„Ufałam przyjaciółce, a ona rozgaduje wszystko na lewo i prawo. Mówi, że to przejaw troski”

Całe życie myślałam, że mam w Magdzie osobę, której mogę powiedzieć absolutnie wszystko. Znałyśmy się jeszcze z liceum. Tamten okres wciąż wracał do mnie jak stary film na zniszczonej taśmie: krzywe grzywki, za szerokie swetry z lumpeksu, pierwsze nieudolne próby malowania oczu. I rozmowy prowadzone szeptem na korytarzu, jakby każde zdanie miało wagę tajemnicy państwowej. Pamiętam jedną scenę tak wyraźnie, jakby wydarzyła się wczoraj. Stałyśmy pod salą, a Magda rzuciła do mnie:

— Julia, jak wyglądam? On tu zaraz będzie.

— Wyglądasz dobrze, przestań panikować — odpowiedziałam.

— Jak ty mi życie ratujesz… — mruknęła, jakby to była najpoważniejsza sprawa na świecie.

Wtedy wszystko było proste. Później dorosłość zrobiła to, co zawsze robi: pozwoliła nam wierzyć, że wciąż jesteśmy takie same, a jednocześnie powoli wszystko przeinaczała. Studiowałyśmy w różnych miastach, potem były śluby, pierwsze przeprowadzki, dzieci. Nadal byłyśmy blisko, ale już nie tak jak dawniej. A może tylko ja udawałam, że tego nie widzę.

Zawsze sądziłam, że jeśli komuś mogę zaufać, to tylko jej. Dlatego kiedy opowiadałam Magdzie o sprawach trudnych, intymnych, takich, których nie mówi się przy przypadkowych znajomych, robiłam to bez zastanowienia. Wydawało mi się, że mam w niej powierniczkę sekretów. I nagle zaczęły do mnie wracać słowa, których nie powinna znać żadna inna osoba.

Najpierw nie zwracałam na to uwagi. Ktoś z naszego otoczenia po prostu nagle rzucił zdanie:

— Słyszałam, że jesteś ostatnio zmęczona tą sytuacją w pracy.

Poczułam wtedy nieprzyjemne ukłucie. To były słowa, których użyłam tylko raz — tylko przy Magdzie. Uśmiechnęłam się, odpowiedziałam coś neutralnego, ale jednocześnie zrobiło mi się duszno, jakby nagle ktoś odciął mi dopływ powietrza. Następne sytuacje tylko to potęgowały. Słyszałam kolejne „Podobno…” i „Magda mówiła, że…” z ust ludzi, którzy nie mieli prawa tych rzeczy wiedzieć.

Za każdym razem próbowałam tłumaczyć sobie, że może coś przekręcili, może to przypadek, może to nie ona. Wmawiałam sobie to do znudzenia, a jednak podskórnie czułam, że coś się między nami psuje. Z jednej strony tęskniłam za dawną Magdą, z drugiej miałam coraz więcej wątpliwości, których nie potrafiłam już zignorować. Wiedziałam, że nadejdzie moment, który popchnie wszystko dalej. I że po nim nic nie będzie takie jak kiedyś. Wtedy jednak jeszcze próbowałam udawać, że wszystko gra, chociaż od dawna nic już nie było dobrze.

Jakby nic się nie działo

Kiedy myślę o tamtym okresie, widzę siebie stojącą w kuchni, podpierającą się ręką o blat i próbującą zrozumieć, czemu z każdym tygodniem czuję się coraz bardziej odsłonięta. To nie były wielkie sprawy, nic, co mogłabym jednoznacznie nazwać zdradą: raczej drobne, niepokojące sygnały, jakby ktoś delikatnie przesuwał zasłonę, za którą chowałam najintymniejsze myśli. Zaczęło się od takich momentów jak ten, kiedy jedna z koleżanek z pracy powiedziała:

— Słyszałam, że masz teraz trudniej z tym projektem. Podobno dużo na ciebie spadło.

Uśmiechnęłam się sztucznie. Nie miałam pojęcia, skąd to wie. Jedyną osobą, której wspomniałam o tym mimochodem, była Magda, podczas szybkiej rozmowy, kiedy wpadła do mnie po drodze, tylko na piętnaście minut. Wtedy machnęła ręką i rzuciła:

— Oj, to pewnie chwilowe, nie martw się.

