Zatrucie alkoholowe jest skutkiem nadmiernego spożycia alkoholu (zazwyczaj etanolu). Często przytrafia się osobom młodym, a także biesiadnikom, którzy w czasie imprezy przesadzili z trunkami. Po wypiciu kilku drinków za dużo, stężenie alkoholu we krwi robi się tak wysokie, że powoduje przykre objawy. Pojawiają się: złe samopoczucie, wymioty, dreszcze i dezorientacja. Taki stan – w skrajnych przypadkach – może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, a nawet życia.
Spis treści:
- Zatrucie alkoholowe – czym jest?
- Zatrucie alkoholem etylowym – objawy
- Jak szybko pojawiają się objawy zatrucia alkoholowego?
- Jak długo trwa zatrucie alkoholowe?
- Pierwsza pomoc przy zatruciu alkoholem
- Leczenie zatrucia alkoholowego
- Domowe sposoby na zatrucie alkoholowe. Co na wymioty po alkoholu?
- Zatrucie alkoholem metylowym
Zatrucie alkoholowe – czym jest?
Zatrucie alkoholem to stan chorobowy wywołany przeniknięciem do organizmu trucizny, jaką jest alkohol. Ostre zatrucie alkoholem może wynikać z ekspozycji celowej (np. z powodu błędnego poczucia większej tolerancji alkoholu) lub przypadkowej (głównie po wypiciu alkoholi niespożywczych, takich jak metanol albo glikol etylenowy).
Zatrucie alkoholem etylowym (etanol to główny składnik napojów alkoholowych) jest częste. Substancja ta wpływa szkodliwie na organizm zarówno w niewielkich ilościach, jak i stosowana przez dłuższy czas. Etanol ma działanie narkotyczne i depresyjne, jest środkiem psychoaktywnym, po który sięgają coraz młodsze osoby.
W zależności od ilości alkoholu i czasu, w jakim go spożyto, można zatrucia alkoholowe podzielić na:
- zatrucia ostre – charakteryzują się gwałtownym rozwojem objawów chorobowych, po przyjęciu jednorazowej i dużej dawki alkoholu,
- zatrucia podostre – wyraźne objawy zatrucia, ale nie pojawiają się tak szybko jak przy zatruciu ostrym,
- zatrucia przewlekłe – występują, gdy działanie trucizny jest długotrwałe; dopiero po dłuższym czasie dochodzi do wystąpienia objawów zatrucia.
Zatrucie alkoholem etylowym zagraża życiu, jeśli alkohol zostanie spożyty w znacznej ilości w krótkim czasie. Śmiertelna dawka alkoholu w zależności od różnych źródeł wynosi 5-8 g/kg masy ciała, a w przypadku dzieci, to 3 g/kg. Niektóre źródła podają, że śmiertelna dawka alkoholu to około 300 ml czystego alkoholu etylowego wypitego w ciągu godziny. Odpowiada to około 0,7 litra wódki. Zgon może nastąpić z powodu uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego oraz z powodu zachłyśnięcia się wymiocinami. Niejednokrotnie dochodzi też do śmiertelnego wychłodzenia organizmu z powodu złudnego poczucia ciepła w stanie upojenia.
Zatrucie alkoholem etylowym – objawy
Objawy zatrucia alkoholowego mogą mieć różne nasilenie w zależności od wielu czynników, szczególnie od ilości alkoholu, czasu, wieku, płci (kobiety łatwiej ulegają zatruciu alkoholem) czy stanu zdrowia.
Wyróżnia się umowne etapy rozwoju zatrucia alkoholem dla różnych stężeń alkoholu we krwi, które powodują charakterystyczne objawy:
- około 0,5‰ – zaburzenia mowy i koordynacji ruchów, zmiany w zachowaniu,
- od 1,0 do 1,5‰ – zaburzenia koncentracji, osłabiony samokrytycyzm, wydłużenie czasu reakcji, pobudzenie, osłabiona ocena rzeczywistości,
- powyżej 1,5‰ – nasilenie wcześniejszych objawów, możliwa utrata przytomności, obniżenie napięcia mięśni, hipotermia, zaburzenia oddychania i krążenia, śpiączka,
- powyżej 3,5‰ – objawy ciężkiego zatrucia, w tym zaburzenia krążeniowo-oddechowe, drgawki, głęboka śpiączka,
- ponad 5‰ – duże ryzyko zgonu z powodu porażenia ośrodka oddechowego i naczynioruchowego.
