabach, ale w wyrazach. Brzmi skomplikowanie, ale po przeczytaniu instrukcji lub odpowiedniej literatury, można łatwo wdrożyć tę naukę w zaciszu domowym. 

Wyróżnia się 5 etapów metody krakowskiej:

  • Etap I. Naukę zaczyna się od samogłosek prymarnych (a, u, i) do sylaby otwartej (czyli rozpoczynającej się spółgłoską, a zakończonej samogłoską, np. PuMu, Be). 
  • Etap II. Nauka przebiega od sylaby otwartej do pierwszych wyrazów, np. MaTa.
  • Etap III. Ten etap polega na czytaniu sylab zamkniętych, rozpoczynających się samogłoską i kończących się spółgłoską, np. AleK.
  • Etap IV. To czytanie nowych sylab otwartych i zamkniętych.
  • Etap V. To samodzielne czytanie wyrazów.

Co jest najważniejsze na poszczególnych etapach metody krakowskiej?

Każdy z nich odbywa się wg sekwencji: powtarzanie (po rodzicu) – rozumienie (dorosły pokazuje dziecku odczytywane głoski) – nazywanie (dziecko samo je odczytuje). 

Nie bój się włączać w naukę ruchowych zabaw czy gestów - jeśli masz słowo BAM, to upadnij, a jeśli BUM, to udawaj, że wybucha np. wulkan. Gdy słyszysz PUK, zapukaj do drzwi. Możesz też wykorzystać je przy nauce sylab. To może być świetna zabawa - zdaj się na swoją intuicję!

Inne tematy z zakresu rodzicielstwa: 

Opieka na dziecko 2020: kompendium wiedzy
 Te imiona dla chłopców są modne w 2020
5 porad, jak wybrać imię dla dziecka

Redakcja poleca

REKLAMA