Kolejne takie sytuacje pojawiały się coraz częściej. Czasem jeszcze próbowałam to bagatelizować, ale prawda była oczywista: Magda mówiła wszystkim więcej, niż powinna. Pewnego wieczoru zadzwoniła do mnie. Jej głos był zwyczajny, jakby nic się nie działo.

— Julia, słuchaj, rozmawiałam dziś z kimś i wyszło na to, że znowu siedziałaś w pracy po godzinach — stwierdziła. — Naprawdę cię tam tak cisną?

Zamarłam. Wspomniałam jej o tym raz, w biegu, kiedy mijałyśmy się na ulicy.

— Zdarzyło się — odpowiedziałam możliwie obojętnie.

— No, mówiła mi ostatnio jedna osoba, że tak masz od jakiegoś czasu… — ciągnęła, nieświadoma, że każde jej słowo wbijało się we mnie jak nóż.

— Skąd to wiedziała? — zapytałam.

— No… rozmawiałyśmy o tym, tak wyszło — odparła lekko, jakby mówiła o pogodzie.

Teoretycznie mogłam z nią o tym porozmawiać. Zapytać wprost. Powiedzieć, że źle się z tym czuję. Ale nie potrafiłam. Bałam się, że jeśli powiem to głośno, coś się między nami zmieni, więc milczałam, a wewnątrz narastało napięcie.

Pod koniec miesiąca zaczęłam zauważać, że moje zaufanie do niej zmalało. Czułam się obserwowana, jakby każda moja myśl była natychmiast wynoszona w świat. Kiedy rozmawiałam z nią przez telefon, mówiłam coraz mniej, uważając na każde zdanie, a ona zdawała się tego nie dostrzegać. Wycofywałam się więc powoli, niespiesznie, w ciszy. Nie było krzyku, nie było kłótni — tylko ciężar, który spadał na mnie wieczorami, kiedy próbowałam zasnąć i analizowałam każde jej słowo. Miałam wrażenie, że moja prywatność przestaje być moja, a granice, których ona kiedyś pilnowała, teraz przesuwały się niedbale pod wpływem jej niedbałych machnięć ręką.

Coś wywróciło mi się w żołądku

Tego dnia byłam zmęczona, rozkojarzona i nie chciałam z nikim rozmawiać. Magda zadzwoniła późnym popołudniem, jakby odzywała się z czymś pilnym, co w jej ocenie nie mogło poczekać. Odebrałam, choć wcale nie miałam siły na rozmowę.

— Wspomniałam dziś Kasi o twoich badaniach. Powiedziała, że też tak miała i żebyś się nie stresowała — rzuciła lekko, jakby mówiła o nowym smaku herbaty, który kupiła.

Zamarłam. O badaniach powiedziałam jej raz, i to bardzo nieśmiało, raczej w chwili słabości niż w ramach zwierzeń. Nie chciałam, żeby ktokolwiek o tym wiedział.

— Aha. Jasne. Spoko — odpowiedziałam krótko.

— Nie denerwuj się, chciałam dobrze — ciągnęła.

— Nic się nie dzieje — ucięłam, choć mój głos był napięty do granic możliwości. Coś wywróciło mi się w żołądku. Czułam, jak wszystko we mnie zastyga. Mogłam wybuchnąć, mogłam zrobić aferę, mogłam zapytać, dlaczego to robi. Zamiast tego milczałam, bo... nie chciałam już tłumaczeń. Po zakończeniu rozmowy odłożyłam telefon i przez dłuższą chwilę siedziałam bez ruchu.

Postanowiłam sobie, że nie napiszę już pierwsza. Nie zadzwonię. Nie dlatego, że obraziłam się jak dziecko, tylko dlatego, że każda nasza wymiana zdań kończyła się jakąś katastrofą. Moją katastrofą. Nie planowałam końca przyjaźni. To przyszło samo, jako reakcja obronna.

