Ile kosztuje sąd

Jeżeli decydujesz się na wniesienie sprawy do sądu, musisz liczyć się z poniesieniem pewnych wydatków, które można określić ogólnie jako koszty sądowe. Co należy rozumieć pod tym pojęciem? Na koszty sądowe składa się nie tylko opłata, jaką uiszczasz, wnosząc pismo do sądu (np. pozew).

Zalicza się do nich także wydatki, jakie sąd poniósł w związku z twoją sprawą (np. na opinię biegłych) oraz opłaty za dokumenty wydane na podstawie akt sprawy (np. odpis postanowienia). Gdy wygrasz proces, sąd sam nakaże drugiej stronie zwrócenie ci poniesionych kosztów sądowych (spis kosztów musisz zgłosić sądowi na rozprawie).

Wnosząc pismo do sądu, musisz zapłacić tzw. wpis. Nowe przepisy wprowadziły trzy rodzaje opłat:
- stałą - nie może być niższa niż 30 zł i wyższa niż 5000 zł;
- stosunkową - wynosi 5 proc. (poprzednio 8 proc.) wartości przedmiotu sporu (np. kwoty zaległego wynagrodzenia, którego domagasz się od pracodawcy), jednak nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100 tys. zł;
- podstawową - w wysokości 30 zł, która jest pobierana, gdy przepisy nie przewidują wniesienia innej opłaty.
Warto wiedzieć. Możesz poprosić o rozłożenie opłaty na raty lub odroczenie jej płatności na 2 lata. Jest to możliwe wówczas, gdy kwota, jaką masz zapłacić, przewyższa trzykrotną wysokość opłaty podstawowej, tj. 90 zł.

Poniżej podajemy wysokość wpisu w najczęstszych sprawach sądowych.

Księgi wieczyste
Opłata sądowa za wpis własności do księgi wieczystej jest stała i wynosi 200 zł. Poprzednio wysokość wpisu była uzależniona od wartości nabytego mieszkania (domu).
- 150 zł zapłacisz za wpis: własności nieruchomości dziedziczonej, działu spadku, zniesienia współwłasności, własności nabytej po zniesieniu wspólności między małżonkami.
- 60 zł kosztuje wniosek o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości. Tyle samo zapłacisz za połączenie nieruchomości w jednej księdze, która jest już prowadzona.

Sprawy związane z dziedziczeniem

Wpis o podział spadku nie jest już uzależniony od wartości pozostawionego majątku. Teraz zapłacisz za to 500 zł.

- 50 zł zapłacisz m.in. za wniosek o: stwierdzenie nabycia spadku, sporządzenie spisu inwentarza, czyli tego, co wchodzi w skład pozostawionego majątku.
- 500 zł wynosi podział spadku, jeżeli wszyscy spadkobiercy są zgodni co do sposobu podziału majątku.
- 1000 zł kosztuje wniosek o podział spadku połączony ze zniesieniem współwłasności (gdy spadkobiercy porozumieją się w tej kwestii i przedstawią zgodny projekt działu, wpis jest niższy i wynosi 600 zł).
- 100 zł zapłacisz, gdy zechcesz złożyć apelację od wyroku.

Ile wynosi opłata kancelaryjna

Musisz ją wnieść, gdy prosisz o wydanie m.in. poświadczonego odpisu, zaświadczenia, wniosku o odpis księgi wieczystej czy odpis orzeczenia ze stwierdzeniem wykonalności. Za każdą stronę wydanego dokumentu zapłacisz 6 zł. Wyższą opłatę - 12 zł za każdą rozpoczętą stronę - musisz uiścić, gdy dokument jest w języku obcym albo zawiera tabele.

Za kserokopie akt sprawy, sporządzone przez pracownika sądu, ale bez poświadczenia za zgodność z oryginałem, zapłacisz 1 zł za każdą rozpoczętą stronę wydanego dokumentu.

Sprawy rodzinne

Wpis za pozew o rozwód nie jest już uzależniony od wysokości twoich zarobków. Teraz zapłacisz opłatę stałą 600 zł.
- 600 zł wynosi także opłata za pozew w sprawie o separację.
- 200 zł zapłacisz, występując o: ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa, unieważnienie małżeństwa, rozwiązanie przysposobienia, unieważnienie uznania dziecka, zaprzeczenie ojcostwa, ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej.
- 100 zł kosztuje wniosek o: zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego, separację na zgodne żądanie małżonków, zniesienie separacji.
- 1000 zł zapłacisz, jeżeli po ustaniu wspólności majątkowej będziesz chciała podzielić wasz wspólny majątek. Opłata będzie dużo niższa (300 zł), gdy porozumiecie się ze sobą w tej kwestii (wniosek musi zawierać zgodny projekt podziału majątku).

Spory z pracodawcą

Poprzednio występując z roszczeniem przeciwko pracodawcy lub odwołując się od decyzji ZUS-u, nie ponosiłaś opłat. Teraz jesteś w gorszej sytuacji.

- 0 zł zapłacisz za pozew do sądu pracy I instancji, domagając się np. przywrócenia do pracy czy sprostowania świadectwa pracy. Jeżeli np. występujesz z pozwem o zapłatę zaległego wynagrodzenia, odprawę czy odszkodowanie, nie poniesiesz kosztów tylko wówczas, gdy wartość przedmiotu sporu (czyli wysokość twojego żądania wobec pracodawcy) nie przewyższa kwoty 50 tys. zł.
- 5 proc. (opłatę stosunkową) musisz uiścić, gdy wartość przedmiotu sporu przekracza 50 tys. zł.
- 30 zł (opłatę podstawową) będzie cię kosztowała apelacja od wyroku sądu I instancji i to nawet wówczas, gdy wartość przedmiotu sporu jest niższa niż 50 tys. zł.

Jeśli jesteś w trudnej sytuacji materialnej

Złóż wniosek (jest bezpłatny) o zwolnienie cię w całości lub w części z kosztów. Musisz do niego dołączyć oświadczenie (formularz otrzymasz w sekretariacie sądu) zawierające szczegółowe dane o twojej sytuacji rodzinnej, majątku, dochodach. Wniosek powinnaś poprzeć dowodami, że faktycznie nie stać cię na poniesienie takich wydatków (np. zaświadczeniem o pobieraniu zasiłku dla bezrobotnych). Niewykluczone, że sąd zażąda również od ciebie złożenia przyrzeczenia, że twoje oświadczenie jest zgodne z prawdą. Gdyby okazało się, że skłamałaś, sąd cofnie zwolnienie, a ponadto obciąży cię opłatami i wydatkami. Jeżeli otrzymasz zwolnienie od kosztów, możesz domagać się ustanowienia dla ciebie adwokata lub radcy prawnego z urzędu.

Alicja Haas