Od euforii do smutku, od depresji do manii – takie zmiany nastroju są codziennością osób cierpiących na cyklofrenię, czyli chorobę afektywną. Zdarza się, że chory będący w euforii podejmuje się lekkomyślnych zachowań, angażuje się w hazard, traci majątek i odsuwają się od niego najbliżsi. Jednocześnie zmaga się też z apatią, smutkiem i brakiem chęci do życia. Epizody manii i objawy depresji przeplatają się w jego życiu i tylko trafna diagnoza i podjęcie leczenia mogą pomóc mu dalej normalnie żyć.
O tym, jak trudną chorobą jest cyklofrenia i jak rozpoznać jej objawy opowiedziała nam Wioletta Karłowicz-Dul – psycholog, psychoterapeutka, seksuolog z Fundacji Pomocy Psychologicznej i Edukacji Społecznej RAZEM (www.razem-fundacja.org).
Czym jest cyklofrenia?
Wioletta Karłowicz-Dul: Cyklofrenia to nazwa odnosząca się do zaburzeń afektywnych, które mają cykliczny przebieg. Oznacza to, że okresowo mogą pojawiać się epizody depresji lub naprzemienne fazy depresji i manii. Istotne jest, że pomiędzy nimi przez pewien czas występują etapy wyrównanego nastroju i dobrego samopoczucia.
Jak żyć z osobą chorującą na cyklofrenię?
Jakie są objawy tej choroby?
W cyklofrenii występują okresy względnej stabilizacji emocjonalnej, po których pojawiają się epizody afektywne – depresja lub mania. Nie można jednoznacznie ustalić kiedy i który z nich wystąpi, a także jak długo będzie trwał.
W zależności od bieguna objawy mogą się diametralnie od siebie różnić. Kiedy chory cierpi na depresję, wówczas jest on ciągle przygnębiony, smutny i apatyczny, przeżywa poczucie winy i rezygnacji. Często nie jest też w stanie reagować na pozytywne wydarzenia i odczuwać przyjemności, a także ma niski poziom energii. Dodatkowo może mieć problemy z koncentracją, ze snem, odżywianiem oraz popędem seksualnym.
Osoba w depresji bardzo negatywnie myśli o sobie i o własnej przyszłości, nie wierzy, że będzie jeszcze kiedykolwiek szczęśliwa. Czasami myśli o odebraniu sobie życia lub próbuje zrealizować taki zamiar.
Natomiast w manii występuje stan nadmiernego podniecenia, euforyczny lub drażliwy nastrój oraz nieadekwatnie wysoka samoocena i brak krytycyzmu. Chory ma bardzo dużo energii, zmniejszoną potrzebę snu, przymus mówienia i trudności ze skupieniem uwagi. Nie potrafi racjonalnie myśleć, dlatego podejmuje się zachowań lekkomyślnych. Mogą to być np. hazard, ryzykowne zachowania seksualne, ekstremalne sporty itd. Czasami może zagrażać życiu swojemu lub innych osób. Tego typu zachowania pociągają za sobą dotkliwe konsekwencje, taka osoba może straci majątek (lub zostać z poważnymi długami), a często również odsuwają się od niej najbliżsi.
6 klasycznych objawów apatii. Kiedy trzeba się zacząć martwić?
Na czym polega diagnostyka cyklofrenii?
Ustalenie diagnozy to zadanie dla lekarza psychiatry, który przeprowadza wywiad dotyczący historii objawów i występowania zaburzeń afektywnych w rodzinie. Posługuje się on również obserwacją, a czasami zleca dodatkowe badania lekarskie w celu wykluczenia innych schorzeń somatycznych, które mogłyby mieć związek.
Niekiedy proces diagnostyczny może odbywać się w warunkach szpitalnych, jeśli epizod jest na tyle poważny, że chory wymaga hospitalizacji, szczególnie w sytuacjach zagrożenia życia lub zdrowia. W procesie diagnozy niezbędna może okazać się również rozmowa z osobami najbliższymi pacjenta, która pozwoli ustalić przebieg choroby oraz występowanie podobnych problemów w u innych członków rodziny.
Częstym problemem diagnostycznym jest niewłaściwe stwierdzenie depresji nawracającej w przypadku zaburzenia dwubiegunowego. Powodem takiej pomyłki jest pomijanie przez pacjenta objawów manii czy hipomanii i traktowanie ich jako przejawów zdrowia i dobrego samopoczucia.
Jak się ja leczy?
Leczenie opiera się na farmakoterapii, psychoterapii oraz edukacji zarówno pacjenta, jak i jego najbliższych. Bardzo ważne jest przestrzeganie przez chorego zaleceń lekarskich oraz stawianie się na wizyty kontrolne. W przypadku zaburzenia jednobiegunowego podawane są leki przeciwdepresyjne, natomiast przy naprzemiennych epizodach manii i depresji kluczową rolę odgrywają stabilizatory nastroju (tj. sole litu oraz walproinian sodu i karbamazepina). Czasami lekarz wprowadza również leki przeciwpsychotyczne i uspokajające (benzodiazepiny).
Oprócz leczenia farmakologicznego bardzo ważne jest, aby zarówno pacjent, jak i jego rodzina mieli odpowiednią wiedzę dotyczącą choroby oraz objawów zwiastujących nawroty czy też powroty do zdrowia. Psychoterapia odgrywa znaczącą rolę zarówno pod kątem zmiany destrukcyjnego myślenia czy zachowania, jak i jako leczenie podtrzymujące i motywujące do współpracy z lekarzem.
Polecamy:
Jeśli wciąż czujesz się zmęczona, boli cię głowa i jesteś drażliwa, możesz cierpieć na neurastenię. Co to za choroba?
„Nie pracuję, jest sobota”. Czy lekarka ma prawo odmówić zbadania chorego dziecka?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
