Jest to popularna roślina rosnąca na polach i w ogrodach. Mimo że istnieje wiele odmian skrzypu, do celów leczniczych nadaje się tylko jeden: skrzyp polny. Medycyna naturalna wykorzystuje jego pędy, które wyglądem przypominają jodełkę. To właśnie one zawierają największą ilość krzemu, pierwiastka dzięki któremu skrzyp wykazuje swe prozdrowotne właściwości.
Na skróty:
- Czym jest skrzyp polny?
- Jakie ma właściwości?
- Zastosowanie skrzypu w leczeniu
- Jak go przygotować?
- Przeciwwskazania
Czym jest skrzyp polny?
Jest to bylina, która występuje na terenie całej Polski. Charakterystyczną nazwę zawdzięcza temu, że skrzypi, gdy się go zgniecie w dłoni lub zdepcze. Nazywa się go też końskim ogonem, chwoszczem czy jedlinką.
Znany i wykorzystywany od setek lat w tradycji ludowej skrzyp słynie ze swoich zdrowotnych właściwości dzięki zawartości chociażby flawonoidów, steroli roślinnych, związków mineralnych i kwasów organicznych, a przede wszystkim łatwo przyswajalnej krzemionki, która świetnie wzmacnia włosy, skórę i paznokcie (to dzięki niej roślina tak skrzypi!).
Można go wykorzystać w formie suplementu (tabletki), kupić suszony w aptece do płukanek, kąpieli czy herbatki bądź zebrać samodzielnie.
Warto jednak wiedzieć, że aby skorzystać z dobroczynnych właściwości skrzypu polnego, należy zbierać wiosną tylko jego zielone, rozgałęzione pędy płonne.
fot. Adobe Stock
Właściwości skrzypu polnego
- poprawianie stanu cery, skóry i paznokci,
- uszczelnianie naczyń krwionośnych,
- oczyszczanie organizmu z toksyn,
- przyspieszenie metabolizmu,
- przyspieszanie gojenie,
- działanie krwiotwórcze,
- działanie przeciwzapalnie, przeciwkrwotocznie i przeciwbakteryjnie,
- usuwanie wody z organizmu,
- wpływanie na lepsze funkcjonowanie nerek i dróg moczowych.
Najczęściej roślinę tę stosuje się jednak, by poprawić kondycję skóry, paznokci i włosów. Z tego właśnie skrzyp słynie w kosmetyce. Na czym polega jego działanie w tych obszarach?
Na skórę
Ze względu na zawartość flawonoidów, czyli antyoksydantów, skrzyp chroni skórę przed stresem oksydacyjnym, zapobiegając jej przedwczesnemu starzeniu. Dzięki niemu, a także wspomnianemu już krzemowi, skóra ma więc mniej zmarszczek, jest bardziej jędrna i sprężysta.
To nie wszystko. Poleca się go także skórze trądzikowej (normalizuje działanie gruczołów łojowych) oraz naczynkowej (uszczelnia naczynka).
Na włosy
W suplementach, szamponach, odżywkach i maskach, które mają za zadanie wzmocnić włosy, bardzo często znajduje się właśnie skrzyp polny. Nic dziwnego, roślina ta bowiem świetnie poprawia kondycję pasm:
- sprawia, że włosy są mocniejsze,
- mniej wypadają,
- robią się bardziej gęste,
- opóźnia siwienie,
- stanowi oręże do walki z łupieżem,
- zmniejsza łamliwość włosów,
- przeciwdziała ich wysuszaniu i rozdwajaniu końcówek.
Na paznokcie
Krzem zawarty w skrzypie powoduje też wzmocnienie paznokci: płytka staje się twardsza, nie rozdwaja się i nie pęka. Aby skorzystać z jego właściwości, możemy kupić w aptece suplement ze skrzypem lub przygotować z tej rośliny kąpiel: zalać odrobinę skrzypu wrzątkiem, zaparzyć pod przykryciem, dodać kilka kropel olejku rycynowego, przelać do miseczki i moczyć paznokcie 20 minut.
