Co trzeba załatwić po śmierci bliskiej osoby
Spadek to nie tylko ewentualny majątek, jaki dostajesz, ale także różnego rodzaju sprawy, które musisz pozamykać. Sprawdź, czym powinnaś się zająć.
Gdy bliski odchodzi, musimy uporządkować pozostałe po nim rzeczy. Dosłownie i w przenośni. Trzeba przejrzeć nie tylko szafy i papiery, ale też zamknąć konta, popłacić nieuiszczone należności, wypowiedzieć umowy, jakie łączyły go np. z operatorem czy dostawcą gazu.
1. Prawo do spadku
Aby móc podejmować decyzje w sprawie pozostawionego majątku, trzeba być jego formalnym właścicielem. A to oznacza, że musisz potwierdzić swoje prawo do spadku. Możesz to zrobić w sądzie (trwa dłużej, ale mniej kosztuje - tylko 50 zł za wniosek) lub u notariusza. To załatwisz w ciągu godziny, ale zapłacisz więcej - 150 zł plus 23 proc. VAT. Do tego koszt wypisu – 7,38 zł za każdą stronę dokumentu.
2. Sprawy finansowe
Mając tytuł do spadku, możesz wystąpić do banku o wypłatę środków zgromadzonych na rachunku zmarłego. Gdy małżonkowie mają wspólne konto, po śmierci jednego z nich drugi może swobodnie dysponować zgromadzonymi na nim środkami, chyba że zmarły inaczej zastrzegł w umowie z bankiem.
- Rachunki uśpione. Jeśli nie wiesz, czy zmarły miał konto w banku lub SKOK-u, trzeba będzie go poszukać. Jest to możliwe dzięki Centralnej informacji o tzw. rachunkach uśpionych. Wystarczy, że złożysz jeden wniosek o dzielenie informacji o rachunkach uśpionych w dowolnej placówce banku lub SKOK na terenie kraju. Bank zweryfikuje twoją tożsamość i sprawdzi tytuł, na którego podstawie domagasz się informacji (np. akt poświadczenia dziedziczenia). Następnie skieruje zapytanie do Centralnej informacji. Ta, po otrzymaniu odpowiedzi, prześle zestawienie otrzymanych danych w formie zbiorczej informacji do instytucji, w której złożyłaś wniosek.
- Kredyty i pożyczki. Jeśli osoba, która zmarła, wzięła kredyt lub pożyczkę, na tobie, jako spadkobiercy spoczywa obowiązek spłaty długu. Chyba że spadek odrzucisz. Masz na to sześć miesięcy, licząc od daty, gdy dowiedziałaś się spadku. Możesz też przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza, co oznacza ograniczoną odpowiedzialność za długi. Jeśli tak zrobisz, będziesz za nie odpowiadać tylko do wysokości wartości twojego udziału w spadku
Warto wiedzieć. Może się okazać, że posiadacz konta polecił bankowi dokonanie po swojej śmierci wypłaty z rachunku wskazanym przez siebie osobom. W tej grupie może być tylko małżonek, wstępni (rodzice, dziadkowie), zstępni (dzieci, wnuki) i rodzeństwo. Wówczas te pieniądze nie wchodzą w skład masy spadkowej.
Uwaga! Jeśli spadkobierca odrzuci spadek, przejdzie on na jego dzieci. Gdy są małoletnie, dziedziczą z ograniczeniem odpowiedzialności za długi. Dopiero sąd zdecyduje, czy rodzic może w ich imieniu odrzucić spadek.
Ureguluj sprawy związane z mieszkaniem
- Prawo do lokalu. Gdy spadkodawca zostawił mieszkanie, trzeba je "przepisać" na siebie. Gdy jest to lokal własnościowy, skontaktuj się ze spółdzielnią, przedstaw akt poświadczenia dziedziczenia lub odpis wyroku. Trzeba też będzie zapłacić opłatę rejestrową (nie wszędzie). W przypadku mieszkania komunalnego, będziesz miała do niego prawo, jeśli jesteś osobą bliską dla zmarłego i mieszkałaś z nim aż do jego śmierci. Formalności załatwisz w gminie (trzeba złożyć wniosek o przepisanie umowy najmu).
- Umowy o media. Aby rozwiązać umowę z operatorem, którą podpisał zmarły, wystarczy przesłać lub złożyć osobiście wniosek wraz z kopią aktu zgonu. Rozwiązanie umowy następuje bez żadnych opłat. Gdy numer był abonamentowy, możesz też złożyć wniosek o jego cesję (jest bezpłatna). Jeżeli na koncie abonamentowym jest nadpłata, można złożyć dyspozycję jej zwrotu na wskazany rachunek bankowy. Podobnie trzeba załatwić sprawę z elektrownią czy gazownią. Musisz wypełnić formularz umowy (znajdziesz go na stronie internetowej dostawcy lub w jego biurze obsługi klienta), dołączyć akt zgonu i tytuł nabycia spadku i wysłać lub zanieść do danej instytucji.
Uwaga! Jeśli zmarły miał zaległości w opłatach, musisz je uregulować. Chyba że odrzuciłaś spadek. Za długi głównego najemcy lokalu odpowiadają solidarnie wszyscy dorośli domownicy, którzy z nim mieszkali.
Warto wiedzieć. Roszczenie o zapłatę zaległości czynszowych, czy za gaz przedawniają się po upływie trzech lat od dnia, w którym dłużnik miał zapłacić rachunki.
Alicja Hass, redaktor Przyjaciółki i Pani Domu