Skąd bierze się katar sienny?
Alergiczne zapalenie błony śluzowej to sezonowa przypadłość, którą wywołują pyłki roślin oraz zarodniki grzybów. W okresie wiosennym szczególnie dokuczliwe są pyłki drzew, w lecie – pyłki traw, a jesienią – zarodniki grzybów. W przypadku kataru całorocznego przyczyna leży zwykle w uczuleniu na roztocza kurzu domowego lub styczności z sierścią zwierząt domowych.
Do wystąpienia kataru siennego predysponują dwie główne grupy czynników: genetyczne oraz kontakt z alergenami. Ryzyko zachorowania wzrasta u osób, które mają w rodzinie przypadki astmy lub alergii. W przeważającej większości uczulenie sienne to wynik działania pyłków roślinnych, ale za objawy alergii odpowiedzialne mogą być również inne alergeny. Mechanizm występowania kataru siennego jest stosunkowo nieskomplikowany. Gdy organizm ma styczność z alergenem, komórki tuczne zostają pobudzone i zaczynają wydzielanie histamin. Następnie ma miejsce stan zapalny, a gruczoły śluzowe zostają aktywowane do produkcji dużej ilości śluzu.
Objawy kataru siennego
Główne oznaki alergicznego zapalenia błony śluzowej to: wodnista lub wodnisto-śluzowa wydzielina z nosa oraz zapalenie spojówek, które objawia się zaczerwienieniem, światłowstrętem, świądem oraz łzawieniem oczu. Ponadto pojawia się uczucie zatkania nosa, swędzenie wnętrza nosa, wielokrotne kichanie oraz bóle głowy. Może również dojść do objawów ze strony oskrzeli, a także do napadów astmatycznych. Symptomy te są charakterystyczne dla alergików, zwłaszcza w okresie pylenia roślin, czyli od lutego do sierpnia.
Katar sienny jest częstym problemem również wśród dzieci. Niemal co piąte dziecko zmaga się z alergicznym zapaleniem błony śluzowej nosa. Mali pacjenci doświadczają zwykle sapki oraz zapalenia spojówek, ale katar sienny może przebiegać także w „wariancie kaszlowym”. W takiej sytuacji wydzielina spływa po tylnej ścianie gardła, powodując zaburzenia koncentracji. Katarowi siennemu u dziecka może towarzyszyć alergiczny wyprysk, astma, przerost migdałków oraz zapalenie zatok obocznych nosa.
W razie zaistnienia podejrzenia kataru siennego należy wybrać się do lekarza alergologa. Brak podjęcia leczenia może bowiem znacząco zwiększać ryzyko zachorowania na astmę. W czasie wizyty lekarz przeprowadza wywiad lekarski, a na jego postawie decyduje o ewentualnej konieczności wykonania dodatkowych badań.
Leczenie kataru siennego
Proces leczenia kataru siennego zaczyna się od testów alergicznych, które mają na celu ustalenie konkretnych alergenów odpowiedzialnych za objawy uczulenia. W leczeniu alergicznego zapalenia błon śluzowych wykorzystuje się przede wszystkim leki antyhistaminowe oraz kortykosteroidy w postaci aerozolu. Ciekawym rozwiązaniem jest aerozol do nosa Otrivin Allergy. Preparat ten łączy w sobie właściwości leków antyhistaminowych z lekami obkurczającymi błonę śluzową nosa. Dzięki temu redukuje ilość wydzieliny z nosa i ułatwia oddychanie.
W leczeniu kataru siennego długoterminowo można stosować również kromoglikany. Inne popularne metody leczenia to: immunoterapia swoista (odczulanie), kortykosteroidy doustne oraz leki antyleukotrienowe. Immunoterapia swoista (SIT) polega na podawaniu alergikowi dawek szczepionki, które zawierają alergen, na który jest uczulony. Wskazania do odczulania to: atopowa astma oskrzelowa na wczesnym etapie rozwoju choroby, atopowe zapalenie skóry oporne na klasyczne metody leczenia, a także uczulenie na alergeny wziewne. Nie każdy może jednak skorzystać z immunoterapii swoistej.
Przeciwwskazania do odczulania:
- wiek poniżej 5 lat,
- ciężka postać astmy,
- obecność chorób autoimmunologicznych lub nowotworowych,
- współistnienie ciężkich chorób układu krążenia,
- ciąża,
- niechęć pacjenta do odczulania,
- ciężkie atopowe zapalenie skóry.
Odpowiednio wczesne zastosowanie immunoterapii swoistej pozwala na zahamowanie rozwoju zapalenia alergicznego. Ponadto odczulanie pomaga uniknąć astmy oskrzelowej i przywraca właściwe funkcjonowanie organizmu. Czas trwania odczulania wynosi zwykle 3-5 lat.
Joanna Brodziak
Bibliografia
Gabryel-Batura H., Młynarczyk W., Zarys pulmonologii z elementami alergologii, AM Poznań, Poznań 2004, ISBN 83-88732-82-X
Kowalski M., Immunoterapia alergenowa, Mediton, Łódź 2003, ISBN 83-913433-2-4
Mędrala W., Podstawy alergologii, Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2006, ISBN 83-89009-53-6
Rapiejko P., Alergeny pyłku roślin, Medical Education, Warszawa 2008, ISBN 978-83-926656-0-1
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
