Spis treści:
- Czym jest Salmonella?
- Objawy zatrucia Salmonellą
- Czy Salmonella jest śmiertelna?
- Czy Salmonella jest zaraźliwa?
- Gdzie się znajdują bakterie Salmonella?
- Drogi zakażenia Salmonellą
- Zapobieganie zatruciu Salmonellą
- Leczenie zatrucia Salmonellą
Czym jest Salmonella?
Salmonella to rodzaj Gram-ujemnych bakterii z rodziny Enterobacteriaceae, które są odpowiedzialne w Polsce za największą liczbę bakteryjnych zatruć pokarmowych (salmonellozę). Często Salmonella atakuje w sezonie letnim. Do zatruć mimo wszystko dochodzi sporadycznie - mniej niż 10 tys. przypadków rocznie w naszym kraju.
Salmonella to liczna grupa bakterii, obejmująca nawet kilkaset różnych gatunków. Są to bakterie kształtem zbliżone do pałek (stąd nazwa: pałeczka) i posiadają rzęski ułatwiające im poruszanie. Większość z nich wywołuje zatrucia, w postaci durów i paradurów (dur rzekomy). Zakażenie układu pokarmowego występuje już po wniknięciu 20 pałeczek Salmonelli do organizmu.
Objawy zatrucia Salmonellą
Choroba najczęściej ogranicza się do dolegliwości układu pokarmowego, ale w przypadku rozprzestrzeniania się bakterii Salmonella symptomy mogą dotyczyć różnych narządów.
Pierwsze objawy zatrucia Salmonellą (pojawiają się nagle) występują w czasie od 6 do 72 godzin od zjedzenia skażonego pokarmu. Są to:
- wodnista biegunka, narastająca, nawet powyżej 20 wypróżnień na dobę,
- nudności i wymioty,
- ból głowy,
- gorączka do 38°C,
- bóle brzucha (gniotące, tępe lub kurcze),
- dreszcze, „łamanie w kościach”.
Objawy salmonellozy ustępują po kilku dniach – zwykle 2-3. Na całkowite wyzdrowienie trzeba poczekać tydzień, jeżeli zatrucie było lekkie. Im cięższy przypadek – tym dłuższa terapia.
Ciężkie przypadki zatrucia Salmonellą manifestują się dodatkowo:
- objawami odwodnienia (skąpomocz, kurcze łydek, wysuszenie błon śluzowych),
- obniżenie ciśnienia,
- spowolnienie tętna lub tachykardia,
- wysoka gorączka,
- zaburzenia świadomości,
- drgawki.
Czy Salmonella jest śmiertelna?
Zatrucie Salmonellą może być śmiertelne, jednak do zgonu dochodzi bardzo rzadko (< 1%). Choroba ma pomyślne rokowanie, jednak gdy bakterie dostaną się do krwi, mogą wywołać stan zagrażający życiu. Ciężkim przebiegiem salmonellozy są zagrożone głównie dzieci, osoby starsze oraz osoby z niedoborem odporności. Powikłaniami zatrucia Salmonellą są m.in. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie stawów, zapalenie kości, zakażenia układu moczowego, zapalenie płuc lub zapalenie dróg żółciowych.
Czy Salmonella jest zaraźliwa?
Tak, zatrucie Salmonellą jest zaraźliwe i osoby zakażone mogą rozsiewać bakterie na inne osoby, nawet wtedy, gdy już nie mają objawów. Trzeba wiedzieć, że pałeczki Salmonelli są wydalane z kałem przez okres około kilku tygodni, miesięcy od wyleczenia i zachowują pełną zdolność do zakażania. Oznacza to, że osoba po wyleczeniu, może w dalszym ciągu zakażać inne. Aby się dowiedzieć, czy w kale pozostają w dalszym ciągu pałeczki Salmonelli, należy wykonać badanie kału na obecność tych bakterii.
Bakterie Salmonella - gdzie się znajdują?
Źródłem bakterii Salmonella są najczęściej jaja, drób, wieprzowina, wołowina, mleko i sery lub jedzenie zanieczyszczone odchodami zwierząt. Skażony produkt spożywczy nie ma oznak nadpsucia, zmiany zapachu, wyglądu. Najczęściej bakterie Salmonella występują w:
- drobiu i jajach (i ich przetworach np. masy do ciast, kremy, lody, ciasta, jaja w majonezie, pasty),
- mięsie i jego przetworach (tatar, pasztety, pierogi, galarety),
- rybach, pastach i konserwach rybnych,
- mleku i nabiale (sery twarogowe, topione, miękkie),
- soki owocowe.
Salmonella jest przenoszona przez zwierzęta – domowe i dzikie, oraz człowieka. Poza organizmem może przeżyć nawet kilka miesięcy. Bakterie te „lubią” ciepło, wilgoć i białko.
Drogi zakażenia Salmonellą
Zakażamy się poprzez spożycie któregoś z wyżej wymienionych produktów spożywczych, który może być skażony, a więc drogą pokarmową. Przyczyną zatrucia jest również niemycie produktów, jak i własnych rąk oraz zaniedbania sanitarne podczas przygotowywania i przyjmowania posiłków.
Czy możemy zapobiec zatruciu Salmonellą?
Zakażeniom pałeczkami Salmonelli możemy zapobiegać. Wystarczy stosować się do kilku zasad, obejmujących głównie higienę przygotowywania, przechowywania i przyjmowania produktów spożywczych.
- Obróbka cieplna potraw w temperaturze 60–65°C.
- Przechowywanie żywności w chłodziarkach i lodówkach.
- Wystrzeganie się ponownego zamrażania rozmrożonych produktów spożywczych.
- Całkowite rozmrażanie mięsa, ryb i ich przetworów przed kolejną obróbką cieplną.
- Wydzielenie osobnych miejsc w chłodziarkach i lodówkach, na mięso, ryby, nabiał i jaja.
- Dokładne mycie jaj przed ich rozbiciem (skorupkę myjemy ciepłą wodą i zanurzamy ją na 10 sekund we wrzątku).
- Używanie desek plastikowych do krojenia mięs i ryb, gdyż drewniane mogą stać się siedliskiem pałeczek Salmonelli.
- Łączenie wyrobów mięsnych np. tatara z mocnym alkoholem podczas biesiadowania, co zmniejsza ryzyko zatrucia bakterią.
Leczenie zatrucia Salmonellą
Leczenie łagodnych zatruć Salmonellą to przede wszystkim zapobieganie odwodnieniu i niedożywieniu. Nie ma konieczności przyjmowania antybiotyków. Te są zarezerwowane dla cięższych postaci zakażenia, u dzieci, osób starszych i wówczas, gdy chory ma znacznie obniżoną odporność organizmu. Tylko stan ciężki osoby zainfekowanej wymaga hospitalizacji, czyli pobytu w szpitalu.
Warto dodać, że diagnozując zakażenie Salmonellą, bierze się pod uwagę objawy zatrucia, a także wynik badań mikrobiologicznych – posiew krwi i kału.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 24.07.2012.
Czytaj także:
Co jeść i pić przy biegunce?
Domowe sposoby na biegunkę. Jak poradzić sobie z rozwolnieniem?
Wymioty grożą odwodnieniem organizmu. Co stosować na wymioty?
Bakteria E. coli. Objawy i leczenie zatrucia
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
