Najprościej mówiąc, decoupage, zwany również techniką serwetkową, to bardzo efektowny i wdzięczny sposób ozdabiania przedmiotów, polegający na przyklejaniu na odpowiednio przygotowaną powierzchnię wzorów z papieru lub serwetki. O to, skąd pochodzi decoupage i jak się do nauczyć, zapytaliśmy specjalistkę w tej dziedzinie - Asket z pracowni Magiczna Octava w Warszawie.
Skąd pochodzi decoupage?
Decoupage było praktykowane już w starożytnych Chinach, gdzie wieśniacy robili kolorowe wycinanki z papieru, którymi dekorowali okna, tworzyli papierowe lampiony, ozdabiali pudełka i inne przedmioty jako podarunki dla swoich bliskich. Stąd nazywano decoupage "sztuką biednych ludzi". Ozdabiali oni przedmioty, aby je urozmaicić. Do Europy dotarło w epoce Baroku, gdy zaczęto sprowadzać ze wschodu ozdobione meble, wylakierowane na wysoki połysk. Jeden z tych przedmiotów trafił do francuskiego króla, który tak zachwycił się kunsztem ich wykonania, że zaczęto sprowadzać je na szerszą skalę. Następnie zaczęto produkcję podróbek chińskich w europejskich zakładach rzemieślniczych. Jednocześnie rozpoczęło się praktykowanie decoupage przez królewskie damy dworu na własne potrzeby. Ozdabiały one wszystko, co było pod ręką. Od szczotek do włosów po elementy garderoby, a następnie całe buduary. Potem nastąpił okres przestoju i decoupage odrodziło się sto lat później w Anglii, w niższych warstwach społecznych. Tam nalepianki zastąpiły wyszywanie na tamborku. Bardzo popularne było wyklejanie całych powierzchni np. parawanu przypadkowymi obrazkami, znalezionymi w książkach i ówczesnej prasie. Stąd także rozpoczęto nazywać decoupage kolażem. W epoce wiktoriańskiej zaczęto wykorzystywać do wycinania papiery produkowane do pakowania prezentów, zaczęto także produkować gotowe matryce do obrysowania kwiatów, ptaków i postaci ludzi. Dzisiaj klasyczny decoupage można obejrzeć na angielskich, amerykańskich i australijskich stronach. Jest on zupełnie inny od tego co proponują nam specjaliści rodzimego decoupage, ponieważ polski decoupage jest wynikiem mody hobbystycznej, która przyszła do nas w Włoch i z Niemiec. O ile Niemcy specjalizują się tylko w przyklejaniu serwetek, Włochy to prawdziwa mekka materiałów i preparatów do decoupage oraz technik pokrewnych decoupage. Dzisiejszy decoupage to przede wszystkim twórcza forma spędzania wolnego czasu i relaksu. Jak wiele moich klientek mówi, jest to doskonały „odstresowywacz” w dobie dzisiejszego pośpiechu, gdzie przychodząc do pracowni decoupage można zatopić się w wymyślaniu kolejnego twórczego dziełka i zapomnieć o czekających obowiązkach. Obecnie największym hitem okresu świątecznego jest podarowanie bliskiej osobie samodzielnie ozdobionego przedmiotu, który jest unikalny i dostosowany do zainteresowań obdarowanego.
Na czym polega technika decoupage?
