Hipoterapia – z koniem za pan brat
Różnorodność zaburzeń, przy występowaniu których stosuje się hipoterapię i, co za tym idzie, osób, które z niej korzystają, narzucają konieczność stosowania różnych metod terapeutycznych i czerpania wiedzy z różnych form terapii.
Hipoterapia stosowana jest zazwyczaj jako metoda uzupełniająca i wspomagająca inne metody terapeutyczne. Włącza się ją w kompleksową pracę nad rozwojem pacjenta i jego szeroko pojętą rehabilitację lub rewalidację. Dobrze jest, gdy zajęcia prowadzone są przez hipoterapeutów, którzy jednocześnie są specjalistami w jakieś dziedzinie i gdy zajęcia na koniu są kontynuacją lub uzupełnieniem całościowej pracy podjętej na rzecz danej osoby (Strumińska, 2003).
Można wyodrębnić następujące działania hipoterapeutyczne:
Fizjoterapia na koniu
To forma terapii rozumiana jako „medyczno-fizjoterapeutyczna metoda lecznicza z pomocą ruchu konia w stępie”(Wyżnikiewicz-Nawracała, 2002, s.77). W tego rodzaju terapii koń traktowany jest jako żywy przyrząd, na którym dziecko biernie siedzi lub ćwiczy. Nie kieruje koniem ani nie wydaje poleceń.
Leczenie polega na odbieraniu bodźców ruchowych wysyłanych przez konia (trójwymiarowy ruch konia) i na dopasowaniu się jeźdźca do wahadłowego ruchu końskiego grzbietu. Indywidualnie dobrane ćwiczenia rehabilitacyjne współgrają z trójwymiarowym ruchem konia. Tego rodzaju zajęcia powinny być prowadzone przez wykwalifikowanego fizjoterapeutę, gdyż mają one w swoich założeniach cele usprawnienia motorycznego. W przypadku autyzmu metoda ta stosowana jest raczej sporadycznie, gdyż dzieci z tym zaburzeniem nie mają problemów wyłącznie motorycznych.
Zobacz też: Jakie konie pomagają w hipoterapii?
Psychopedagogiczna jazda konna
To wg Strumińskiej (2003, s.18) „zespół działań podejmowanych w celu usprawniania intelektualnego, poznawczego, emocjonalnego i fizycznego. Podczas jazdy konnej i czynności z nią związanych stosowane są działania edukacyjne, pedagogiczne, elementy psychoterapii, terapii zajęciowej i logopedii”.
Terapeutyczna jazda konna może być ukierunkowana jednocześnie na osiągnięcie różnych celów. W przypadku osób z autyzmem jest to najczęściej stosowana metoda terapeutycznej jazdy konnej.
Terapia z koniem
To kolejna często spotykana formy terapeutycznej jazdy konnej w przypadku osób z autyzmem. Umożliwia im ona poznanie zwierzęcia i nawiązanie z nim kontaktu. Efektem tego rodzaju pracy jest poprawa komunikacji osoby z autyzmem ze światem zewnętrznym. Jazda konna może, ale nie musi być częścią tej formy terapii (Strumińska, 2003).
Przebywanie w ośrodku jeździeckim, integracja ze społeczeństwem, pomoc przy pracach w stajni pomaga pacjentom (w tym osobom z autyzmem) w pokonywaniu praktycznych trudności życia codziennego i w poznawaniu świata. Często w przypadku dzieci bez kontaktu ze światem zewnętrznym koń pełni formę medium, które umożliwia nawiązanie tego kontaktu. Dziecko najpierw nawiązuje kontakt z koniem, stara się zwrócić jego uwagę na siebie, a dopiero później próbuje nawiązać kontakt z terapeutą. W takich sytuacjach rola terapeuty na początku współpracy ogranicza się do asekuracji i „bycia z pacjentem”.
Zobacz też: Komu pomaga hipoterapia?
Jazda konna osób niepełnosprawnych
Jazda konna osób niepełnosprawnych (zarówno na poziomie rekreacji, jak i sportu) nie jest częścią hipoterapii, ale jest z nią ściśle związana i ma aspekt terapeutyczny. Dla osób dorosłych często jest kontynuacją hipoterapii. Wraz z rozwojem ruchowym i psychopedagogicznym uczestnicy zajęć hipoterapii podejmują próby samodzielnego powodowania koniem, wykonywania coraz to nowych ćwiczeń i w ten sposób zaczynają uprawiać jazdę konną. Zajęcia takie wyrabiają nawyk aktywnego spędzania czasu i kontaktu z przyrodą.
W przypadku sportowej jazdy osób niepełnosprawnych umożliwiają konkurowanie nawet na poziomie międzynarodowym (Mistrzostwa Świata, Mistrzostwa Europy, Paraolimpiada).
Fragment pochodzi z książki „Wybrane formy terapii i rehabilitacji osób z autyzmem” Ewy Pisuli i Doroty Danielewicz (Impuls, 2010). Publikacja za zgodą wydawcy.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!