Czas na urlop

WYPOCZYNKOWY

Przysługuje każdemu pracownikowi. Pozwala mu zregenerować siły, dlatego nie można się zrzec prawa do urlopu. Jeżeli pracodawca nie udzieli nam urlopu, możemy wystąpić o pomoc do inspektora pracy, ponieważ działanie pracodawcy narusza przepisy dotyczące urlopów wypoczynkowych.

Wymiar urlopu

W pierwszym roku pracy nabywamy prawo do urlopu wypoczynkowego wraz z upływem każdego miesiąca pracy w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego nam po przepracowaniu roku. Prawo do kolejnych urlopów nabywamy w następnym roku kalendarzowym. Gdy pracujemy mniej niż dziesięć lat, urlop wynosi 20 dni roboczych, po dziesięciu latach pracy - 26.

Warto wiedzieć

Urlop wypoczynkowy przysługuje co roku i jest płatny, czyli za cały czas urlopu przysługuje nam takie wynagrodzenie, jakie byśmy otrzymywali, pracując.

Może być podzielony jedynie na nasz wniosek, z tym że co najmniej jedna część urlopu powinna obejmować nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.

W okresie urlopu nie można wypowiedzieć umowy o pracę (dotyczy to zarówno pracodawcy, jak i pracownika).

Cztery razy w roku możemy zażądać jednego dnia urlopu bez uprzedniego powiadomienia - to tzw. urlop na żądanie. Możemy więc zawiadomić pracodawcę w danym dniu, że nie przychodzimy do pracy, i to bez konieczności podania przyczyny.

Pracodawca może odwołać pracownika z urlopu tylko wtedy, gdy jego obecność w zakładzie pracy wymuszają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczęcia urlopu. Jest też obowiązany pokryć koszty związane z odwołaniem nas z urlopu.

Jeśli pracownik nie wykorzystał urlopu, a rozwiązano z nim stosunek pracy, pracodawca jest obowiązany wypłacić ekwiwalent pieniężny.

BEZPŁATNY

Przysługuje każdemu pracownikowi, o ile pracodawca wyrazi na to zgodę. Jego decyzja jest ostateczna i nie podlega zaskarżeniu. Może być udzielony, jeśli pracownik chce np. wyjechać za granicę, przeprowadzić remont, podjąć naukę na jakiś kursach, a nawet podjąć pracę u innego pracodawcy.

Wymiar urlopu

Nie jest limitowany.

Warto wiedzieć

Udzielany jest na pisemny wniosek pracownika.

Jeśli urlop bezpłatny trwa dłużej niż miesiąc, urlop wypoczynkowy ulega skróceniu o 1/12 za każdy miesiąc, w którym przebywaliśmy

na urlopie bezpłatnym.

Urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Za taki urlop nie otrzymujemy wynagrodzenia, ale zachowujemy część praw pracowniczych.

Przy udzielaniu urlopu bezpłatnego dłuższego niż trzy miesiące pracodawca może odwołać pracownika z ważnych przyczyn, o ile wcześniej strony zawarły co do tego porozumienie.

WYCHOWAWCZY

Przysługuje pracownikowi, który sprawuje opiekę nad dzieckiem, które nie ukończyło 4. roku życia, lub nad dzieckiem do 18. roku życia, które z powodu niepełnosprawności wymaga stałej opieki.

Wymiar urlopu

Urlop wychowawczy nie może być dłuższy niż trzy lata, ale jeśli stan zdrowia dziecka tego wymaga, można go przedłużyć o kolejne trzy lata. Stan zdrowia dziecka musi być potwierdzony orzeczeniem o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności. Urlop wychowawczy możemy przerwać albo skrócić, zawiadamiając o tym pracodawcę. Powrót jest możliwy po 30 dniach od daty doręczenia zawiadomienia, chyba że pracodawca zgodzi się na termin wcześniejszy.

Warto wiedzieć

Urlop można otrzymać pod warunkiem co najmniej sześciomiesięcznego stażu pracy, niekoniecznie u tego samego pracodawcy.

Aby z niego skorzystać, musimy złożyć u pracodawcy pisemny wniosek - nie później niż dwa tygodnie przed planowanym terminem.

Urlopu wychowawczego nie musimy wykorzystywać od razu w całości. Możemy go podzielić (maksymalnie na cztery części). Mogą z niego również korzystać przez okres nieprzekraczający trzech miesięcy oboje rodzice.

W czasie urlopu wychowawczego możemy podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego albo innego pracodawcy, prowadzić własną działalność gospodarczą, uczyć się lub studiować. Jednak nie może to wykluczać sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem - w takim przypadku pracodawca ma prawo odwołać nas z urlopu wychowawczego.

MACIERZYŃSKI

Przysługuje kobiecie w związku z urodzeniem dziecka. Jeżeli pracownica wraca do pracy wcześniej, część urlopu może wykorzystać ojciec dziecka.

Wymiar urlopu

Przy pierwszym porodzie - 16, przy następnym - 18, w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka podczas jednego porodu - 26 tygodni.

Warto wiedzieć

Część urlopu macierzyńskiego może przypadać przed przewidzianą datą porodu. Oznacza to, że można - ale nie trzeba - wykorzystać część urlopu przed porodem (pracodawca nie może wysłać kobiety przymusowo na urlop macierzyński przed porodem).

Taki urlop przysługuje także wtedy, gdy adoptowaliśmy dziecko lub staliśmy się dla niego rodziną zastępczą.

Odwołanie z urlopu nie jest możliwe.

OKOLICZNOŚCIOWY

Przysługuje pracownikowi, by mógł załatwić ważne sprawy osobiste.

Wymiar zwolnienia

2 dni - w razie ślubu pracownika, urodzenia się jego dziecka albo zgonu i pogrzebu małżonka lub dziecka, ojca, matki, ojczyma, macochy.

1 dzień - w razie ślubu dziecka pracownika albo zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia dziadków, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika. Pracodawca jest również zobowiązany udzielić zwolnienia okolicznościowego np. z powodu wezwania pracownika przez organ administracji państwowej.

Warto wiedzieć

Urlop jest udzielany na prośbę pracownika, nawet z dnia na dzień. Pracodawca jest zobowiązany zwolnić nas z obowiązku świadczenia pracy.