Badanie na krew utajoną w kale. Kto powinien wykonywać badanie co roku?

krew utajona w kale fot. Adobe Stock, jarun011
Badanie na krew utajoną w kale jest laboratoryjnym badaniem przesiewowym w kierunku raka jelit grubego. Dodatni wynik może świadczyć o chorobie, która powoduje krwawienie z przewodu pokarmowego - nie tylko o raku okrężnicy, ale też np. uszkodzeniu śluzówki żołądka, hemoroidach, uchyłkach jelita lub wrzodach żołądka. Jest to proste i niedrogie badanie, które może wykryć poważne choroby na wczesnym etapie. Sprawdź, kto powinien wykonać badanie na krew utajoną w kale.
/ 01.12.2022 15:59
krew utajona w kale fot. Adobe Stock, jarun011

Spis treści:

  1. Krew utajona w kale – co to za badanie?
  2. Krew utajona w kale – kiedy wykonać badanie?
  3. Dodatni wynik krwi utajonej w kale – co oznacza?
  4. Krew utajona w kale – przygotowanie do badania
  5. Krew utajona w kale – cena

Czym jest badanie krwi utajonej w kale?

Laboratoryjne testy na krew utajoną w kale określane skrótem FOBT (ang. Fecal Occult Blood Test) wykrywają obecność czerwonego barwnika krwi – hemoglobiny lub enzymów, które ją przekształcają w próbkach stolca. Dzięki temu można wykryć krew niewidoczną gołym okiem, stąd określenie krwi utajonej. Jej obecność świadczy o krwawieniu z przewodu pokarmowego, czego przyczyną mogą być mniej lub bardziej poważne choroby. 

Stosuje się dwa rodzaje testów na krew utajoną w kale:

  • immunochemiczny (FIT) - jest wygodny, nie wymaga specjalnego przygotowania i diety,
  • gwajakowy (gFOBT) - test wymaga specjalnego przygotowania. 

Obecność krwi w kale jest zawsze sygnałem alarmującym. Krwawienie, którego nie widać na zewnątrz, często niesie poważne skutki zdrowotne. 

Krew utajona w kale – kiedy wykonać badanie?

Badanie na krew utajoną w kale jest przede wszystkim badaniem przesiewowym pomagającym wykryć raka jelita grubego we wczesnym stadium. Powinny go wykonać wszystkie osoby, u których ryzyko rozwoju tego groźnego nowotworu jest wyższe, szczególnie gdy w rodzinie występował rak jelita grubego. Do wizyty w punkcie diagnostycznym powinny skłonić również bóle brzucha, zaparcia i biegunki.

Badanie na krew utajoną w kale jest zalecane jako rutynowe, coroczne badanie dla wszystkich po ukończeniu 50 roku życia.

Test wykrywający krew w kale jest przydatny również w diagnostyce niedokrwistości (może wykryć krwawienie z przewodu pokarmowego, wskutek którego pojawiła się anemia). Zatem do wykonania badania powinny skłonić objawy wskazujące na niedokrwistość, takie jak: 

  • szybka męczliwość,
  • osłabienie,
  • ból głowy,
  • zawroty głowy,
  • bladość,
  • duszność,
  • kołatanie serca,
  • obniżana koncentracja i pamięć,
  • a także nieprawidłowy wynik morfologii (anemia) oraz niedobór żelaza wykryty w badaniach laboratoryjnych.

Badanie na krew utajoną w kale stosuje się również do rozróżniania chorób jelit (niektóre powodują krwawienie, a inne nie, pomaga więc je rozpoznać). 

Dodatni wynik krwi utajonej w kale – o jakich chorobach świadczy?

Wynik badania na krew utajoną w kale może być dodatni (jeśli w próbkach kału wykryto krew) lub ujemny (gdy nie wykryto krwi w próbkach). Dodatni wynik badania na krew utajoną oznacza krwawienie z przewodu pokarmowego. Może to oznaczać takie choroby, jak: 

Warto pamiętać, że w przypadku testu immunochemicznego (FIT) dodatni wynik oznacza krwawienie w dolnym odcinku przewodu pokarmowego. 

W przypadku dodatniego wyniku testu na krew w kale należy skonsultować się z lekarzem. 

Krew utajona w kale – przygotowanie do badania

Specjalnego przygotowania wymaga badania na krew utajoną w kale testem gwajakowym (gFOBT). Aby wynik był wiarygodny, pacjent nie może przez pewien czas spożywać:

  • preparatów żelaza,
  • witaminy C,
  • leków rozrzedzających krew,
  • niesteroidowych leków przeciwzapalnych (jak ibuprofenu czy aspiryny),
  • czerwonego mięsa,
  • rzepy,
  • chrzanu,
  • alkoholu.

Badanie testem immunochemicznym nie wymaga specjalnego przygotowania. 

Krew utajona w kale - cena

Badanie na obecność krwi utajonej w kale wykonywane prywatnie kosztuje ok. 30 zł. Jeśli test został nam zlecony przez lekarza w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, wykonamy go bezpłatnie w punktach diagnostycznych - tam, gdzie pobierana jest też krew do badań. 

Czytaj także:
Co oznacza krwawienie z odbytu? Możliwe przyczyny i leczenie
Zespół jelita drażliwego - objawy, diagnostyka, leczenie
Kolonoskopia – przygotowanie do badania, cena, wskazania
Swędzenie odbytu: przyczyny i leczenie

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Redakcja poleca

REKLAMA