„Mój syn wybrał żonę, a mnie odprawił z kwitkiem. Zapomniał, kto mu kiedyś nieba uchylił”

Od chwili, gdy lekarz położył mi go na rękach, wiedziałam, że zrobię dla niego wszystko. Byłam wtedy młodą wdową, bez wsparcia, ale z sercem pełnym determinacji. Pracowałam ponad siły, odkładałam każdy grosz, by zapewnić mu najlepszą edukację i warunki do rozwoju. Widziałam w nim sens życia, swoją dumę i nagrodę za wszystkie wyrzeczenia. Nigdy nie myślałam o sobie, tylko o nim. Marzyłam, że kiedy dorośnie, będziemy sobie najbliżsi. Tymczasem, gdy przyszedł czas, bym mogła cieszyć się owocami swojej miłości, on wybrał kogoś innego.

Wszystko dla niego

– Mamo, nie martw się, ja sobie poradzę – powiedział, gdy miał może siedem lat, próbując sam zapiąć kurtkę.

Te słowa wtedy mnie rozczuliły. Pomyślałam, że skoro już wtedy chce być taki samodzielny, to w dorosłości osiągnie naprawdę wiele. I dlatego obiecałam sobie, że zrobię wszystko, by mu pomóc.

Po śmierci męża życie nie było dla nas łaskawe. Pieniędzy brakowało, a ja często chodziłam niewyspana, bo brałam dodatkowe zlecenia. Siedziałam po nocach, przepisywałam dokumenty, sprzątałam mieszkania, szyłam ubrania sąsiadkom. Nigdy nie pozwoliłam jednak, by odczuł biedę czy brak troski. Dbałam, by miał czyste ubranie, drugie śniadanie i książki do szkoły. A kiedy inne dzieci dostawały rowery na komunię, ja też zaciągnęłam pożyczkę, by nie czuł się gorszy.

Pamiętam, jak w podstawówce wracał do domu z wypiekami na twarzy.

– Pani powiedziała, że mam najlepsze wypracowanie! – krzyczał od progu.

Siadałam wtedy obok niego i słuchałam, jak czyta na głos swoje prace. Marzyłam, by poszedł na studia, by miał życie inne niż moje – bez ciągłego liczenia wydatków, bez strachu o jutro.

Nigdy nie mówiłam mu, ile mnie to wszystko kosztuje. Czasem biegłam do pracy z gorączką, czasem odmawiałam sobie jedzenia, byleby jemu starczyło. Widziałam w nim nie tylko syna, ale też sens mojej egzystencji. On był powodem, dla którego wstawałam każdego dnia. Kiedy kończył liceum, zebrałam ostatnie oszczędności, żeby kupić mu nowy garnitur na studniówkę. Patrzyłam, jak tańczy poloneza, i miałam łzy w oczach. Wiedziałam, że moje wyrzeczenia nie poszły na marne. Wtedy jeszcze byłam pewna, że jestem dla niego najważniejsza.

Wtedy wkroczyła ona

Pewnego popołudnia przyszedł z nią do mieszkania, trzymając ją za rękę z taką czułością, że aż zaniemówiłam. Stałam w progu z torbą zakupów, a oni weszli jak para, która miała już plan na wspólne życie. Jej włosy były gładkie, ubrana była schludnie i elegancko, a uśmiech — taki poukładany — sprawiał, że poczułam się niepewnie.

– Mamo, poznaj Olę — powiedział, przedstawiając ją z dumą. – Ola, to moja mama.

– Miło mi panią poznać — odezwała się ciepło, ściskając moją dłoń. Jej dłoń była chłodna i sucha, jakby już wiedziała, jak obsługiwać świat dorosłych.

Rozmawialiśmy o sprawach przyziemnych: o jego zajęciach, o planach, o pracy dorywczej. Gdy próbowałam wplatać wspomnienia z jego dzieciństwa, ona delikatnie przerywała, dodając swoje anegdotki i śmiejąc się w miejscach, w których kiedyś śmiał się tylko on. Patrzyłam na nich i czułam, jak coś we mnie kurczy się powoli.

W kolejnych tygodniach zaczęła częściej bywać u nas. Przychodziła na niedzielne obiady, pomagała przynieść naczynia, ale zawsze tak, by zostać zauważoną. Z wdziękiem przejmowała temat rozmowy, a ja coraz częściej zostawałam z boku, obserwatorką własnego domu.

