„Nigdy nie skarżyłam się na to, że mąż traktuje mnie jak śmiecia. Słodką zemstę zostawiłam sobie na deser”

Poranek pachniał kawą i detergentem. Stałam w kuchni, patrząc, jak Wojtek siedzi w fotelu przy oknie, całkowicie skupiony na swojej gazecie. To był jego codzienny rytuał – szelest kartek, ciche pomruki niezadowolenia, gdy natrafił na artykuł, który nie zgadzał się z jego poglądami. A ja? Ja byłam jak duch krążący po tym domu, pilnując, by wszystko działało jak w zegarku.

– Krystyna, herbata mi stygnie – odezwał się niecierpliwie.

Zacisnęłam zęby, podnosząc kubek i odgrzewając napój w mikrofalówce. Od lat czułam, jak moje życie coraz bardziej kręci się wokół niego. Gdy się poznaliśmy, obiecywał mi świat. Pracował, ja czasem dorabiałam w sklepie, zajmowałam się domem i wychowaniem naszej córki, Ani. Był to układ, który miał działać dla nas obojga. Ale w rzeczywistości działał tylko dla niego.

Zastanawiałam się czasem, jak wyglądałoby moje życie, gdybym w porę powiedziała „dość”. Ale mówiłam sobie, że przecież to małżeństwo – kompromisy, codzienna praca, poświęcenie. Tylko dlaczego nigdy w tym wszystkim nie widziałam równowagi?

Tego dnia miałam spotkać się z przyjaciółką, Martą. Mój jedyny oddech od codziennej rutyny. Czy ona też widziała, że z roku na rok coraz bardziej tonę w roli, której wcale nie chciałam?

To zmieniło wszystko

To był dzień jak każdy inny. Wojtek wyszedł rano do lekarza na rutynową kontrolę. Nic nie zapowiadało burzy, która miała się rozpętać. Kiedy wrócił, był jakiś inny. Zamiast standardowego pomruku niezadowolenia, który zwykle rzucał od progu, usiadł w fotelu i milczał.

– Co się stało? – zapytałam ostrożnie, choć już wtedy czułam niepokój.

– Mam… musimy poważnie porozmawiać – zaczął, z trudem dobierając słowa.

Wysłuchałam go w ciszy. Diagnoza była jak cios, którego nie dało się uniknąć. Choroba, która w jednej chwili zmienia wszystko. Rak.

Od tamtej chwili nasze życie zostało przewrócone do góry nogami. W ciągu kilku dni wzięłam urlop w pracy, zorganizowałam wizyty u specjalistów i zmieniłam nasz dom w aptekę. Każda czynność, od gotowania po podawanie leków, była jak wypełnianie obowiązku, który ciążył tylko na mnie.

– Krystyna, herbata mi wystygła – pewnego wieczoru z fotela rzucił dobrze mi zdanie.

Spojrzałam na niego z mieszanką złości i bezradności. Nikt nie zapytał mnie, jak ja sobie z tym radzę. Ania, która wróciła na obiad, zauważyła moje podkrążone oczy.

– Mamo, to za dużo dla jednej osoby – powiedziała, dotykając mojej dłoni.

– To mój obowiązek – odpowiedziałam automatycznie. Ale gdy wieczorem patrzyłam na swoje odbicie w lustrze, widziałam kobietę, która coraz bardziej traci siebie.

Narastała we mnie frustracja

Dni zlewały się w tygodnie, a tygodnie w miesiące. Wojtek leżał w salonie, otoczony stosami gazet, pilotami i kubkami z resztkami herbaty. Jego choroba powoli zaczynała przejmować kontrolę nad moim życiem. Każdy dzień zaczynał się i kończył tym samym: „Krystyna, podaj mi to”, „Krystyna, popraw tamto”.

Z czasem zaczęło mnie to przytłaczać. Wspomnienia o tym, kim byłam, zanim wszystko sprowadziło się do opieki nad nim, wydawały się coraz bardziej odległe. Byłam kobietą z marzeniami, planami, z własnym życiem. Teraz stałam się niewidzialna, jak służąca we własnym domu.

– Wyglądasz jak cień samej siebie – powiedziała Marta, gdy spotkałyśmy się na kawie.

– Przesadzasz – skłamałam, odwracając wzrok.

– Nie, Krysiu. Masz prawo myśleć o sobie. A co z tobą? Co z twoim szczęściem?

