Droga do zasiłku

Zasiłek rodzinny przysługuje rodzinom (także jednemu z rodziców albo opiekunowi dziecka), w których miesięczny dochód w 2002 roku nie przekracza 504 zł (583 zł w przypadku dziecka z orzeczeniem niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym lub znacznym). Zasiłek przysługuje na dziecko do ukończenia 18. roku życia, jeśli uczy się w szkole - do 21. roku życia, jeżeli zaś uczy się w szkole lub studiuje i ma orzeczony umiarkowany albo znaczny stopień niepełnosprawności - do 24. roku życia. Rodzina nie otrzyma zasiłku, jeżeli dziecko przebywa w instytucji zapewniającej utrzymanie (np. w domu pomocy społecznej czy placówce opiekuńczo-wychowawczej), w rodzinie zastępczej lub pozostaje w związku małżeńskim. Wysokość zasiłku rodzinnego od 1 maja 2004 r. do 31 sierpnia 2005 r. zależy od liczby dzieci i wynosi miesięcznie: 43 zł na pierwsze i drugie dziecko, 53 zł na trzecie, 66 zł na czwarte i następne dzieci. Od 1 września 2005 r. do 31 sierpnia 2006 roku wysokość zasiłku rodzinnego zależeć będzie od wieku dziecka i wynosić miesięcznie: na dziecko do 5. roku życia - 44 zł; na dziecko od 6 do 18 lat - 56 zł; na dziecko od ukończenia 18 do 24 lat - 65 zł. Występując o zasiłek rodzinny, należy w urzędzie gminy złożyć wniosek o ustalenie prawa do tego zasiłku oraz dodatków do niego (tzw. ZUS ŚR-1), kopia dokumentu tożsamości, odpis aktu urodzenia dziecka, zaświadczenie o uczęszczaniu dziecka w wieku powyżej 18 lat do szkoły (także wyższej) i ewentualnie orzeczenie o niepełnosprawności. Jeśli zasiłek zostanie przyznany, można ubiegać się o inne świadczenia.

Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego

Przysługuje na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka niepełnosprawnego do ukończenia 16. roku życia bądź niepełnosprawnego w stopniu znacznym lub umiarkowanym od 16 lat do ukończenia 24 lat.

Wysokość dodatku: 50 zł miesięcznie (do ukończenia 5. roku życia) lub 70 zł (powyżej 5. roku życia do ukończenia 24 lat).

Wymagane dokumenty: wniosek ZUS ŚR-1, orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, zaświadczenie o uczęszczaniu dziecka w wieku powyżej 18 lat

do szkoły lub szkoły wyższej.

Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego

Przeznaczony na częściowe pokrycie wydatków związanych z rozpoczęciem przez dziecko nowego roku szkolnego, jest wypłacany raz w roku, we wrześniu.

Wysokość dodatku: 90 zł.

Wymagane dokumenty: wniosek ZUS ŚR-1: zaświadczenie o uczęszczaniu dziecka do szkoły ponadgimnazjalnej lub ponadpodstawowej.

Dodatek z tytułu urodzenia dziecka

Zastąpił jednorazowy zasiłek macierzyński z pomocy społecznej. Nie trzeba o niego występować od razu po urodzeniu dziecka, gdyż wypłaca się go do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia, jednak wniosek o dodatek musi zostać złożony przed upływem tego terminu.

Wysokość dodatku: 500 zł na dziecko. Jeżeli podczas jednego porodu urodzi się więcej dzieci, to na każde z nich przypada taka kwota. Jeżeli rodzina przysposabia dziecko mające mniej niż rok, również otrzymuje 500 zł.

Wymagane dokumenty: tylko te niezbędne do wypłaty zasiłku rodzinnego, inne nie są wymagane.

Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w czasie urlopu wychowawczego

Zastępuje dotychczasowy zasiłek wychowawczy. Przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wychowawczego nie dłużej niż przez 24 miesiące, chyba że sprawuje ona opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem - wówczas przez 36 miesięcy. Jeżeli natomiast opiekuje się dzieckiem niepełnosprawnym, dodatek będzie przysługiwał przez 72 miesiące. Dodatek nie będzie wypłacany osobom, które:

- bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pracowały krócej niż sześć miesięcy;

- osobiście nie zajmują się dzieckiem;

- w czasie urlopu wychowawczego podjęły pracę;

- których dzieci przebywają w placówkach zapewniających całodobową opiekę przez co najmniej pięć dni w tygodniu albo w żłobku, przedszkolu lub innej instytucji zapewniającej dzienną opiekę.

