„Teściowa codziennie wpada jak do siebie. Nie lubię nieproszonych gości, więc obmyśliłam plan”

Nie wiem, kiedy ostatni raz wstałam z łóżka i nie czułam się jak wrak człowieka. Być może wtedy, gdy jeszcze byłam tylko Anną – kobietą, nie żoną, matką, synową itd.. Teraz jestem tą, która budzi się co dwie godziny, bo mała Zosia ma kolkę, tą, której kubek z kawą wiecznie stoi zimny na parapecie i która od dwóch tygodni nosi ten sam rozciągnięty t-shirt, bo wszystko inne ma plamy z mleka.

Mam trzydzieści dwa lata, męża Michała i małe mieszkanie na przedmieściach, które kiedyś wydawało mi się wystarczające. Teraz to klatka. Bo nie mam gdzie się schować, kiedy Halina, moja teściowa, znów wpada z buta. Halina... kobieta, która na pewno chce dobrze. Tak przynajmniej powtarza Michał, ilekroć próbuję mu nieśmiało zasugerować, że jego matka zaczyna przeginać. I może rzeczywiście chce dobrze. Ale efekt jest taki, że nie mogę spokojnie przewinąć córki bez jej uwag, nie mogę poleżeć z kubkiem herbaty, bo ona „przy okazji” wpadła i stwierdziła, że „trzeba ogarnąć ten syf”.

– To nie jest syf – chciałam raz powiedzieć. – To mieszkanie kobiety, która właśnie urodziła dziecko i nie ma siły nawet umyć włosów. Ale ugryzłam się w język. Jak zwykle.

Michał? Michał się stara. Przynosi zakupy, myje butelki, raz nawet upiekł mi muffinki. Ale gdy tylko Halina się zjawia, zmienia się w bezwolnego chłopca. Znika, chowa się za uśmiechem i mówi:

– Mama tylko pomaga.

A ja nie mam już siły na tę "pomoc".

Teściowa wtrącała się we wszystko

– Anna, chodź tu, pomogę ci przewinąć Zosię, bo widzę, że zmagasz się z tym wszystkim – Halina weszła bez pukania, niemal bez zaproszenia, rozglądając się od razu po pokoju.

– Halina, mogłabyś następnym razem zapukać? – spróbowałam łagodnie, ale jej wzrok już przeszywał mnie krytyką.

– Przecież to mój dom, nie muszę pytać – rzuciła z przekąsem. – A tu bałagan straszny, nie dziwię się, że się denerwujesz. Z takim chaosem to dziecko się rozchoruje.

– Nie jest tak źle... – zaczęłam, ale przerwała mi.

– Zobacz, ta podłoga! Zamiast siedzieć z maleństwem, powinnaś wziąć mop i zacząć sprzątać. Jak tak dalej pójdzie, to Michał będzie musiał sam to robić.

– Halina, naprawdę jestem zmęczona... – próbowałam uciąć rozmowę, ale ona ciągnęła dalej.

– Zmęczona? To ja powinnam być zmęczona, po całym dniu w pracy. A ty co? Siedzisz i narzekasz! Dziecko potrzebuje mamy, a nie wiecznego marudzenia.

Słowa Haliny uderzały we mnie jak grad kamieni. Starałam się zachować spokój, ale w środku wrzałam. Dlaczego nie rozumie? Nie widzi, że to nie jest tylko zmęczenie? Że potrzebuję chwili dla siebie?

– Halina, naprawdę doceniam, że chcesz pomagać, ale proszę, daj mi trochę przestrzeni.

– Przestrzeni? – zaśmiała się, odwracając wzrok. – Ty się dopiero uczysz, a ja wiem, jak to jest z dziećmi. To ja wychowałam Michała, może powinnaś mnie posłuchać?

Jej ton był jak wyrok. Już nigdy nie będę robić nic dobrze. Zawsze będę za mało dobra dla niej i Michała. Zaciśnięte pięści, ścisk w gardle i pytanie, czy kiedykolwiek odzyskam spokój.

Rozmowa z mężem

– Michał, musimy porozmawiać o mamie – powiedziałam cicho, gdy tylko usiedliśmy wieczorem na kanapie.

– Co się dzieje? – spojrzał na mnie z troską, ale też lekkim zmęczeniem.

– Ona ciągle wpada bez zapowiedzi, komentuje wszystko, od mojego sposobu karmienia Zosi po porządek w mieszkaniu. Czuję się, jakbym nie miała własnego domu.

– Anna, ona tylko chce pomóc. Przecież to moja mama. Nie widzisz, że to dla niej ważne?

– Ważne? Michał, ja wiem, że chce dobrze, ale przekracza granice. Nie mam prywatności, nie mogę odpocząć. Czuję się osaczona.

– Rozumiem, że jesteś zmęczona, ale nie możesz traktować mamy jak wroga. To rodzina, powinnaś ją zaakceptować.

– Akceptować? Michał, ty nie rozumiesz. Ty stoisz po jej stronie, a ja czuję się zostawiona sama sobie.

Na chwilę zamilkł, spojrzał w dal.

– Postaram się coś zrobić – powiedział cicho. – Ale musisz zrozumieć, że dla niej to też trudne.

Podstępny plan

Nie mogłam już dłużej znosić ciągłych wtargnięć Haliny do naszego mieszkania, jej uwag i ciągłego poczucia, że nie mam tu prawa czuć się u siebie. Kiedy Michał wyszedł do pracy, postanowiłam działać na własną rękę. Po cichu, po kryjomu, zainstalowałam zamek na kod – taki, który pozwalał mi kontrolować, kto może wejść do domu. Nie skonsultowałam tego z mężem, wiedząc, że dla niego temat teściowej to wrażliwa kwestia. Następnego dnia, tuż po poranku, usłyszałam głośne pukanie do drzwi.