Decoupage (czyt. dekupaż) to sztuka dekoracyjna polegająca na wycinaniu elementów z papieru, tworzeniu kompozycji i naklejaniu ich na różne przedmioty tak, aby przedmiot wyglądał na pomalowany. Możemy tą techniką ozdobić praktycznie każdą powierzchnię, W dzisiejszych czasach z tą sztuką utożsamia się także technikę serwetkową, czyli zamiast papieru wykorzystuje się zwykłe obiadowe (lunchowe) serwetki. Choć serwetka jest cieniutkim papierem, nie zawsze jej zastosowanie tworzy kompozycję decoupage, bo "decoupgae" to po prostu wycinanie /decouper -z języka francuskiego/ , a serwetkę często można wyrwać lub przykleić całą na ozdabianą powierzchnię. Odkąd decoupage stał się popularny często wiele osób niedokładnie określa ten termin i wielu kojarzy się z ulicznymi straganami i jarmarkami, na których sprzedaje się decoupażopodobne przedmioty, mające mało wspólnego z decoupage. Termin jednak jest tak często stosowany, że powoli zanika już różnica w rozumieniu czym jest decoupage. To tak samo jak obuwie sportowe, które często określa się mianem "adidasy". Ogólnie technika decoupage ma wpisaną w swoje podstawy łatwość wykonania. Bierzemy jakiś przedmiot, który chcemy ozdobić, malujemy go farbą, następnie wycinamy elementy kompozycji i naklejamy je na powierzchnię. Często spotykam się ze stwierdzeniem, że to nie jest sztuka, i że każdy to potrafi. Na pewno tak jest, bo usiąść do pianina i zagrać "wlazł kotek na płotek" też prawie każdy umie, natomiast zagrać etiudę Chopina - już nie każdy. To samo jest z decoupage. Można ją wykonywać amatorsko, bawiąc się serwetkami w zaciszu domowego ogniska, można także mozolnie tygodniami komponować wzór z motywów wielkości jednego grosza. I to też właśnie fajne. Wszystko zależy od podejścia. Decoupage jest dzisiaj dla wszystkich i nie trzeba mieć plastycznego wykształcenia aby się tym zajmować, choć metoda ta jest używana także przez artystów plastyków.
Od lat prowadzisz kursy decoupage, jakie osoby interesują się tą unikatową techniką zdobnienia?
Choć jest to technika dla wszystkich, w Polsce zdecydowanie przeważająca grupa to Panie. Panowie w tej dziedzinie to rzadkość, a szkoda, bo widziałam kilka prac robionych przez panów i podoba mi się ich podejście do ozdabiania. Nie ma zdecydowanej odpowiedzi na to pytanie. Prowadzę zajęcia decoupage już około pięć lat i przekrój osób przychodzących na kursy jest ogromny. Coraz częściej słyszę także, że dla wielu osób decoupage to ich nowy sposób na stres. Decoupage zajmują się zarówno nastolatki jak i starsze panie na emeryturze. Przychodzą panie wychowujące małe dzieci i zapracowane menadżerki pragnące wygospodarować trochę czasu dla siebie. Osoby dla których decoupage może być pomysłem na życie i takie, które chcą tylko spędzić miło czas. Z ciekawszych zawodów miałam na zajęciach, aktorkę, pilota kontroli lotów, fizyka jądrowego, charakteryzatorkę teatralną i projektantkę mody. Bardzo ciekawe jest to, że wszystkie te osoby mają jeden cel: tworzyć coś nowego i czerpać z tego radość i to jest najlepsze.
Od czego zacząć naukę techniki decoupage?
Najlepiej zaczynając od podstaw, to jest od płaskich przedmiotów i od zwykłego klasycznego decoupage, lub prostej techniki serwetkowej. Wiele osób oglądających różne udekorowane przedmioty od razu chcą wykorzystywać wszystkie techniki jakie wiążą się z decoupage, a jest ich dużo. Jak np. postarzanie powierzchni za pomocą spękań, czy patynowanie. W rezultacie powstają prace przeładowane i niekoniecznie dobrze udekorowane. Dlatego, na początek prostota przede wszystkim. Poza tym, w dobie dzisiejszego pośpiechu wszyscy chcą wszystko umieć zaraz, dlatego po prostu zapraszam na kurs podstawowy, gdzie w siedem godzin można nauczyć się tego, co samodzielnie zgłębia się miesiącami. Jest ponadto tyle drobnych szczegółów, że trudno jest to wszystko samemu ogarnąć. Np. wiele osób najmniej poświęca czasu na wykańczanie przedmiotu, które jest tak naprawdę kluczowym i najważniejszym w decoupage. Tyle że samodzielnie dekorując dany przedmiot nie bardzo wiemy jaki efekt mamy uzyskać. Potem stopniowo można zagłębiać się w różne szczegóły, jak domalowywanie tła, czy decoupage trójwymiarowy. W mojej pracowni podzieliłam zajęcia na stopnie, wg których najlepiej jest zgłębiać poszczególne dziedziny decoupage.