Zastosowanie skrzypu polnego w leczeniu
Pielęgnacja to nie wszystko. Wyciągi ze skrzypu mają szerokie zastosowanie w leczeniu wielu dolegliwości i schorzeń przebiegających z infekcją i/lub krwawieniem. Wykorzystuje się go przede wszystkim we wspomaganiu leczenia lub rekonwalescencji w takich przypadkach jak:
- gruźlica,
- krwawienie,
- schorzenia nerek,
- choroby pęcherza moczowego,
- gnijące rany,
- wrzody,
- bóle artretyczne,
- reumatyzm,
- nerwobóle,
- zapalenie pęcherza moczowego.
Skrzyp pomaga również w łagodzeniu takich dolegliwości jak:
- zapalenie migdałków,
- zapalenie jamy ustnej,
- krwawienie z dziąseł,
- łupież,
- moczenie nocne,
- oparzenia.
Zwiększa objętość moczu, dzięki temu powoduje lepsze oczyszczanie się organizmu z toksyn. W ten sposób wspomaga pracę wątroby i pomaga również osobom cierpiącym na obrzęki, ponieważ usuwa nadmiar wody z organizmu. Krzem w nim zawarty jako naturalny budulec wzmacnia kości i inne tkanki. Pomaga w przypadkach nadmiernej utraty krwi, a wiec np. przy obfitych miesiączkach. Łagodzi uszkodzenia tkanek, a więc wrzody żołądka, jelit, pomaga w przypadkach żylaków odbytu itp. Działa też łagodząco na poważne choroby skóry jak łuszczyca
– dodaje mgr Magdalena Najbar – kosmetolog i dietetyk z warszawskiego Centrum Medycyny Nowoczesnej Triclinium.
fot. Paulina Ciok
Jak przygotować skrzyp?
Istnieją różne sposoby przygotowywania pędów skrzypu. Oto kilka najpopularniejszych przepisów jak wykorzystać je w celach leczniczych:
- Herbatka: czubatą łyżeczkę skrzypu zalać 0,25 litra wody i zaparzyć.
- Nalewka: 10 g świeżego skrzypu zalewamy 50 ml wódki żytniej. Całość pozostawiamy na 14 dni w ciepłym miejscu, od czasu do czasu należy pamiętać o wstrząśnięciu nalewki.
- Okłady: świeży skrzyp należy dokładnie umyć i rozetrzeć na papkę, z której robi się okłady.
- Płukanka: 2 łyżki skrzypu trzeba zalać 1/2 litra wody, gotować przez 5 minut. Polać włosy po myciu, gdy woda nieco przestygnie, nie spłukiwać.
Na włosy przeznaczone są szampony i odżywki z zawartością tego cennego zioła. Dla wzmocnienia skóry można stosować kremy i maski mające w swoim składzie skrzyp polny. Jeżeli chcemy ogólnie wzmocnić skórę, włosy paznokcie i wpłynąć na dobry stan dróg moczowych, można przyjmować go w formie doustnych suplementów lub herbatek. Jeśli mamy do czynienia z miejscowymi zmianami skórnymi, stanami zapalnymi i uszkodzeniami skóry, poleca się robić okłady na bazie preparatów zawierających wyciąg ze skrzypu polnego lub kąpiele. W przypadku problemów owrzodzeniowych w jamie ustnej można też stosować płukanki
– dodaje mgr Magdalena Najbar.
fot. Adobe Stock
Kto nie może przyjmować skrzypu?
Przeciwwskazaniem do stosowania tej rośliny są:
- dna moczanowa,
- zaburzenia pracy nerek,
- kłębuszkowe zapalenie nerek,
- zaburzenia pracy serca.
Na skrzyp polny powinny też uważać kobiety w ciąży i karmiące piersią. Roślina na ponadto może powodować niedobory witaminy B1. Z tego względu przy kuracji skrzypem po kilku miesiącach warto zrobić jeden miesiąc przerwy.
Czytaj także:
Jak wykorzystać dla zdrowia natkę pietruszki?
Zdrowotne właściwości nasion lnu
Kora kruszyny na lepsze trawienie
Jest kosmetologiem i dietetykiem Centrum Medycyny Nowoczesnej Triclinium, absolwentką Wyższej Szkoły Zdrowia, Urody i Edukacji w Poznaniu na kierunku kosmetologia oraz Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu na kierunku dietetyka.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
