fot. Fotolia
Zadania osobistego asystenta osoby niepełnosprawnej
Osobisty lub personalny asystent jest wykonawcą woli i poleceń osoby niepełnosprawnej. Jego obowiązki wykraczają poza sferę oficjalną, a wkraczają w obszar bardziej osobisty.
Asystentura obejmuje także wszystkie inne czynności niezbędne do zapewnienia osobie niepełnosprawnej niezależności, czyli pomoc w obsłudze konta bankowego, opieka nad dziećmi, wypełnianie wolnego czasu, towarzyszenie swojemu podopiecznemu nie tylko w trakcie oficjalnych wizyt w urzędach, ale także podczas wyjścia do kina, teatru czy wyjazdu na wakacyjny wypoczynek.
Personalny asystent powinien także wprowadzać osobę niepełnosprawną do społeczności, ułatwiać jej kontakt z otoczeniem. W przypadku osób niewidzących bądź niesłyszących taka asystentura wymaga dodatkowych umiejętności, przede wszystkim posługiwania się językiem migowym bądź innymi alternatywnymi środkami komunikacji.
Funkcje asystenta osobistego danej osoby niepełnosprawnej wyznaczają sami niepełnosprawni, zależą od ich potrzeb i decyzji. Nadrzędnym celem asystenta powinno być zapewnienie podopiecznemu nieskrępowanego funkcjonowania w życiu prywatnym oraz zawodowym, a ponadto umożliwianie mu wykonywanie takich czynności, jakie podejmowałby, gdyby był osobą w pełni sprawną. Co więcej, to sama osoba niepełnosprawna jest pracodawcą i usługobiorcą. Ma prawo wybierać spośród kandydatów zapisanych w odpowiedniej bazie danych, zatrudniać i zwalniać według własnego uznania.
Zobacz też: Jak zostać asystentem osoby niepełnosprawnej?
Deklaracje ONZ
Takie przywileje zostały określone już w 1971 roku w Deklaracji praw osób upośledzonych umysłowo. Zakłada ona, że osoba niepełnosprawna powinna cieszyć się takimi samymi prawami jak ludzie pełnosprawni. Jeżeli jej niepełnosprawność to ogranicza, powinna mieć zapewnione odpowiednie wsparcie w postaci asystentury.
Cztery lata później ONZ wydało kolejny akt, a mianowicie Deklarację praw osób niepełnosprawnych, mówiącą o tym, że niezależnie od niepełnosprawności każda osoba powinna zaznać życia pełnego godności i tak dalece normalnego, jak to tylko możliwe. W związku z tym ma prawo do korzystania ze świadczeń w postaci zarówno technicznej, jak i osobowej, pomagających osiągnąć autonomię oraz integrację społeczną w jak największym stopniu.
W 1993 roku ONZ uchwaliło kolejny dokument poświęcony prawom osób niepełnosprawnych pt. „Standardowe zasady wyrównywania szans osób niepełnosprawnych”. Akt ten odnosił się do każdej dziedziny życia osoby z niepełnosprawnościami. Oddzielny punkt dotyczył asystentury, głosząc, że w gestii państwa powinno być zagwarantowanie osobie niepełnosprawnej opieki służb wspierających w pełnym zakresie. Oprócz tego państwo ma zapewnić osobom z zaburzeniami percepcyjnymi bądź upośledzonymi w stopniu głębokim tłumacza, aby umożliwić im uczestnictwo w codziennym życiu. W dokumencie tym wspomniano o kwestii finansowania usług asystenta osoby niepełnosprawnej następująco: „usługi asystenckie powinny być ekonomicznie dostępne – darmowe lub tak tanie, aby osoby z niepełnosprawnościami i ich rodziny było na nie stać”.
Asystent osoby niepełnosprawnej na świecie i w Polsce
Polskie przepisy jak dotąd nie są odpowiednio uregulowane, a ich przeznaczenie dalece odbiega od zapewnienia osobie niepełnosprawnej niezależnego życia pod każdym względem. W takich krajach, jak Niemcy, Austria, Szwecja, Finlandia, Dania, Holandia i Wielka Brytania, dawno już przeprowadzono projekty pilotażowe, wprowadzając do ustawodawstwa formy wsparcia finansowego aktywizujące osoby niepełnosprawne. Dzięki utworzeniu specjalnego budżetu zatrudnianie i finansowanie usług asystenckich stało się prostsze. W wymienionych krajach zawód asystenta osoby niepełnosprawnej jest więc zdecydowanie bardziej popularny niż w naszym państwie.
Zobacz też: Prawa pacjenta niepełnosprawnego – vademecum
Fragment pochodzi z książki „Rozwój usług asystenta osoby niepełnosprawnej w Polsce” autorstwa J. Rottermunda i I. Fajfer-Kruczek (wydawnictwo Impuls 2013). Publikacja za zgodą wydawcy.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