– Mamo, nie przesadzaj z tymi odwiedzinami, proszę — usłyszałam któregoś wieczoru. – Potrzebujemy z Olą trochę czasu dla siebie.

Te słowa padły cicho, ale miały moc. Zrozumiałam, że jej obecność nie była tylko gościnnością — była przekształcaniem naszego rodzinnego porządku. I choć chciałam być dla syna wsparciem, zaczęłam odczuwać, że moja rola w jego życiu zmienia się na niekorzyść.

Coraz dalej ode mnie

Na początku próbowałam to bagatelizować. „To naturalne” – tłumaczyłam sobie. Każdy syn kiedyś zakłada własną rodzinę, buduje swoje życie. Ale kiedy telefon przestał dzwonić, a wizyty stały się coraz rzadsze, poczułam, że wymyka mi się z rąk.

– Synku, wpadniesz na niedzielny obiad? – zapytałam któregoś razu.

– Nie mogę, mamo. Ola chce, żebyśmy odwiedzili jej rodziców – odpowiedział bez wahania.

Nie pierwszy raz odkładał mnie na później. Z czasem zauważyłam, że nasze rozmowy ograniczają się do krótkich wiadomości: „Nie zdążę”, „Może innym razem”, „Zajęty jestem”. Kiedyś zwierzał mi się ze wszystkiego, a teraz miałam wrażenie, że znam tylko skrawki jego życia, te, które mu pasowało mi pokazać.

Pewnego dnia zadzwonił po pieniądze. Zawsze obiecywał, że odda. Oczywiście dawałam mu, bo pamiętałam, jak bardzo sama walczyłam o każdy grosz. Tylko że teraz prośby nie były podszyte wdzięcznością, ale czymś w rodzaju oczywistości. Jakby to było moje zadanie – podkładać mu miękkie poduszki.

– Mamo, pożyczysz? – pytał tonem, który nie pozostawiał miejsca na odmowę.

– Oczywiście, synku – mówiłam, nawet jeśli musiałam oszczędzać na własnych rachunkach.

Nie chciałam mu wchodzić w drogę, nie chciałam krytykować, że staje się zależny od kogoś innego. Ale w sercu czułam, że zaczyna mnie odsuwać nie tylko jako matkę, ale też jako człowieka, który całe życie mu poświęcił. A kiedy wreszcie przyszła wieść o ich zaręczynach, nie byłam pierwszą, która się dowiedziała. Informację znalazłam… w mediach społecznościowych.

Nie było dla mnie miejsca

Zaproszenie na ślub dostałam dopiero kilka tygodni przed uroczystością. Zwykła kartka, wysłana pocztą, bez osobistej rozmowy. Serce ścisnęło mi się, kiedy otworzyłam kopertę. Przeczytałam kilka razy: „Serdecznie zapraszamy”. Tyle. Ani jednego słowa od syna, ani krótkiego listu z ciepłem, którego tak pragnęłam.

Poszłam, bo byłam matką. Nie mogłam się obrazić. Ale kiedy stanęłam przed kościołem, miałam wrażenie, że jestem obcą w tłumie gości. On, mój syn, patrzył na nią tak, jakby na świecie nie istniał nikt inny. A ja siedziałam w ławce, skulona, z poczuciem, że zostałam tylko świadkiem spektaklu, do którego nie dostałam prawdziwego zaproszenia.

Po ceremonii podeszłam, żeby go uściskać.

– Synku… – zaczęłam, ale on przerwał.

– Mamo, poczekaj, muszę iść do fotografa – rzucił i pobiegł za żoną.

Stałam z bukietem w ręku, niezauważona. Wesele było wystawne, wszystko dopięte na ostatni guzik. Znalazło się miejsce dla znajomych z pracy, dla dalekiej rodziny z drugiego końca kraju, ale nie dla mnie przy głównym stole. Posadzono mnie w rogu sali, obok kuzynki, której nie widziałam od lat.

Patrzyłam, jak tańczy z żoną, jak całuje ją w czoło, jak dziękuje jej rodzicom za wszystko. A we mnie kłębiło się jedno pytanie: „Czy naprawdę zapomniał, kto mu nieba uchylał, by mógł stanąć dziś w tym garniturze, w tym świecie, do którego ja otworzyłam mu drzwi?”. Tego wieczoru po raz pierwszy poczułam, że definitywnie przestałam być częścią jego życia.