– Michał! Otwórz! – krzyczała Halina z drugiej strony. – Co to za głupia zabawa?!

Stanęłam przy drzwiach, obserwując, jak teściowa próbuje bezskutecznie przekręcić klamkę. Wokół zebrało się kilku sąsiadów, bo hałas robił się nie do zniesienia.

– Mamo, uspokój się, to tylko ja – usłyszałam głos Michała, który właśnie wrócił z pracy.

Wpuściłam go do środka, ale napięcie w pokoju było wyczuwalne niczym gęsta mgła.

– Co się tu dzieje? – zapytał Michał, marszcząc brwi.

– Twoja żona postanowiła mnie wykluczyć z życia wnuka – wykrzyczała Halina, nie zważając na obecność sąsiadów. – To jest po prostu nie do pomyślenia!

– Anna, to przesada – powiedział stanowczo Michał, biorąc stronę matki.

– Przesada? – odpowiedziałam gorzko, czując, jak krew uderza mi do głowy. – To ty uważasz, że zamontowanie zamka na kod, żeby mieć choć chwilę spokoju i prywatności, to przesada? – Jak możesz tak mówić? – krzyknęłam, łzy napłynęły mi do oczu. – To nie jest wojna. Chciałam tylko trochę przestrzeni, żeby nie zwariować.

Halina skrzywiła się, nie spuszczając ze mnie wzroku.

Michał milczał, jakby chciał uciec od całej sytuacji, a ja czułam, że nasza rodzina pęka na pół. W środku mnie coś pękło – poczucie samotności, zdrady i bezradności, których nie potrafiłam już dłużej udźwignąć.

To dopiero początek burzy

Z płaczem wzięłam Zosię na ręce i wybiegłam z mieszkania. Serce waliło mi jak oszalałe, a w głowie kłębiły się myśli: „Nie wytrzymam tego dłużej”. Po chwili byłam już u Jagody.

– Anna, co się stało? – objęła mnie natychmiast, prowadząc do kuchni.

– To Halina… Michał stanął po jej stronie – wybuchnęłam, próbując złapać oddech.

– To niesprawiedliwe – mruknęła Jagoda, nalewając mi herbatę. – Ale pamiętaj, masz prawo do granic. Nikt nie powinien wchodzić do twojego domu bez pukania.

Siedziałam, trzymając w rękach kubek, czując, jak powoli schodzi ze mnie napięcie. Czy naprawdę chcę żyć w takim chaosie? Czy Michał w ogóle mnie rozumie?

– Myślałam nawet o rozstaniu – szepnęłam – ale nie wiem, czy mam siłę to przejść. Zosia, dom, wspólne lata...

Jagoda chwyciła moją dłoń.

– Nie jesteś sama. Pomyśl dobrze, ale nie rezygnuj z siebie.

Czułam, że to dopiero początek burzy, która rozgorzeje między nami.

Musimy postawić granice

Wracając do domu, czułam się jak na krawędzi. Michał siedział na kanapie, milczał, patrzył na mnie bez słowa. Zaczęłam.

– Michał, musimy porozmawiać poważnie. Nie mogę tak żyć. Nie chcę walczyć z twoją mamą codziennie. Potrzebuję szacunku, prywatności, spokoju.

– Wiem, że to trudne – powiedział cicho. – Ale ty też musisz zrozumieć, że ja jestem między młotem a kowadłem. Kocham was obie i chcę, żebyśmy wszyscy żyli w zgodzie.

– Ale czy można tak? Ciągle tłumaczyć się z każdego gestu, z każdej decyzji? Halina nie respektuje naszych granic. I ty też jej nie powstrzymujesz.

– Przepraszam, jeśli cię zraniłem – przyznał z bólem. – Obiecuję, że porozmawiam z mamą. Ustalimy nowe zasady.

– Chcę, żebyś zrozumiał jedno: tworzymy rodzinę – mówiłam coraz mocniej. – To my decydujemy, jak będzie wyglądać nasze życie. Musimy być dorośli i postawić granice.

Wtedy usłyszeliśmy cichy krok – Halina stała w progu, ale nic nie powiedziała. Patrzyła na nas, jakby rozumiała, że to rozmowa, którą musimy odbyć sami. Wiedziałam, że nic nie będzie łatwe, ale poczułam pierwszą od dawna iskierkę nadziei.

Po tamtej rozmowie między nami coś się zmieniło. Michał faktycznie porozmawiał z mamą i ustaliliśmy jasne zasady – Halina ma zapowiadać swoje wizyty, a my będziemy decydować, kiedy i jak długo. Relacje nie stały się od razu idealne. Nadal czułam napięcie, czasem żal i zmęczenie. Ale przede wszystkim odzyskałam poczucie kontroli nad własnym życiem i domem. To było dla mnie ważne – poczuć, że mój głos ma znaczenie.

Zosia rosła zdrowo, a ja powoli uczyłam się godzić bycie mamą z byciem sobą. Michał zaczął więcej mnie wspierać, a Halina... cóż, nauczyła się trochę hamować swoje zapędy. Nie wiem, co przyniesie przyszłość, ale teraz mogę przynajmniej powiedzieć, że czuję się jak u siebie.

Anna, 32 lata

Czytaj także: