Spis treści:
- Choroba Hashimoto – na czym polega i jakie są jej objawy?
- Choroba Hashimoto – jakie badania zrobić, aby wykryć chorobę?
- Choroba Hashimoto – jakie badania można wykonać w ramach NFZ?
- Jakie badania kontrolne robić przy chorobie Hashimoto? Jak często?
Choroba Hashimoto – na czym polega i jakie są jej objawy?
Choroba Hashimoto to inaczej przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy. Jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym, w przebiegu której dochodzi do nieprawidłowej reakcji układu immunologicznego i atakowania przez organizm własnej tarczycy.
W ciągu lat gruczoł ulega stopniowemu zniszczeniu, co prowadzi do zahamowania produkcji hormonów tarczycy: tyroksyny (T4) i trijodotyroniny (T3). Hormony tarczycy biorą udział w ważnych procesach organizmu, m.in. w przemianie materii, termoregulacji czy gospodarki wapniowo-fosforanowej.
Objawy sugerujące chorobę Hashimoto są bardzo niespecyficzne, wynikają one z niedoczynności tarczycy i zależą od jej nasilenia. Do najważniejszych należy zaliczyć:
- objawy ogólne, takie jak przyrost masy ciała, osłabienie, zmęczenie i zmniejszona tolerancja wysiłku, uczucie chłodu, łatwe marznięcie, senność, ogólne spowolnienie;
- skóra staje się sucha, zimna, blada, o żółtawym zabarwieniu, zmniejszona potliwość, nadmierne rogowacenie naskórka, np. na łokciach; w ciężkiej niedoczynności tarczycy pojawia się obrzęk podskórny (tzw. obrzęk śluzowaty) powodujący pogrubienie rysów twarzy, charakterystyczny obrzęk powiek i rąk; włosy suche, łamliwe i przerzedzone, niekiedy wypadanie brwi;
- w zakresie układu krążenia obserwujemy zwolnienie akcji serca, osłabienie tętna, niskie ciśnienie tętnicze, rzadziej nadciśnienie;
- może zmienić się barwa głosu, staje się on ochrypły, matowy;
- pojawiają się dolegliwości ze strony układu pokarmowego, najczęściej przewlekłe zaparcia;
- osoby z niedoczynnością tarczycy mogą zaobserwować zmniejszone wydalanie wody;
- w zaawansowanej, długo trwającej i nieleczonej niedoczynności tarczycy może wystąpić osłabienie odruchów, a nawet uszkodzenie niektórych nerwów, np. zespół cieśni nadgarstka;
- niedoczynność tarczycy powoduje również zmniejszenie siły mięśniowej i łatwą męczliwość, spowolnienie ruchowe, skurcze mięśni, bóle mięśniowe, czasem obrzęk stawów, zwłaszcza kolanowych;
- u kobiet pojawiają się zaburzenia miesiączkowania (skrócenie długości cyklu, obfite miesiączki), niepłodność, poronienia;
- u mężczyzn osłabienie libido i niekiedy zaburzenia wzwodu;
- osoby z niedoczynnością tarczycy mają zmniejszenie zdolności do skupiania uwagi, zaburzenia pamięci, obniżenie nastroju, może pojawić się niestabilność emocjonalna.
Zauważenie takich objawów, powinno skłonić do wykonania prostych badań krwi, które pozwalają skutecznie rozpoznać chorobę Hashimoto.
Choroba Hashimoto – jakie badania zrobić, aby wykryć chorobę? Interpretacja wyników
Aby rozpoznać lub wykluczyć chorobę Hashimoto, należy wykonać cztery badania:
- TSH (tyreotropina) – jest to hormon produkowany przez przysadkę mózgową, którego zadaniem jest pobudzanie tarczycy do produkcji jej hormonów. Jest to podstawowe badanie oceniające pracę tarczycy. Wystarczy pobranie krwi, a wyniki otrzymujemy tego samego dnia.
- Hormony tarczycy: fT4, fT3 – wraz z oznaczeniem TSH wykonuje się zwykle oznaczenie fT4 (wolnej frakcji tyroksyny). Tyroksyna stanowi 80% produkcji hormonalnej tarczycy. Często ocenia się też poziom fT3.
- Przeciwciała anty-TPO, anty-Tg – są to przeciwciała skierowane przeciwko tarczycy. Anty-TPO (aTPO) to przeciwciała przeciwko tyreoperoksydazie, czyli skierowane przeciwko enzymowi, który jest składnikiem komórek tarczycy i bierze udział w wytwarzaniu hormonów tego gruczołu.
- Badanie USG tarczycy – powinno być wykonane, kiedy badania krwi nasuwają podejrzenie choroby tarczycy. USG tarczycy powinna też wykonywać profilaktycznie każda zdrowa dorosła osoba co 3 lata.
Interpretacja wyników badań — choroba Hashimoto
Aby rozpoznać chorobę Hashimoto, muszą być spełnione następujące warunki:
- podwyższone TSH (przy prawidłowych lub obniżonych fT3, fT4);
- podwyższone przeciwciała anty-TPO i anty-Tg,
- i/lub nieprawidłowy, sugerujący autoimmunologiczną chorobę tarczycy obraz USG.
Choroba Hashimoto – jakie badania można wykonać w ramach NFZ?
Badania wykonywane w ramach profilaktyki oraz kontroli efektów leczenia w przypadku choroby Hashimoto są wykonywane bezpłatnie w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Darmowe badania dla chorych na Hashimoto, które można wykonać w POZ, to TSH, fT3, fT4, przeciwciała aTPO i aTG oraz USG tarczycy.
Jakie badania kontrolne robić przy chorobie Hashimoto? Jak często?
Po rozpoznaniu choroby Hashimoto nadal trzeba kontrolować pracę tarczycy i wykonywać badania krwi oraz USG tarczycy. W początkowej fazie leczenia, aby dobrać właściwą dawkę leku, TSH bada się co 6-8 tygodni. Gdy stężenie TSH osiągnie stabilną i pożądaną wartość, wówczas badanie wykonuje się raz do roku lub w przypadku pogorszenia samopoczucia. W ramach kontroli, oprócz badania TSH, oznacza się też fT4, a okresowo wykonuje się kontrolne USG tarczycy.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 17.09.2018.
Czytaj także:
Wędrujące bóle przy chorobie Hashimoto – co oznaczają i jak sobie z nimi radzić?
Objawy psychiczne choroby Hashimoto – jak je łagodzić?
Jak długo żyje się z niedoczynnością tarczycy? Leczona i nieleczona choroba a długość życia
Hashimoto a ciąża – jak planować i donosić ciążę z chorobą Hashimoto
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