Odprawiona z kwitkiem

Kilka miesięcy po ślubie zebrałam się na odwagę, by odwiedzić ich w nowym mieszkaniu. Upiekłam jego ulubiony sernik, taki sam, jaki piekłam mu zawsze na urodziny. Stałam przed drzwiami z nadzieją, że choć na chwilę wrócimy do dawnych rozmów, że znów usłyszę w jego głosie ciepło, które pamiętałam z dzieciństwa. Drzwi otworzyła ona.

– O, dzień dobry… – jej uśmiech był wymuszony. – Nie spodziewaliśmy się pani.

– Chciałam zobaczyć syna, przyniosłam ciasto – wyjaśniłam, czując się jak intruz.

Chwilę później pojawił się on. Zamiast radości na twarzy zobaczyłam znużenie.

– Mamo, mówiłem ci, że lepiej dzwonić wcześniej – mruknął.

– Ale ja tylko na chwilę… – zaczęłam, ale przerwał mi ruchem ręki.

– Teraz nie mamy czasu. Przyjechała koleżanka Oli. Może kiedy indziej.

Wcisnęłam mu pudełko z ciastem, a on odłożył je na szafkę przy drzwiach, nawet nie zajrzał do środka. Patrzyłam, jak zamykają się drzwi do serca mojego własnego dziecka. Poczułam się tak, jakby odprawiono mnie z kwitkiem, dosłownie i w przenośni.

Wróciłam do pustego mieszkania i siedziałam długo w milczeniu. Myślałam o wszystkich latach, gdy biegałam między pracą a domem, gdy rezygnowałam z nowych butów, żeby on miał podręczniki, gdy trzymałam go za rękę, kiedy chorował. I o tym, jak łatwo można zapomnieć o tych poświęceniach.

To wtedy dotarło do mnie, że w jego życiu nie ma już dla mnie miejsca. Jest on i jego żona. A ja? Ja zostałam wspomnieniem, które nie pasuje do nowego rozdziału, jaki otworzył.

Matka na uboczu

Czasem siedzę wieczorami w fotelu i patrzę na stare zdjęcia. On – mały chłopiec w szkolnym mundurku, z szerokim uśmiechem i błyskiem w oczach. Na niektórych fotografiach widać mnie obok, zmęczoną, ale szczęśliwą, bo wiedziałam, że wszystko, co robię, jest dla niego. Nigdy nie sądziłam, że przyjdzie dzień, w którym poczuję się jak obca w jego świecie.

Nie oczekiwałam, że będzie przychodził codziennie na obiady, że zawsze będę w centrum jego życia. Ale myślałam, że zostanie między nami nić, której nie da się zerwać – wdzięczność, szacunek, zwyczajna potrzeba bliskości. Zamiast tego zostało chłodne „zadzwonię później” albo krótkie wiadomości bez emocji.

Może jego żona naprawdę nie chciała mnie odsunąć. Może to on sam uznał, że tak będzie łatwiej – bez mojej obecności, bez moich wspomnień, które przypominałyby mu, jak wiele zawdzięcza. Niezależnie od powodu, faktem jest, że stoję dziś na uboczu, jak statystka w filmie, który kiedyś sama reżyserowałam.

Patrzę na inne matki, które trzymają wnuki za ręce, które mają do kogo jechać w niedzielę na obiad. A ja? Ja czekam na telefon, który coraz rzadziej dzwoni. Nie mam żalu, że wybrał swoje życie. Mam żal, że zapomniał, kto mu dał fundamenty, by mógł po nie sięgnąć. Może kiedyś zrozumie. Może nadejdzie dzień, gdy przypomni sobie, kto czuwał przy jego łóżku, gdy miał gorączkę, kto odmawiał sobie snu i odpoczynku, by on mógł marzyć. A jeśli nawet nie – ja i tak wiem jedno: kochałam go ponad wszystko.

Irena, 62 lata

Historie są inspirowane prawdziwym życiem. Nie odzwierciedlają rzeczywistych zdarzeń ani osób, a wszelkie podobieństwa są całkowicie przypadkowe.

Czytaj także: