„Harowałam w pocie czoła, żeby wychować córkę. Gdy wyszła za mąż, okazało się, że byłam tylko bankomatem”

Kiedyś byłyśmy nierozłączne. Magda była moją jedyną córką, moim całym światem. Wychowywałam ją sama, bez niczyjej pomocy, bez ojca, który zniknął, zanim zdążyła wypowiedzieć pierwsze słowo. Nigdy nie prosiłam o wiele. Wystarczało mi, że widziałam jej uśmiech, że przytulała się do mnie wieczorami i szeptała: „Mamo, kocham cię najbardziej na świecie”. Wtedy całe zmęczenie, ból i upokorzenia stawały się niczym.

A potem wszystko się zmieniło. Magda poznała Tomasza – chłopaka z bogatej rodziny, takiego, który nigdy nie musiał się martwić o rachunki, ani stać w kolejce po przecenione pieczywo. Najpierw myślałam, że to szczęście, że moja córka znalazła miłość. A potem dotarło do mnie, co się dzieje naprawdę”.

Niepokojące sygnały

Pierwszy raz poczułam, że coś jest nie tak, gdy Magda zaczęła unikać spotkań. Odkąd zamieszkała z Tomaszem, odwiedzała mnie coraz rzadziej. Tłumaczyła się pracą, obowiązkami, zmęczeniem. Ale ja czułam, że to nie jest prawda. Wcześniej mogłyśmy rozmawiać godzinami – o jej studiach, marzeniach, nawet o głupich serialach. Teraz nasze rozmowy były krótkie, wymuszone. „Mamo, muszę kończyć, jestem zajęta” – mówiła, zanim zdążyłam zapytać, co u niej.

Zaczęłam podejrzewać, że Tomasz nie przepada za mną. Był miły, grzeczny, ale chłodny. Kiedyś, podczas kolacji, którą urządziłam u siebie w maleńkim mieszkaniu, spojrzał na ściany i westchnął:

– Magda, musimy pomyśleć o jakimś nowym wystroju u twojej mamy.

Córka zmieszała się, a ja poczułam ukłucie w sercu. Jakby to, jak żyję, było dla niego powodem do wstydu.

Potem przyszło największe upokorzenie. Pewnego dnia odwiedziłam Magdę w jej nowym domu – eleganckim apartamencie, w którym pachniało drogimi świecami, a podłoga lśniła czystością. Czułam się tam nieswojo, ale nie spodziewałam się, że zostanę potraktowana jak intruz.

Gdy Tomasz wrócił do domu i zobaczył mnie w salonie, ledwo ukrył niezadowolenie. Magda wstała szybko.

– Mamo, nie mówiłaś, że przyjedziesz…

Nie mówiłam, bo chciałam zrobić jej niespodziankę. Ale zamiast radości zobaczyłam w jej oczach skrępowanie. Jakby bała się, że ktoś zobaczy mnie tutaj – mnie, jej własną matkę.

Ostateczny dowód

Mogłam udawać, że tamta sytuacja nic nie znaczyła. Że Magda po prostu była zaskoczona moją wizytą. Ale prawda była inna. Już wtedy powinnam była dostrzec, że córka nie chciała, żebym była częścią jej nowego świata.

Kilka tygodni później zaprosiła mnie na kolację u siebie. „Żebyś poznała teściów” – powiedziała. Brzmiało to jak szansa na zbliżenie. Przez cały dzień denerwowałam się, co założyć. Moje ubrania były skromne, zużyte od lat, ale starałam się wyglądać jak najlepiej. W końcu to ważny dzień.

Gdy weszłam do ich apartamentu, od razu poczułam się obco. Stół nakryty śnieżnobiałym obrusem, kryształowe kieliszki, dania, których nazw nawet nie znałam. Teściowa Magdy – wysoka, elegancka kobieta – przesunęła po mnie wzrokiem i uśmiechnęła się z tym chłodnym rodzajem uprzejmości, który mówi więcej niż słowa.

– Anna, tak? Magda mówiła, że jesteś… bardzo samodzielna – rzuciła, a ja nie wiedziałam, czy to komplement, czy drwina.

