Przez pewien czas sadzono, że nasz zegar dobowy zlokalizowany jest wyłącznie w mózgu. Jednak późniejsze badania dowiodły obecność genów związanych z tym procesem w wielu innych tkankach i komórkach. Analiza ich aktywności wiązała się jednak do tej pory z inwazyjnymi procedurami np. kilkukrotnym pobieraniem krwi w ciągu dnia lub wycinaniem małego fragmentu skóry. Teraz wystarczy poświęcić kilka włosów (do 20) z czubka głowy lub brody.
Ocena obserwacji przy użyciu badań genetycznych pozwoliła stwierdzić, że aktywność genów naszego zegara podnosiła się zaraz po przebudzeniu w fazie czuwania. Zauważono również występowanie zależności czasowej w opisanym mechanizmie. Osoby, które wstają wcześniej uzyskują szczyt aktywności genów odpowiednio szybciej.
W dalszej kolejności japońscy naukowcy starali się zaburzyć cykl snu i czuwania u zdrowych ochotników. W tym celu poprosili uczestników badania by przez trzy tygodnie zasypiali coraz później, a po przebudzeniu włączali na pół godziny jasne światło mające imitować promienie słoneczne. Po tym czasie badani budzili się średnio 4 godziny później. Ich zegar wewnętrzny został przestawiony jednak o 2,5 godziny. Udowodniono tym samym, że nawet 3 tygodnie nie wystarczają do przystosowania się do nowych zwyczajów snu i czuwania. Podobne opóźnienie występuje również u osób pracujących w systemie zmianowym. Ich zegar także nie nadąża za zmianami godzin pracy. Z faktem tym wiążą się liczne konsekwencje zdrowotne, które dzięki temu badaniu łatwiej będzie można śledzić.
Wyniki swoich badań naukowcy opublikowali w internetowym wydaniu Proceedings of the National Academy of Sciences. Badacze mają nadzieję, że w przyszłości odkrycie to pomoże w diagnozowaniu osób z różnego rodzaju zaburzeniami snu i przy określaniu zagrożeń wynikających z zaburzeń rytmu dobowego, takiego jak przy pracy w systemie zmianowym.
(mp/pk)
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