Napisałam prawdę

Minął tydzień, w którym nie napisałam do niej ani jednego słowa. Czułam coś w rodzaju ulgi — pierwszy raz od dawna nikt nie grzebał w moich myślach. Każdego dnia jednak podnosiłam telefon, sprawdzałam, czy się odezwała. I każdego dnia odkładałam go z powrotem. Napisała dopiero ósmego poranka.

Magda: „Ej, co się dzieje? Od tygodnia się nie odzywasz”.

Zobaczyłam wiadomość i poczułam znajomy ucisk w piersi. Nie chciałam odpowiadać od razu. Napisałam kilka zdań, ale każde usuwałam. W końcu wzięłam głęboki oddech, a ręce drżały mi jak przed egzaminem.

Julia: „Nie czuję się już twoją przyjaciółką. Tylko kimś, z kogo możesz robić tanią sensację” — wysłałam to pośpiesznym gestem, zanim zdążyłam zmienić zdanie. Patrzyłam na ekran, jakby miał wybuchnąć.

Po chwili pojawiła się jej odpowiedź.

Magda: „Co ty mówisz? O co chodzi? Przecież ja tylko czasem wspominam… Nic złego nie robię”.

Julia: „Właśnie to mnie boli”.

Potem napisała jeszcze kilka zdań, pełnych tłumaczeń, zaprzeczania, zdziwienia. Nie odczytałam ich od razu. Wiedziałam, że jeśli dam się wciągnąć w tę rozmowę, znowu wszystko skończy się tak, jak zawsze: ja będę przewrażliwiona, a jej przecież tylko coś się czasem wymsknie. Wyłączyłam powiadomienia. Oparłam się o kanapę i dopiero wtedy poczułam, że łzy same spływają po policzkach. Napisałam prawdę. I ta prawda nie pozwalała już wrócić do tego, co było wcześniej.

Nie pokłóciłyśmy się

Po kilku dniach ciszy Magda zaczęła dzwonić coraz częściej. Najpierw podejmowała pojedyncze próby, potem były całe serie połączeń. W końcu napisała: „Spotkajmy się. Musimy porozmawiać”.
Nie chciałam tego. Naprawdę nie chciałam. Ale coś we mnie mówiło, że jeśli odmówię, będę nosić tę niewyjaśnioną pustkę jeszcze dłużej. Zgodziłam się na spotkanie w małej kawiarni, gdzie kiedyś bywałyśmy razem.

Usiadłam przy stoliku przy oknie. Kiedy weszła, zobaczyłam napięcie malujące się na jej twarzy, które trudno było pomylić z czymkolwiek innym. Usiadła naprzeciwko i przez chwilę milczałyśmy, jakbyśmy nie znały się od lat.

— Dlaczego mi nie powiedziałaś wcześniej, że ci to przeszkadza? — zapytała wreszcie. W jej głosie było coś pomiędzy rozżaleniem a wyrzutem.

— Bo każde słowo, które ci powierzałam, wracało do mnie od kogoś innego — odpowiedziałam. — Mówiłam, a świat zaraz o wszystkim wiedział.

— Przecież ja tylko… czasem mówiłam różnym osobom, żeby pogadać — broniła się, jakby to było zupełnie naturalne. — Nie widziałam w tym nic złego.

— I właśnie wtedy czułam, że nie jestem dla ciebie człowiekiem, tylko wygodnym tematem — powiedziałam cicho.

Magda zacisnęła dłonie na filiżance.

— Robisz dramat — burknęła. — Przecież ludzie rozmawiają. Nie można wszystkiego zatrzymywać dla siebie.

— Niektóre rzeczy miałaś zatrzymać, bo ja ci je powierzyłam — odpowiedziałam, a słowa zabrzmiały ostrzej, niż zamierzałam.

Zawisło między nami ciężkie, duszne milczenie. Nie widać było w nim szansy na naprawę czegokolwiek. Patrzyłam na nią i wiedziałam, że to już nie jest ta sama przyjaźń. A może dawno nią nie była, tylko dopiero teraz miałam odwagę to zobaczyć. Rozmowa zakończyła się w pół zdania. Nie pokłóciłyśmy się, nie uniosłyśmy głosu. Każda wyszła z kawiarni w inną stronę, jakbyśmy nigdy wcześniej nie przychodziły tu razem. Czułam, że coś, co trwało połowę mojego życia, właśnie się rozpadło.