W co musimy się zaopatrzyć, jeśli zaczynamy zupełnie od zera?
Niektóre firmy oferują swoisty zestaw startowy, dzięki któremu można rozpocząć samodzielną przygodę z decoupage. I to jest na początek dobre, choć ja nie jestem zwolennikiem zakupu preparatów jednej tylko firmy zapakowanego w zestaw startowy. Lubię korzystać z różnych firm, i wykorzystywać najlepsze moim zdaniem preparaty. Taki zestaw różnych firm można znaleźć w mojej pracowni. Zaczynamy od przedmiotu jaki chcemy udekorować i zbadania jaką ma powierzchnię. Następnie potrzebujemy farb akrylowych, motywów papierowych bądź serwetek, którymi go ozdobimy. Do przyklejania najlepiej zaopatrzyć się w dobry klej do decoupage lub do serwetek (w zależności od tego co przyklejamy). Przyklejanie jest kluczowym etapem w dekoracji i to bardzo ważne, aby kleić naprawdę dobrym klejem. Ponadto do wykończenia potrzebny jest lakier akrylowy. No i oczywiście narzędzia takie jak pędzle, gąbki, nożyczki, nożyk i papier ścierny. Tak w skrócie.
Do czego można wykorzystać tę technikę?
Decoupage można zastosować praktycznie do każdej powierzchni, choć nie na każdej powierzchni będzie bardzo trwały. Decoupage to technika dekoracyjna i taką funkcję powinny mieć przedmioty przez nas ozdabiane, choć np. drewno jest najbardziej trwałym i najchętniej ozdabianym materiałem. W ofercie różnych sklepów hobbystycznych i pracowni jest wiele nowych przedmiotów gotowych do ozdabiania, ale tą techniką można także ozdobić przedmioty stare, często przeznaczone przez nas na wyrzucenie. Takie odnowienie szczególnie bardzo nas cieszy, kiedy stara taca odzyskuje nowy wzór pasujący do nowej zastawy, a szafka w kuchni, która się zniszczyła staje się etażerką w przedpokoju i główną atrakcją dla wchodzących gości.
Do jakich wnętrz pasują przedmioty ozdobione techniką decoupage?
Wszystko zależy od motywów którymi je ozdabiamy. Jeżeli mamy np pokój urządzony w stylu afrykańskim z łatwością możemy zrobić w tym klimacie obraz lub świecznik. Często zdarza mi się, że na kursy przychodzą panie, które nie mogą znaleźć przedmiotów odpowiednich do swoich wnętrz, więc same postanawiają wziąć sprawy we własne ręce. Co prawda decoupage przyniosło ze sobą trend ozdabiania przedmiotów z jednoczesnym ich postarzaniem, więc przedmioty ozdobione tą techniką często pasują do klasycznych wnętrz retro i rustykalnych. Ostatnio dużym powodzeniem wśród decoupażystek cieszy się trend zwany prowansalskim lub shabby chic. Shabby chic i decoupage dzisiaj jest ze sobą bardzo ściśle związany. Technika ta polega na malowaniu kilkoma warstwami farby i ich ścieraniu w taki sposób, aby widać było farby spod spodu i aby przedmiot wyglądał na stary i obdrapany. Potem eksponujemy taki postarzony np. mebel w naszym domu i czynimy z niego najważniejszy punkt dekoracyjny we wnętrzu.
Już wkrótce specjalnie dla portalu we2 Asket zaprezentuje, jak wykonać za pomocą techniki decoupage, unikatową bombkę świąteczną. Zapraszamy!
Fotografie przedstawiają prace Asket i pochodzą ze strony: pasjadecoupage.pl
