Komu przysługuje urlop wypoczynkowy?
Urlop wypoczynkowy przysługuje każdemu pracownikowi, który jest zatrudniony na umowę o pracę. Osoby zatrudnione na umowę o dzieło lub na umowę zlecenie nie mogą korzystać z tego świadczenia. Co ważne, pracownik za te dni pobiera pełne wynagrodzenie.
Pierwszy urlop wypoczynkowy
Podejmując pierwszą pracę możemy liczyć na przyznanie urlopu wypoczynkowego. Nie można jednak skorzystać z niego już po kilku dniach od rozpoczęcia pracy. Prawo do urlopu wypoczynkowego pracownik nabywa z upływem każdego kolejnego miesiąca kalendarzowego. Co to oznacza?
Po ukończeniu pierwszego miesiąca pracy, masz prawo do urlopu wypoczynkowego w 1/12 wymiaru przysługującego ci po przepracowaniu pełnego roku. Co miesiąc długość wymiaru twojego urlopu wzrasta, nie ma wpływu na to nawet zmiana miejsca pracy.
Podstawowy wymiar urlopu wypoczynkowego
Jak wyliczyć należną długość urlopu wypoczynkowego? Zacznijmy od podstawowych zasad, które są zależne od stażu pracy danego pracownika.
- Jeśli staż pracy pracownika wynosi mniej niż dziesięć lat, przysługuje mu 20 dni urlopu wypoczynkowego.
- Jeśli staż pracy pracownika wynosi co najmniej dziesięć lat, przysługuje mu 26 dni urlopu wypoczynkowego.
Pamiętaj! Przy obliczaniu wymiaru urlopu wypoczynkowego bierz pod uwagę długość stażu pracy u wszystkich swoich pracodawców!
Sprawdź też: Jak ubiegać się o zasiłek macierzyński
Wykształcenie a długość urlopu wypoczynkowego
Do stażu pracy należy wliczyć czas nauki. W przypadku ukończenia:
- zasadniczej szkoły zawodowej – do stażu pracy dolicz 3 lata,
- średniej szkoły zawodowej – do stażu pracy dolicz 5 lat,
- średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych – do stażu pracy dolicz 5 lat,
- średniej szkoły ogólnokształcącej – do stażu pracy dolicz 4 lata,
- szkoły policealnej - do stażu pracy dolicz 6 lat,
- szkoły wyższej – do stażu pracy dolicz 8 lat.
Pamiętaj! Okresów nauki nie można sumować. Jeśli ktoś ukończył liceum ogólnokształcące, a następnie szkołę wyższą, to nie powinien liczyć 12 lat stażu pracy, a jedynie 8.
Sprawdź też: Jak udowodnić mobbing?
Inne okresy wliczające się do długości stażu pracy
Poza okresem zdobywania wykształcenia, do stażu pracy należy doliczyć również inne okresy:
- okres wykonywania pracy nakładczej,
- okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych,
- okres służby wojskowej (czynnej lub zawodowej),
- okres stażu z urzędu pracy,
- okres zatrudnienia zagranicą,
- okres pełnienia służby policyjnej,
- okres prowadzenia gospodarstwa rolnego (lub pracy w gospodarstwie małżonka),
- urlop bezpłatny,
- bezpłatny urlop szkoleniowy,
- urlop bezpłatny, przyznany na okres wykonywania pracy u innego pracodawcy,
- okres pracy w gospodarstwie rodziców lub teściów, poprzedzający objęcie tego gospodarstwa (po 16 roku życia, a jednocześnie przypadający przed 1 stycznia 1983 roku),
- okres, za który pracownik otrzymał odszkodowanie z powodu skrócenia mu okresu wypowiedzenia,
- okres, za który danemu pracownikowi sądownie przyznano odszkodowanie z powodu bezprawnego rozwiązania umowy lub przyznano wynagrodzenie w związku z sądowym wyrokiem przywracającym pracownika do pracy.
Zajrzyj koniecznie: Kobieta na zasiłku chorobowym
Czy urlop wypoczynkowy można dzielić na części?
Pracownik na własne życzenie może podzielić swój urlop wypoczynkowy na krótsze okresy. Może również oczywiście wykorzystać cały urlop jednorazowo. Według kodeksu pracy, część urlopu musi wynosić przynajmniej 14 dni kalendarzowych.
Co się dzieje z zaległym urlopem?
Po trzech latach, pracownik traci zaległe dni swojego urlopu wypoczynkowego. Jeśli po zakończeniu roku kalendarzowego pracownik nie wykorzysta należnych mu dni wolnych, powinien je wykorzystać do końca września kolejnego roku (od niedawna, wcześniej obowiązującym miesiącem był marzec).
Przeczytaj również: Jak zarządzają kobiety?
Wynagrodzenie zamiast urlopu wypoczynkowego
Istnieje możliwość otrzymania ekwiwalentu pieniężnego zamiast wykorzystywania urlopu wypoczynkowego. Jest to jednak możliwe tylko wtedy, gdy przyczyną niewykorzystania dni wolnych jest zakończenie umowy o pracę - rozwiązanie umowy lub zwolnienie dyscyplinarne. Pracodawca nie ma obowiązku wypłacania ekwiwalentu, zamiast niego może narzucić podwładnemu wykorzystanie zaległych dni urlopowych.
Grupy uprzywilejowane z większym wymiarem urlopu wypoczynkowego
Istnieją również grupy uprzywilejowane, którym przysługuje więcej dni płatnego urlopu. Są to:
- sędziowie, prokuratorzy – po 10 latach pracy mają dodatkowych 6 dni wolnych, a po 15 latach - 12 dni wolnych (corocznie),
- niepełnosprawni o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności – corocznie mają dodatkowych 10 dni wolnych (prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego przysługuje po przepracowaniu roku od momentu zaliczenia do danej grupy niepełnosprawności),
- pracownicy socjalni – raz na dwa lata mają prawo do dodatkowych 10 dni wolnych, jeżeli pracownik przepracował nieprzerwanie co najmniej 5 lat (dotyczy pracowników zatrudnionych w ośrodkach pomocy społecznej oraz w powiatowych centrach pomocy rodzinie, kiedy do ich obowiązków należy praca socjalna i przeprowadzanie wywiadów środowiskowych),
- kombatanci – mają prawo do dodatkowych 10 dni wolnych (nie przysługują kombatantowi w sytuacji, gdy już z innych względów korzysta z dni wypoczynkowych przez ponad 26 dni w ciągu roku),
- inwalidzi wojenni – mają prawo do dodatkowych 10 dni roboczych.