Podczas kolacji czułam się jak egzotyczne zwierzę. Tomasz poprawiał Magdę, gdy użyła nieodpowiedniego słowa. Teściowa opowiadała o podróżach do Włoch i Francji, raz po raz zerkając na mnie, jakby sprawdzała, czy nadążam. A potem przyszła chwila, która wypaliła mi dziurę w sercu.

Nie byłam pewna, którego widelca użyć. Zawahałam się, a Tomasz odchrząknął i uśmiechnął się pod nosem.

– Nie każdy miał okazję dorastać przy porcelanie, prawda? – rzucił niby żartem.

Teściowa się uśmiechnęła. Magda opuściła wzrok i nie powiedziała nic. To był moment, w którym zrozumiałam: moja córka wstydzi się mnie.

To się musiało tak skończyć

Po tamtej kolacji coś we mnie pękło. Wracałam do domu w milczeniu, próbując wmówić sobie, że przesadzam. Że to tylko drobne nieporozumienie. Ale prawda była jak drzazga w sercu – nie mogłam się jej pozbyć, choć próbowałam ją ignorować.

Magda przestała się odzywać. Jeśli dzwoniłam, odbierała, ale rozmowy były krótkie, pełne pośpiechu. „Mamo, teraz nie mogę, oddzwonię później” – mówiła. Nigdy nie oddzwaniała.

O tym, że naprawdę nie chce mnie widzieć, dowiedziałam się przypadkiem. Sąsiadka spotkała koleżankę Magdy i powiedziała mi, że moja córka wyprawiła urodziny. Że było wielkie przyjęcie. Że zaproszono dziesiątki gości, znajomych Tomasza, całą jego rodzinę. Tylko dla mnie zabrakło miejsca.

Nie myśląc za wiele, wsiadłam do autobusu i pojechałam do niej. Gdy otworzyła drzwi, spojrzała na mnie zdziwiona. Może nawet zaniepokojona.

– Mamo… co ty tutaj robisz? – zapytała cicho.

– Nie zaprosiłaś mnie na swoje urodziny – powiedziałam. Moje słowa zawisły w powietrzu jak ciężki kamień.

Magda zacisnęła usta. Przez moment wydawało mi się, że się zawahała. Ale potem jej twarz stężała.

– Mamo, to było eleganckie przyjęcie… Nie chciałam, żebyś czuła się niekomfortowo.

Poczułam, jak ziemia usuwa mi się spod nóg.

– Czy to ja bym się czuła niekomfortowo, czy ty się mnie wstydzisz?

Nie odpowiedziała.

Stałyśmy tak w ciszy, aż w końcu Magda westchnęła i powiedziała tylko:

– Przepraszam.

Ale w jej oczach nie było żalu. Tylko ulga, że zaraz wyjdę.

Ból i próba pogodzenia się z losem

Po tamtej rozmowie już do niej nie dzwoniłam. Nie chciałam znów usłyszeć w słuchawce tego zimnego, obcego głosu. Nie chciałam czekać na odpowiedź, która nie nadejdzie.

Dni mijały powoli. Nie miałam już dla kogo gotować ulubionych pierogów, nie miałam komu kupować drobnych upominków, nie miałam na kogo czekać z herbatą. Każda chwila przypominała mi, że straciłam córkę – choć wciąż gdzieś tam była, żyła, uśmiechała się… tylko już nie do mnie.

Początkowo nie mogłam znaleźć sobie miejsca. Wpatrywałam się w telefon, w nadziei, że zobaczę jej imię na ekranie. Ale im dłużej czekałam, tym bardziej rozumiałam, że ten telefon nigdy nie zadzwoni.
Pewnego dnia sąsiadka zaprosiła mnie na spacer. Poszłam. Potem na kawę. Potem sama zaczęłam wychodzić – do parku, do biblioteki, na małe zakupy. Świat nie zatrzymał się z powodu mojego bólu, a ja zaczęłam rozumieć, że też nie muszę stać w miejscu.

A potem zadzwoniła Magda.

– Mamo, jestem w ciąży – powiedziała. Jej głos był ciepły, niemal taki jak dawniej.

Przymknęłam oczy. Ile razy marzyłam o tym, żeby usłyszeć te słowa? A teraz, gdy wreszcie padły, nie czułam radości.

– A czy mój wnuk też będzie się mnie wstydził tak jak ty? – zapytałam cicho.

Po drugiej stronie zapadła cisza.

– Nie chcę się kłócić, mamo – powiedziała w końcu.

– Ja też nie. Ale nie będę błagać cię o miejsce w twoim życiu.

Rozłączyłam się. I po raz pierwszy od dawna poczułam spokój.

Ostatnia próba

Przez kilka dni po rozmowie Magdy nie mogłam spać. W mojej głowie kotłowały się myśli – czy dobrze zrobiłam? Czy nie powinnam po prostu zapomnieć o wszystkim i przyjąć jej propozycję? Przecież to moje dziecko… A teraz będzie miało własne. Miałam szansę zostać babcią. Może jeszcze mogłam wszystko naprawić?

W końcu zdobyłam się na odwagę i zadzwoniłam.

– Magda… może się spotkamy? – zapytałam.

Zgodziła się od razu. Spotkałyśmy się w kawiarni, w miejscu, które kiedyś często odwiedzałyśmy. Była inna niż zapamiętałam – elegancka, wymuskana, z drogą torebką na kolanach. Ale kiedy się uśmiechnęła, na chwilę zobaczyłam w niej moją małą dziewczynkę.

– Cieszę się, że przyszłaś, mamo – powiedziała.

Rozmawiałyśmy spokojnie, ostrożnie, jakbyśmy obie bały się powiedzieć za dużo. Powiedziała mi o ciąży, o tym, jak bardzo chce, żebym była częścią życia jej dziecka. Chciałam jej wierzyć, naprawdę chciałam.

Ale potem dodała:

– Tylko… musisz mnie zrozumieć. Chciałabym, żebyś trochę się dostosowała. Może zmieniła sposób ubierania się, nauczyła się kilku rzeczy… żebyś pasowała do mojego świata.

Poczułam, jak ściska mnie w gardle.

– Czyli wciąż się mnie wstydzisz – powiedziałam cicho.

– Nie, po prostu… Mamo, to zupełnie inne życie. Chcę, żeby ludzie cię zaakceptowali.

Spojrzałam na nią długo. Już wiedziałam, że nigdy nie odzyskam mojej córki. Wstałam.

– Życzę ci szczęścia, naprawdę. Ale nie zamierzam udawać kogoś, kim nie jestem.

I wyszłam, zostawiając za sobą przeszłość.

Czas to zaakceptować

Wracałam do domu powoli, mijając ludzi śpieszących się do swoich spraw. Zastanawiałam się, czy gdyby ktoś spojrzał na mnie z boku, zobaczyłby, że właśnie straciłam córkę. A może straciłam ją już dawno, tylko nie chciałam tego przyznać?

Całe życie robiłam wszystko, by Magda miała lepszy los. Oszczędzałam na sobie, żeby mogła chodzić na dodatkowe zajęcia. Chodziłam do pracy zmęczona i chora, byle tylko opłacić jej studia. Oddałam jej wszystko, co miałam – swoją młodość, swoje zdrowie, swoje serce.

A teraz siedziała przede mną, elegancka i pewna siebie, i mówiła mi, że mam się zmienić, żeby „pasować”. Że nie wystarczy, że jestem jej matką – muszę jeszcze być odpowiednio ubrana, odpowiednio mówić, odpowiednio się zachowywać, żeby nie przynosić jej wstydu.

Dla Magdy najważniejsze były pieniądze. Status. Świat, do którego weszła, a który dla mnie był obcy i bezduszny. Nie było w nim miejsca dla mnie.

Czy ją zawiodłam? A może to ona zawiodła mnie? Nie wiem. Wiem tylko, że oddałam jej całe wszystko. Ale czasami miłość nie wystarcza, by kogoś zatrzymać.

Tego wieczoru po raz pierwszy od dawna nie czekałam na telefon. Wiedziałam, że nigdy nie zadzwoni. I że naprawdę muszę nauczyć się żyć dalej – bez niej.

Anna, 59 lat

Czytaj także:„Wszyscy czekali na spadek babci Tereski, ale ona nie była głupia. W testamencie zakpiła sobie z pazernej rodzinki”„Przez syna nie śpię po nocach. Związał się z kobietą po 40-stce, a przecież ona już nie da mu dziecka”„Na wsi wytykają mnie palcami, bo mam nieślubne dziecko. Czy to moja wina, że ojciec syna okazał się draniem?”