Dzieliłaś się moim życiem

Ostatnią rozmowę odbyłyśmy kilka dni później. Zadzwoniła wieczorem, tak jakby chciała złapać mnie między jednym oddechem a drugim. Odebrałam, choć wiedziałam, że to już niczego nie cofnie.

— Julia, naprawdę nie rozumiem, co zrobiłam tak strasznego — zaczęła bez wstępów. — Wszyscy rozmawiają. Wszyscy czymś się dzielą.

— Ty dzieliłaś się moim życiem — odpowiedziałam spokojnie. — Wiedziałaś, że coś jest dla mnie trudne, a potem szłaś z tym do obcych osób.

— Przecież nie chciałam źle — stwierdziła, a w jej głosie pobrzmiewała bezradność. — Tak wyszło.

Wzięłam głęboki oddech.

— Powiedziałam ci kiedyś coś, czego nie powiedziałam nikomu innemu — oznajmiłam. — A później usłyszałam to tam, gdzie nie powinnam. To we mnie zostaje. I to nie jest coś, co można wytłumaczyć jednym zdaniem.

Zapadła chwila ciszy, która brzmiała jak odległe echo wszystkiego, co było między nami.

— Przesadzasz — mruknęła, jakby próbowała zamknąć temat. — Nie można brać wszystkiego tak serio.

— Może właśnie dlatego już nie potrafimy być blisko — zauważyłam. — Bo dla mnie to było wszystko na serio.

Przez moment wydawało mi się, że zaraz powie coś, co zatrzyma tę lawinę. Ale moja nadzieja byłą płonna.

— Nie mam już siły tego ciągnąć — dodałam po chwili. — I nie chcę wracać do tego, co było. Przykro mi.

Zakończyłam rozmowę powoli, bez złości, bez dramatyzowania. Wiedziałam, że to powinno się wydarzyć już dawno. Między nami powstała ściana — obie pozwoliłyśmy jej rosnąć, udając przez lata, że jej nie widzimy.

To nie koniec świata

Kiedy myślę o naszej relacji dziś, widzę ją jako stary album, z którego powypadały zdjęcia. Zostały tylko puste miejsce po nich i trudne do opisania uczucie braku. Lata przyjaźni nie zniknęły, nie wyparowały — one po prostu przestały być czymś, na czym mogłam się oprzeć. Czułam smutek, bo straciłam osobę, która była ze mną w tylu ważnych momentach. Jednocześnie coś we mnie wyraźnie odetchnęło. Po raz pierwszy od długiego czasu miałam poczucie, że moje wnętrze znowu należy do mnie. Że nikt nie roznosi moich słów po ludziach. Nie wiedziałam jednak, czy powinnam się z tego cieszyć, czy wstydzić własnej ulgi.

Zastanawiałam się wiele razy, czy mogłam zrobić coś inaczej. Czy był taki moment, w którym mogłam zatrzymać to wszystko, zanim wymknęło się spod kontroli. Za każdym razem dochodziłam do tego samego wniosku: chyba żadna z nas nie potrafiła być już tą osobą, którą była kiedyś. Może dojrzałość niekiedy po prostu oddala od siebie ludzi, nawet jeśli kiedyś byli ze sobą bardzo blisko.

Miałam też świadomość, że za bardzo ufałam, za późno widziałam niewygodne sygnały. To wciąż bolało, a jednocześnie stanowiło lekcję, której dawno potrzebowałam: nie każda więź jest wieczna, nawet jeśli trwa połowę życia. Kiedy dom robił się cichy wieczorami, czułam tę pustkę wyraźniej. Nie było już szybkich wiadomości, nagłych telefonów, wspólnych planów. Ale nie czułam już napięcia. Nie musiałam uważać na każde słowo. To była strata, ale też coś jeszcze: spokój, który do mnie wrócił. Po latach nauczyłam się, że zamknięcie jednych drzwi to nie koniec świata. Czasem dopiero wtedy można swobodnie oddychać.

Julia, 31 lat

Historie są inspirowane prawdziwym życiem. Nie odzwierciedlają rzeczywistych zdarzeń ani osób, a wszelkie podobieństwa są całkowicie przypadkowe.

Czytaj także: