„Samowolka” to demaskatorski film opowiadający o polskiej armii, a w szczególności pokazujący występujące w wojsku zjawisko „fali”. Obraz wyreżyserowany przez Feliksa Falka – jednego z najwybitniejszych twórców kina moralnego niepokoju, ukazuje się po raz pierwszy na DVD dzięki Galapagos Films.
Brutalna prawda o armii
Akcja filmu rozgrywa się na początku lat 90. Grupa młodych poborowych przyjeżdża do jednostki, w której nieformalną władzę sprawuje Tygrys (Mariusz Jakus) – były kryminalista i bezwzględny sadysta. Mimo, iż przełożeni wiedzą o jego wybrykach, nie reagują, ponieważ Tygrys i jego ludzie pomagają im utrzymać porządek na kompanii.
Krótko po przybyciu do jednostki młodzi żołnierze padają ofiarami ze strony Tygrysa. Są bici, upokarzani, a ich dobytek niszczony. Prześladowaniom usiłuje przeciwstawić się jeden z poborowych, Robert Kowalski (Robert Gonera). Niestety, jego interwencje nic nie dają, a on sam trafia „na celownik” Tygrysa, który z jeszcze większą zaciętością stara się upokorzyć młodego żołnierza pozbawiając go między innymi przysługującej mu przepustki.
Kowalski nie zamierza się jednak poddać. Wspólnie z kolegą, Kazikiem Michalakiem (Aleksander Gawek) bez pozwolenia ucieka z koszar na tzw. „samowolkę” by spotkać się z czekającymi pod bramą dziewczynami. Ich zniknięcie nie pozostaje jednak niezauważone. Kiedy Kowalski i Michalak wracają do jednostki czekają już na nich Tygrys i jego ludzie by przykładnie ukarać ich za ucieczkę z koszar...
„Samowolka” to drugi po „Krollu” Władysława Pasikowskiego film poruszający problem „fali” w polskim wojsku. Obraz powstał na podstawie scenariusza Piotra Kokocińskiego, a jego reżyserii podjął się Feliks Falk – jeden z czołowych twórców kina moralnego niepokoju, autor tak głośnych produkcji jak „Wodzirej” (1977), „Był jazz” (1981) czy „Komornik” (2005).
W rolach głównych w filmie wystąpili młodzi, stawiający dopiero pierwsze kroki w zawodzie aktorzy: Robert Gonera (dopiero 6 lat później wystąpi w głośnym „Długu” Krzysztofa Krauzego), Aleksander Gawek, Mariusz Jakus, Paweł Iwanicki, Marcin Jędrzejewski, Robert Latusek, czy Zbigniew Suszyński. Na planie „Samowolki” przed kamerami zadebiutowali również dzisiejsze gwiazdy polskiego kina: Michał Żebrowski (jako Pawlik) i Robert Więckiewicz (w roli Romka).
„Samowolka” była jednym z najgłośniejszych i najbardziej dyskutowanych polskich filmów lat 90. Obraz został doceniony nie tylko przez widzów, ale i krytyków, czego dowodem są przyznane mu trzy nagrody Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w 1993 roku w kategoriach: najlepsza reżyseria (Feliks Falk), najlepsza drugoplanowa rola męska (Mariusz Jakus) oraz najlepszy montaż (Ewa Smal).
W 2002 roku w zorganizowanym przez tygodnik „Polityka” plebiscycie na najlepszy polskim film telewizyjny „Samowolka” zajęła 7. miejsce o jedną pozycję pokonując „Pograbka” Jana Jakuba Kolskiego (wydanego na DVD również przez Galapagos Films) oraz tak głośne produkcje jak „Kobieta samotna” Agnieszki Holland, „Zawrócony” Kazimierza Kutza, „Godzina W” Janusza Morgensterna czy „Ja gorę” Janusza Majewskiego.