Jej słowa odbijały się echem w mojej głowie. Czy naprawdę miałam prawo myśleć o sobie, gdy Wojtek tak bardzo mnie potrzebował? Ania czasem próbowała mi pomóc. Zmywała naczynia, porządkowała salon.

– Mamo, nie możesz tego wszystkiego robić sama – powiedziała, stawiając kubek na stole.

– To przecież moja rola – odpowiedziałam, choć w środku narastał we mnie bunt.

Tej nocy nie spałam. Przez głowę przewijały mi się pytania: czy mąż kiedykolwiek naprawdę mnie doceniał? Czy kiedykolwiek zapytał, czego chcę? A może to był zawsze tylko jego świat, a ja byłam w nim dodatkiem?

Czara goryczy się przelała

To wydarzyło się niespodziewanie, jak każde przełomowe odkrycie. Sprzątałam w sypialni, próbując nie słyszeć jego narzekań z salonu. Drzwi były lekko uchylone, a ja usłyszałam, jak rozmawia przez telefon.

– Tak, tak, radzi sobie całkiem nieźle. Zawsze ogarniała wszystko – powiedział, śmiejąc się pod nosem. – Wiesz, ja tylko korzystam.

Wstrzymałam oddech, poczułam, jak w uszach zaczyna mi dzwonić. Czy naprawdę to powiedział? Stałam tam ze ścierką w ręku i słuchałam jak mój mąż – człowiek, któremu poświęciłam najlepsze lata swojego życia – sprowadzał mnie do roli wygodnego dodatku, maszyny do rozwiązywania problemów.

Zamiast wejść i wykrzyczeć, co myślę, odwróciłam się na pięcie i wyszłam do kuchni. Zaczęłam kroić cebulę z taką siłą, że niemal przepołowiłam deskę. W głowie kotłowały się myśli.

„Czy to jest to, co dostałam w zamian za całe życie poświęceń?” – pytałam siebie. Wspomnienia zaczęły zalewać mnie jak powódź. Każdy dzień, gdy rezygnowałam z siebie dla jego potrzeb, każdy moment, gdy milczałam, bo uważałam, że to jest małżeństwo.

Wieczorem, kiedy mąż zasnął, usiadłam w ciemnym salonie, patrząc na jego chrapiącą sylwetkę. Łzy cisnęły mi się do oczu. Nie z powodu żalu, ale z wściekłości na samą siebie.

– Kim ja się stałam? – wyszeptałam w pustą przestrzeń.

Odpowiedzią była cisza. Ale tej nocy coś we mnie pękło. Może po raz pierwszy naprawdę zaczęłam myśleć o tym, czego ja chcę.

Nie mogłam dłużej czekać

Ostateczną decyzję podjęłam, gdy pewnego ranka w kuchni Ania spojrzała na mnie z wyrazem twarzy, którego nigdy u niej nie widziałam – to była mieszanka zmartwienia i rozczarowania.

– Mamo, to nie może dłużej tak wyglądać – powiedziała, opierając dłonie na kuchennym stole.

– Ale co? – spytałam, unikając jej wzroku.

– Twoje życie. Nie pamiętam, kiedy ostatni raz widziałam cię uśmiechniętą.

Nie odpowiedziałam. Zamiast tego skupiłam się na herbacie, którą właśnie zalewałam wrzątkiem. W końcu córka westchnęła i dodała:

– Nie możesz żyć dla kogoś, kto cię nie szanuje.

Zatrzęsła mi się ręka. Te słowa wybrzmiały jak wyrok. Wiedziałam, że ma rację, ale czy naprawdę mogłam to zrobić? Czy mogłam zostawić Wojtka teraz, kiedy mnie najbardziej potrzebował?

Tego samego wieczoru, kiedy mąż poprosił, żebym podniosła mu poduszkę, a potem skrytykował sposób, w jaki to zrobiłam, coś we mnie pękło.

– Wojtek, tak dalej być nie może – zaczęłam stanowczo, stając przed nim.

– Ale co? – zapytał, patrząc na mnie zmęczonym wzrokiem.

– Odchodzę – powiedziałam, wbijając wzrok w jego twarz.

Zamarł. Potem wybuchnął.

– Teraz, kiedy cię najbardziej potrzebuję, chcesz odejść? – krzyknął.

– Całe życie dawałam z siebie wszystko, a ty tylko brałeś. Nie chcę dłużej tak żyć – odpowiedziałam, choć mój głos drżał.

– Nie możesz być aż tak samolubna! Zostawiasz mnie na pastwę losu!

Łzy napłynęły mi do oczu, ale zmusiłam się, by nie odwrócić wzroku.

– Potrzebuję żyć dla siebie. Choćby było już za późno.

Kiedy zamknęłam za sobą drzwi, czułam się pusta, jakbym zostawiła za sobą nie tylko męża, ale całe życie. Ale w tej pustce była też nadzieja. Po raz pierwszy od lat miałam wrażenie, że zaczynam widzieć światełko na końcu tunelu.

Rodzina mnie nie rozumiała

Pierwsze dni po wyprowadzce spędziłam w mieszkaniu Marty, mojej przyjaciółki. Uparła się, że mam zostać tak długo, jak będzie trzeba. Sama zaproponowała mi pokój, a nawet postawiła na stole butelkę wina, by uczcić moje „nowe życie”.

– Musisz się w końcu odciąć – powiedziała, stukając kieliszkiem o mój. – To była odważna decyzja, Kryśka. Ja bym na twoim miejscu... nie wiem, czy bym dała radę.

Ale nie wszyscy podzielali jej zrozumienie. Siostra Wojtka przyszła odwiedzić mnie kilka dni później. Jej twarz zdradzała sprzeczne emocje – troskę, zmęczenie i coś, co przypominało gniew.

– Krysia, co ty zrobiłaś? – zapytała, siadając na kanapie.

– Zrobiłam to, co musiałam – odpowiedziałam, czując ciężar jej spojrzenia.

– Ale jak mogłaś? Zostawiłaś go w najgorszym momencie! – wybuchła, a jej głos zadrżał. – On jest chory, a ty...

– Przez całe życie żyłam tylko dla niego – przerwałam jej. – Ani razu nie zapytał, czego ja chcę. Czy kiedykolwiek myślałaś, jakie to było dla mnie trudne? Pomogłaś nam w czymkolwiek?

Milczała. Jej wyraz twarzy złagodniał, ale w jej oczach wciąż widziałam złość.

Nie było łatwiej z innymi. Sąsiedzi szeptali, gdy spotykałam ich na ulicy. „Jak mogła zostawić chorego męża?” – słyszałam za plecami. Nawet mój brat, zwykle wspierający, zadzwonił, by powiedzieć:

– Krysiu, nie wiem, co się stało, ale to chyba przesada. Nie poznaję cię.

Czułam się jak na polu bitwy, gdzie każda decyzja była poddawana ocenie. Tylko Marta i moja terapeutka, do której zapisałam się kilka dni po wyprowadzce, zdawały się rozumieć, dlaczego zrobiłam to, co zrobiłam.

Marta podsumowała to najlepiej:

– Ludzie wolą widzieć w tobie męczennicę, bo to wygodne. Ale to twoje życie, nie ich.

Słowa te dawały mi siłę, nawet gdy nikt wokół nie chciał zrozumieć mojego kroku.

Udało mi się uciec

Siedziałam na ławce w parku. Powietrze było rześkie, a słońce leniwie przebijało się przez gałęzie drzew. W dłoni trzymałam książkę, której jeszcze nie otworzyłam. Po raz pierwszy od lat miałam chwilę tylko dla siebie.

Czy żałowałam? Czasami. Są chwile, gdy wspomnienia wracają, a z nimi poczucie winy. Ale wiedziałam jedno: to była jedyna droga, by odzyskać siebie.

Rodzina w końcu zaakceptowała moją decyzję. Nie w pełni, ale wystarczająco, by przestać osądzać. Wojciech… cóż, on pozostał taki sam. Może kiedyś zrozumie, może nie.

Marta usiadła obok mnie, trzymając dwa kubki gorącej kawy.

– Myślisz, że jest za późno, by zacząć od nowa? – zapytałam cicho.

– Nigdy nie jest za późno – odpowiedziała z uśmiechem.

Spojrzałam w górę, na błękitne niebo. Pierwszy raz od dawna poczułam spokój. Może nie wiem, co przyniesie przyszłość, ale wiem, że odzyskałam kontrolę nad swoim życiem. I to wystarczyło.

Krystyna, 40 lat

Czytaj także:
„Matka zawsze traktowała mnie jak opiekunkę dla mojego brata. Nawet po jej śmierci nie uwolniłam się od tej niedojdy”
„Nakryłem żonę w łóżku z obcym facetem. Liczyłem na przeprosiny, ale to, co od niej usłyszałem, wbiło mnie w ziemię”
„Ufałam mężowi, ale poczułam waniliowe perfumy. Dobrze wiedziałam, kto od lat lubi taki zapach”