Objawy zatrucia alkoholowego to również:
- wymioty,
- biegunka,
- dreszcze,
- przyspieszona lub spowolniona akcja serca,
- obniżone ciśnienie krwi,
- nadmierna potliwość,
- odwodnienie,
- bladość skóry,
- dezorientacja,
- senność.
Należy pamiętać, że stężenie alkoholu we krwi może rosnąć jeszcze po około 30-40 minutach po zakończeniu picia. Ostre zatrucia mogą prowadzić do niewydolności krążeniowo-oddechowej, a w konsekwencji do śmierci. W poważnych stanach zatrucia alkoholowego może dojść do: zadławienia wymiocinami, problemów z oddychaniem, zawału serca, hipotermii, uszkodzenia mózgu lub śpiączki.
Zatrucie a upojenie alkoholowe i kac
Zatrucie alkoholowe należy jednoznacznie rozróżnić od upojenia alkoholowego i kaca. O upojeniu alkoholowym mówimy w sytuacjach, kiedy po spożyciu alkoholu, dochodzi do zaburzeń świadomości. Inne skutki picia alkoholu w zbyt dużej ilości to m.in. problemy zachowaniem równowagi. Bywa, że pojawia się ból głowy, który może świadczyć o nietolerancji alkoholu.
Kac, potocznie nazywany syndromem dnia następnego, to złe samopoczucie, które pojawia się na drugi dzień po spożyciu alkoholu. Zwykle objawia się nadmiernym pragnieniem, bólem głowy i ogólnym osłabieniem.
Jak szybko pojawiają się objawy zatrucia alkoholowego?
To, jak szybko pojawią się objawy zatrucia alkoholem, zależy m.in. od jego ilości i czasu, w którym zostanie przyjęty. Po około 10 minutach od wypicia alkohol krąży we krwi i wywołuje pierwsze objawy. Bardzo szybko wchłania się przez drogi pokarmowe, poczynając już od jamy ustnej (w największej ilości w jelicie cienkim). Maksymalne stężenie alkoholu we krwi osiągamy w czasie od pół godziny do nawet 2-3 godzin od wypicia.
Jak długo trwa zatrucie alkoholowe?
Zatrucie alkoholowe może trwać od kilku godzin do kilku dni. Niestety eliminacja alkoholu przez organizm jest znacznie dłuższa niż jego wchłanianie. Zależy od indywidualnych czynników, a główną rolę w tym procesie pełni wątroba. Przyjmuje się, że przekształca ona 7-10 g etanolu w ciągu godziny. Trzeba przy tym pamiętać, że skutkiem picia może być trwałe uszkodzenie kluczowych narządów: wątroby, mózgu lub serca, z czym nie można sobie poradzić w krótkim czasie.
Odtruwanie organizmu z alkoholu (detoks alkoholowy) w specjalistycznym ośrodku lub szpitalu może trwać kilka lub kilkanaście dni. Gdy alkohol doprowadził do uszkodzenia narządów, powrót do zdrowia (o ile jest w ogóle możliwy) zajmuje na ogół wiele miesięcy.
Przeczytaj też: Jak szybko wytrzeźwieć?
Pierwsza pomoc przy zatruciu alkoholem
Jeśli podejrzewamy, że doszło do ostrego zatrucia alkoholem, należy wezwać pogotowie. Aby zapewnić bezpieczeństwo choremu do czasu przyjazdu medyka, należy ułożyć go w pozycji bocznej ustalonej. Będzie ona zabezpieczała przed ewentualnym zachłyśnięciem wymiocinami. Leżącą osobę trzeba przykryć kocem, żeby się nie wychłodziła. Niezbędna jest stała obserwacja stanu chorego, do przyjazdu karetki.