Wysokość dodatku: 400 zł miesięcznie.

Wymagane dokumenty: wniosek ZUS ŚR-1; zaświadczenie pracodawcy o udzieleniu urlopu wychowawczego oraz o okresie, na jaki urlop wychowawczy został udzielony; zaświadczenie o co najmniej sześciomiesięcznym okresie pozostawania w zatrudnieniu bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego. Jeżeli opieka jest sprawowana nad dzieckiem niepełnosprawnym - orzeczenie o niepełnosprawności.

Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania

Zastępuje gwarantowany zasiłek okresowy z pomocy społecznej. Przysługuje przez trzy lata, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia. W ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do zasiłku dla bezrobotnych osoba ubiegająca się o przyznanie dodatku powinna złożyć odpowiedni wniosek oraz zarejestrować się w powiatowym urzędzie pracy jako osoba poszukująca zatrudnienia. Dodatku nie otrzymają osoby, które mają prawo do emerytury, renty, renty socjalnej lub świadczenia pielęgnacyjnego.

Wysokość dodatku: 400 zł miesięcznie.

Wymagane dokumenty: wniosek ZUS ŚR-1; zaświadczenie z powiatowego urzędu pracy o utracie prawa do zasiłku dla bezrobotnych określające datę utraty tego prawa oraz o zarejestrowaniu się jako osoba poszukująca pracy.

Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego

Przeznaczony na częściowe pokrycie wydatków związanych z rozpoczęciem przez dziecko nowego roku szkolnego, jest wypłacany raz w roku, we wrześniu.

Wysokość dodatku: 90 zł

Wymagane dokumenty: wniosek ZUS ŚR-1: zaświadczenie o uczęszczaniu dziecka do szkoły ponadgimnazjalnej lub ponadpodstawowej.

Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania

Otrzymuje się go przez 10 miesięcy w okresie nauki w szkole ponadgimnazjalnej lub ponadpodstawowej, czyli od września do czerwca. Jeśli dziecko uczy się w gimnazjum i jest niepełnosprawne, może także otrzymać dodatek. Dziecko może zamieszkać w miejscowości, w której jest szkoła, lub do niej dojeżdżać.

Wysokość dodatku: 80 zł - jeśli dziecko zamieszka w miejscowości, w której jest szkoła; 40 zł - jeżeli do niej dojeżdża.

Wymagane dokumenty: wniosek ZUS ŚR-1, zaświadczenie o uczęszczaniu do szkoły; dokument potwierdzający tymczasowe zameldowanie ucznia w bursie, internacie albo oświadczenie osoby fizycznej o wynajmie lokalu uczniowi oraz dokument potwierdzający tymczasowe zameldowanie.

Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka

Zastępuje świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Przysługuje osobie samotnie wychowującej dziecko (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, osoba pozostająca w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu lub osoba rozwiedziona, jeżeli nie wychowuje dziecka wspólnie z drugim rodzicem). Może go też otrzymać student, który nie przekroczył 24. roku życia, który jest sierotą lub dostaje alimenty od obydwojga rodziców.

Wysokość dodatku: 170 zł na dziecko (250 zł na dziecko niepełnosprawne). Osoby otrzymujące przedtem alimenty z funduszu alimentacyjnego do końca 2004 r. otrzymają 70 proc. dotychczasowych alimentów (nie więcej niż 300 zł na jedno dziecko). W tym przypadku dodatek może dostać także osoba, która nie otrzymuje zasiłku rodzinnego. Kryterium dochodowe jest wyższe i wynosi 612 zł na osobę w rodzinie.

Wymagane dokumenty: wniosek ZUS ŚR-1, kopia odpisu rozwodu lub separacji albo kopia aktu zgonu małżonka lub rodzica dziecka; jeżeli dziecko jest niepełnosprawne - orzeczenie o niepełnosprawności.

Podstawa prawna:

Ustawa z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych - DzU nr 228, pozycja 2255 z późniejszymi zmianami; Rozporządzenie ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z 5 marca 2004 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne.