Pielęgniarka - antropolog
„Pielęgniarka, sprawując opiekę, promuje środowisko, w którym respektowane jest poszanowanie praw, wartości, zwyczajów i przekonań jednostki, rodziny czy społeczności”.
Prekursorem pielęgniarstwa transkulturowego była M.M. Leninger, pielęgniarka-antropolog. Połączyła to pojęcie zarówno w teorii jak i w praktyce. Uważała, że opieka nad pacjentem powinna w jak najwyższym stopniu uwzględniać wartości kulturowe, które są mu bliskie – mówi Tadeusz Wadas, wiceprezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych.
Pielęgniarstwo transkulturowe wiąże się z postrzeganiem naszego zawodu z perspektywy kultury. Pacjent zasługuje na opiekę najbardziej zbliżoną do jego wartości kulturowych. Każda pielęgniarka/położna powinna uszanować przekonania, zwyczaje i obyczaje pacjenta. Międzynarodowa Rada Pielęgniarek, wskazując kierunki przemian we współczesnym pielęgniarstwie, zwraca uwagę, że istotnym kierunkiem rozwoju zawodowego jak i nauki XXI wieku będzie przejście na paradygmat pielęgniarstwa kulturowego.
Całościowa opieka nad pacjentem
W Polsce gwarantowane są prawa mniejszości, zapewniona jest tolerancja, z drugiej zaś strony zauważa się różne przejawy nieufności, a nawet nietolerancji. W Polsce licznie reprezentowane są zarówno mniejszości narodowe: Niemcy, Ukraincy, Białorusini, Czesi, Słowacy Rosjanie, Ormianie, Żydzi, jak i etniczne: Karaimi, Łemkowie, Romowie, Tatarzy. Pielęgniarki/położne opiekują się ludźmi wywodzącymi się z różnych kultur i religii, szanując ich wartości i przekonania. Wiedzę na temat religii należy uzyskać od rodziny lub samego pacjenta.
Uczelnie kształcące studentów pielęgniarstwa/położnictwa zwracają szczególną uwagę na to, by chory był pielęgnowany holistycznie, z zaspokojeniem potrzeb fizycznych, psychicznych, społecznych i duchowych wynikających z kultury, zwyczajów i wartości.
Zobacz też: Hospicjum – czym jest opieka holistyczna?
Standardy UE
Odnosząc się do wartości i zwyczajów, można śmiało powiedzieć, że położna jest pierwszą osobą, która przyjmuje nowe życie na świat, a pielęgniarka towarzyszy człowiekowi od urodzenia aż do śmierci. Zwyczaje, które przetrwały w polskiej świadomości różnią się w zależności od regionów kraju. Każdy region ma swoją subkulturę i własne wartości, które należy szanować i wspierać. Pamiętać należy, że obecnie pielęgniarka/położna sprawuje opiekę nad pacjentami o różnych wartościach, kulturach i religii.
Unia Europejska nie jest pojmowana jedynie w kategoriach gospodarczych (Unia Gospodarcza i Monetarna), ale także w kategoriach politycznych, kulturalnych i społecznych. W aspekcie kulturowym Unia respektuje tożsamości narodowe państw członkowskich, opiera się na wspólnym dziedzictwie, „przyczynia się do rozkwitu kultur państw członkowskich, respektując ich narodową i regionalną różnorodność, eksponując jednocześnie wspólne dziedzictwo kulturowe”.
Dlatego też pielęgniarki i położne muszą być dobrze przygotowane na sprawowanie opieki nad pacjentami o różnych przekonaniach. Zaznaczyć należy, że każda religia ma inne podejście do zdrowia, choroby i śmierci. Inny jest również stosunek do opieki nad noworodkiem, kobietą ciężarną i położnicą. Opieka nad pacjentem umierającym i po jego śmierci również napotyka na wiele rozbieżnych uwarunkowań kulturowych i religijnych, a pielęgniarka/położna powinny wsłuchać się w oczekiwania, tradycje i potrzeby duchowe.
Polecamy: Potencjał pielęgniarek i położnych jest niewykorzystany
Etyka zawodowa
Należy uszanować każdego indywidualnie i pamiętać, że godność osoby ludzkiej leży u podstaw praw człowieka. Osobę ludzką należy więc szanować, gdyż jest ona miraculum mundi. Osoba ma godność, zaś rzeczy mają swoją cenę (są wymienialne).
Wnioski:
- Międzynarodowy Kodeks Etyki (Międzynarodowej Rady Pielęgniarek) – zobowiązuje zarówno pielęgniarkę jak i położną do poszanowania wartości kulturowych, religijnych i filozoficznych każdego pacjenta.
- Unia Europejska wymusza ruchy migracyjne ludności, a co za tym idzie – społeczeństwa są różnorodne.
- Przygotowanie pielęgniarek i położnych do świadczenia opieki uwarunkowanej kulturowo powinno być priorytetem i stać się odpowiedzią na zachodzące zmiany społeczne oraz na oczekiwania samych pacjentów.
- Tylko badania naukowe skierowane na świadczenia opieki uwarunkowanej kulturowo mogą wnosić wiele pozytywnych rozwiązań w odniesieniu do określonych społeczności i grup etnicznych.
Piśmiennictwo:
- Leninger M.M, Transkultural nursing, A. Wiley Medical Publication, 1978.
- Wolska-Lipiec K., Pielęgniarstwo transkulturowe, Pielęgniarka i Położna, 1994.
- Zahradniczek K., Pielęgniarstwo XXI wieku, 2003.
- Chodubski A., Mniejszości narodowe w Polsce, 2001.
- Majda A, Zalewska-Puchała J, Ogórek -_Tęcza B., Pielęgniarstwo transkulturowe, PZWL 2010.
- Mazurek F.J., Godność osoby ludzkiej podstawą praw człowieka, Wydawnictwo KUL, 2001.
- Art.128.: Traktat o Unii Europejskiej (podpisany w Maastricht 7 lutego 1992 r.).
- Kodeks Etyki – Międzynarodowa Rada Pielęgniarek 2006 / Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie 2007. The ICN Code of Ethics for Nurse – Kodeks Etyki ICN dla Pielęgniarek.
Źródło: informacja prasowa /ah
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