Leczenie zatrucia alkoholowego
Leczenie szpitalne zatrucia alkoholowego polega na nawadnianiu, podawaniu glukozy, elektrolitów i witamin, a także obserwacji chorego. Celem terapii jest podtrzymanie czynności życiowych. W krótkim czasie od zatrucia skuteczne jest też płukanie żołądka, które umożliwia usunięcie alkoholu z dróg pokarmowych. W skrajnych przypadkach może być potrzebna intubacja. Lekarz podaje środki farmakologiczne, które przyspieszają eliminację toksyny z organizmu. Kolejnym etapem leczenia może być psychoterapia, która ułatwia zerwanie z uzależnieniem.
Domowe sposoby na zatrucie alkoholowe. Co na wymioty po alkoholu?
W stanach łagodnego zatrucia alkoholem można zastosować domowe metody, które pomogą poprawić samopoczucie chorego. Warto zadbać o komfort termiczny, dostarczyć ciepłe ubrania lub koc. Ważne jest nawadnianie wodą, wodą z cukrem lub miodem (by podnieść poziom glukozy we krwi). Należy odpoczywać, a następnego dnia – spożywać pokarmy lekkostrawne. Nie udawaj lekarza – zimne prysznice, tłuste jedzenie, kawa i ćwiczenia nie odwracają skutków przedawkowania alkoholu, za to mogą pogorszyć sytuację.
Jednym z bardziej dotkliwych objawów zatrucia alkoholem są nudności i wymioty. Chociaż pragniemy, aby jak najszybciej zniknęły, to warto pamiętać, że wymioty pomagają pozbyć się toksycznej substancji z organizmu. Wypicie dużych ilości alkoholu może znieść odruch wymiotny i powodować silniejsze przedawkowanie.
W łagodzeniu wymiotów po alkoholu pomocne są domowe sposoby:
- pij niewielkie ilości płynów od razu po zwymiotowaniu,
- napij się naparu z imbiru małymi łyczkami,
- w niewielkich ilościach możesz jeść takie produkty jak: rosół, owsianka, jajka, banany, chrupki kukurydziane, krakersy, tosty, miód (więcej: co jeść na kaca?),
- odpoczywaj,
- jeśli możesz, zdrzemnij się,
- wietrz pomieszczenie, w którym przebywasz.
Zatrucie alkoholem metylowym
Najgroźniejszym przypadkiem zatrucia alkoholowego jest zatrucie alkoholem metylowym (metanolem). Pierwsze objawy zatrucia metanolem są podobne to symptomów zatrucia alkoholem etylowym. Po kilku godzinach chory zaczyna odczuwać silne bóle brzucha, spada ciśnienie krwi, oczy stają się przekrwione. W kolejnym etapie dochodzi do zaburzeń neurologicznych, śpiączki, a nawet śmierci. W przypadkach zatrucia alkoholem metylowym niezbędna jest szybka interwencja lekarza. Odtrutką jest m.in. kroplówka z alkoholu etylowego.
Źródła:
Wiechuła Danuta, Rochel Robert: Toksyczne działanie alkoholi, In: Materiały do zajęć z toksykologii. Część I / Wiechuła Danuta (eds.), 2013, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, ISBN 978-83-7509-256-1, pp. 74-88,
Alcohol's Effects on Health, National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism, www.niaaa.nih.gov/publications/brochures-and-fact-sheets/understanding-dangers-of-alcohol-overdose,
LaHood AJ, Kok SJ. Ethanol Toxicity. [Updated 2023 Jun 21]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557381/
Czytaj także:
Jak pomóc alkoholikowi? Czy można go zmusić do leczenia? [rady eksperta]
Czy alkoholizm da się wyleczyć? Miejsca, w których alkoholik otrzyma pomoc
Uderzenie gorąca i czerwone plamy na dekolcie po lampce wina? Sprawdź, czy nie masz nietolerancji alkoholu
Najlepsze sposoby na kaca. Lista pomysłów, jak szybciej dojść do siebie po zatruciu alkoholowym
Co pić na kaca – wodę, sok z kiszonej kapusty, a może piwo?
Uczulenie na alkohol czy nietolerancja alkoholu? Objawy i leczenie
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
