Praca nad krzywym zwierciadłem
Celem treningu metapoznawczego jest praca nad uporczywie utrzymującymi się objawami, mimo przyjmowania odpowiednich leków. MCT ma za zadanie zwiększać świadomość zniekształceń pojawiających się w umyśle chorego, a także zwrócić uwagę na ich związek z nawrotem choroby. Wszelkie omawiane tematy mają formę warsztatów, by pacjenci mogli wynieść z nich więcej niż z suchego wykładu.
Z kolei ćwiczenia wchodzące w skład treningu mają pozwolić na swobodną wymianę doświadczeń między uczestnikami. Dzięki temu pacjenci mogą przedyskutować i rozważyć konkretne zniekształcenia, pojawiające się na ich drodze, dając tym samym solidne fundamenty do ich korygowania.
MCT składa się z ośmiu modułów tematycznych (dwa razy w tygodniu – cały cykl trwa 4 tygodnie), z których każdy przygotowany jest w formie prezentacji w programie PowerPoint i wyświetlany za pomocą projektora multimedialnego. Sesje trwają około 45–60 minut. Na początku zajęć trener zawsze zapoznaje pacjentów z tematem aktualnej sesji. Następnie omawia dany problem na odpowiednio dobranych przykładach. Niezwykle ważne jest, by przykłady wyraźnie wiązały się z sytuacjami z codziennego życia.
Każdy trening kończy się podsumowaniem sesji oraz zwróceniem uwagi na związek omawianego zniekształcenia poznawczego ze schizofrenią („dlaczego o tym mówimy?”, „co to ma wspólnego z psychozą?”). Pacjenci po każdych zajęciach otrzymują „ściągawkę” z najważniejszymi informacjami z ostatniego modułu oraz „zadanie domowe”, które muszą wykonać samodzielnie. Od omówienia tej pracy domowej rozpoczyna się kolejna sesja.
Chociaż wszelkie zadania do domu nie są ulubioną czynnością, ich obecność jest konieczna. Ich celem jest przeniesienie doświadczeń zdobytych podczas treningu do życia codziennego. Poza tym zachęca pacjentów do samodzielnej pracy w walce z chorobą.
Zobacz też: dział Schizofrenia
Pułapki chorego umysłu
Poniżej przytaczamy listę błędów, najczęściej pojawiających się w umyśle ludzi chorych na schizofrenię:
- czarno-białe myślenie – chory postrzega świat w kategoriach skrajności, np. wszyscy ludzie są dobrzy albo wszyscy są źli;
- nadmierne uogólnianie – chory nie dostrzega detali danej sytuacji/osoby; wyciąga jedną cechę, którą etykietuje całą sytuację/osobę;
- selektywna uwaga – chory dostrzega jedynie wybrane aspekty; nie jest w stanie spojrzeć na coś całościowo, obiektywnie;
- pomijanie pozytywów – bazuje na skupieniu się tylko i wyłącznie na negatywach danego zjawiska/sytuacji/postaci;
- przeskakiwanie do konkluzji – chory nie śledzi procesu/sytuacji od początku do końca. Nie dostrzega poprawnie łańcucha przyczynowo-skutkowego. Można to porównać do wielkiego skoku z pozycji „start” na samą „metę”, dlatego wiele rzeczy po drodze mu umyka. W konsekwencji taka osoba wyciąga błędne wnioski;
- czytanie w myślach – osobom chorym na schizofrenię wydaje się, iż inni potrafią odczytywać ich myśli;
- przepowiadanie przyszłości – chorym wydaje się, że znają przyszłość;
- wyolbrzymianie lub minimalizacja – schizofrenicy mają tendencję do przesady i popadania w skrajności. Potrafią wyolbrzymić detal do ogromnych rozmiarów bądź zminimalizować coś bardzo istotnego;
- potwierdzenie za pomocą emocji – emocje są dla chorego najlepszym potwierdzeniem, że dane przekonanie jest w 100% prawdziwe;
- stwierdzenia typu „muszę”, „powinienem” – schizofrenicy często czują wewnętrzny przymus, który ujawnia się w wypowiedziach zawierających te właśnie słowa;
- etykietowanie – chorzy łatwo szufladkują sytuację/osoby.
Zobacz też: Schizofrenia to nie wyrok
Źródło: Łukasz Gawęda, Psychiatria Polska.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
