Anoreksja skutkiem presji
Mechanizm powstawania anoreksji został znakomicie opisany przez D. Garnera i P. Garnfinkela, którzy przeprowadzili badania w profesjonalnych szkołach baletowych. Balet dostarczył naturalnych warunków do ustalenia źródła anoreksji (i bulimii). Okazało się, że ogromna presja wywierana na kobiety w środowiskach, w których szczupłe ciało stanowi wstępny warunek zawodowego sukcesu, powoduje, iż występowanie anoreksji jest tam 20 razy częstsze niż w całej populacji (w tym samym wieku). Zdaniem J. Craika, zaburzenia odżywiania stały się normą dla tancerek, aktorek i modelek (te ostatnie nazywane są przez niego „zawodowymi anorektyczkami”).
Anoreksja – odpowiedź na problem?
Można stwierdzić, że w perspektywie poststrukturalnej postrzega się anoreksję głównie jak odpowiedź na wymagania i oczekiwania kulturowe (choć oczywiście ważną rolę odgrywają również inne czynniki).
Jednostki „atakowane” są przez dwa sprzeczne ze sobą przekazy: „jedz – nie jedz’”. O ile bulimia stanowi idealne odzwierciedlenie tej – charakterystycznej dla społeczeństwa konsumpcji – sprzeczności, o tyle anoreksja i otyłość są przyjętymi przez człowieka sposobami rozwiązania problemu.
Zobacz też: Zaburzenie konwersyjne - niezwykły wpływ psychiki na ciało
Anoreksja a otyłość
S. Bordo postrzega anoreksję jako ekstremalną postać zdolności do represji pragnień i absolutnej kontroli, z kolei otyłość – jako formę całkowitej kapitulacji przed pragnieniami. Jednocześnie żadna z tych form nie jest społecznie akceptowana jako reakcja właściwa; obie traktowane są w kategoriach jednostek chorobowych.
Kontrola nad ciałem
Anoreksja jest skrajnym (ubocznym, choć logicznym) przejawem dyscyplinowania ciała kobiecego w kulturze Zachodu.
Dyskursy szczupłego ciała i diety są rozproszone. Ich naturalizacja odbywa się za pomocą środków masowego przekazu, które są źródłem społecznych „panik” dotyczących młodości, zdrowia i piękna. Trudno znaleźć jakiekolwiek centrum czy źródło tych dyskursów, co ułatwia im zachowanie statusu (niewidzialnej) metanarracji. Anoreksja skupia w sobie – jak ognisko – te rozproszenia, uwydatnia cechy i cele dyskursu szczupłego ciała i diety. W ten sposób metanarracja staje się widzialna i jednoznaczna, a ciało anorektyczki – absolutną manifestacją dominującej formy wiedzy/władzy, dotyczącej preferowanych sposobów bycia kobietą we współczesnym społeczeństwie.
Polecamy: Co powinno się wiedzieć o anoreksji i bulimii?
Fragment pochodzi z książki „Tożsamość, ciało i władza w kulturze instant” Zbyszko Melosika (Impuls, 2010). Publikacja za zgodą wydawcy. Bibliografia dostępna w redakcji.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
