Spis treści:
- Czym jest półpasiec?
- Czy półpasiec jest zaraźliwy?
- Jak długo półpasiec jest zaraźliwy?
- Kto jest najbardziej narażony na zakażenie?
- Zapobieganie
- Czy można zarazić się półpaścem pomimo szczepienia?
- Leczenie półpaśca
Czym jest półpasiec?
Półpasiec jest chorobą, którą wywołuje wirus ospy i półpaśca (Varicella zoster virus, VZV). Półpasiec określa się też jako objawową postać reaktywacji wirusa ospy. Charakteryzuje się pęcherzykową, bolesną wysypką po jednej stronie ciała. Wykwity pojawiają się na ogół w obrębie jednego dermatomu, czyli obszaru skóry uwrażliwionego przez jeden nerw rdzeniowy. Wysypka półpaścowa pojawia się często na brzuchu, klatce piersiowej, czasami na twarzy, wyróżnia się też postać oczną, uszną i uogólnioną. Uważa się, że półpasiec może się uaktywnić, gdy organizm jest osłabiony, np. pod wpływem stresu lub choroby.
Czy półpasiec jest zaraźliwy?
Półpasiec jest chorobą zaraźliwą, jednak znacznie mniej niż ospa wietrzna. Szacuje się, że po kontakcie z ospą wietrzną zachoruje 9 na 10 osób wrażliwych na zachorowanie, a po kontakcie z półpaścem – około 4 na 10 wrażliwych osób.
Półpaścem zarazić się może wyłącznie osoba, która wcześniej chorowała na ospę. Ryzyko zarażenia jest jednak małe. Jeśli osoba, która nie przeszła ospy, będzie miała kontakt z chorym na półpasiec, prawdopodobnie zachoruje na ospę.
Źródłem zarażenia półpaścem jest wydzielina z pęcherzyków półpaścowych. Do zakażenia może dojść tylko poprzez bezpośredni kontakt z płynem. Zakaźność półpaśca zależy też od lokalizacji wysypki. Jest większa, jeśli pęcherzyki występują na błonach śluzowych w obrębie głowy. Warto też wiedzieć, że bardzo rzadko dochodzi do powtórnego zachorowania na półpaśca w ciągu życia.
Jak długo półpasiec jest zaraźliwy i ile trwa?
Półpaścem można się zarazić w czasie występowania pęcherzykowej wysypki do czasu, aż wszystkie pęcherzyki przyschną i zamienią się w strupki. W półpaścu zaraźliwa jest tylko wydzielina z pęcherzyków, które pojawiają się na skórze lub błonach śluzowych chorego. Pęcherzyki w półpaścu zaczynają wysychać po około 3-5 dni. Strupki są obecne na skórze w sumie około 2-4 tygodni.
Kto jest najbardziej narażony na zakażenie półpaścem?
Na zarażenie się półpaścem narażone są szczególnie osoby, które mają obniżoną odporność – chorujące na AIDS lub niektóre nowotwory, a także przemęczone. Ryzyko zarażenia się wzrasta wraz z wiekiem. Ze względu na możliwość ciężkiego przebiegu ospy, kontaktu z chorym powinny unikać kobiety ciężarne oraz noworodki i wcześniaki.
Jak nie zarazić się półpaścem?
Jeśli mieszkamy pod jednym dachem z osobą chorującą na półpaśca, łatwo możemy uniknąć zakażenia poprzez przestrzeganie kilku zasad:
- przede wszystkim mycie rąk po każdym kontakcie z chorym (wirus półpaśca krótko przeżywa na powierzchni odzieży czy przedmiotów, jest wrażliwy na temperaturę i wysychanie),
- wysypkę należy zakrywać odzieżą, jeśli to możliwe, i często ją zmieniać,
- pomoże też używanie fartucha, gdy przebywamy z osobą zakażoną,
- warto w tym czasie bardziej zadbać o własną odporność (zobacz: co jest najlepsze na odporność).
Aby zapobiec zachorowaniu na półpasiec, poleca się szczepienie przeciwko ospie. Jest ono zalecane kobietom w ciąży oraz dorosłym, którzy nie chorowali na ospę. W niektórych przypadkach szczepienie jest bezpłatne i obowiązkowe. Podaje się je w dwóch dawkach w odstępie 6 tygodni. Szczepionkę przeciwko ospie można stosować od 9. miesiąca życia.
Chory może też przyjmować leki hamujące rozmnażanie wirusa (np. acyklowir), które sprawiają, że będzie mniej zarażał. Acyklowir podaje się również profilaktycznie u osób zagrożonych ciężkim przebiegiem infekcji po kontakcie z chorą osobą.
Czy można zarazić się półpaścem pomimo szczepienia?
Na początku trzeba wspomnieć, że aktualnie szczepionka przeciwko wirusowi ospy i półpaśca należy do szczepień obowiązkowych w przypadku tylko niektórych dzieci (np. przebywających w domach dziecka). Jest możliwe zachorowanie na półpaśca u dziecka zaszczepionego przeciwko ospie, lecz największe ryzyko dotyczy dużej ekspozycji na wirusa. Ogólnie ryzyko zakażenia jest małe.
Leczenie półpaśca
Półpasiec jest zazwyczaj leczony objawowo (przyjmuje się leki przeciwbólowe dostępne bez recepty, takie jak paracetamol). Czasami stosuje się lek przeciwwirusowy - najczęściej acyklowir, który łagodzi nasilenie objawów i skraca czas ich trwania. Lek ten musi być jednak podany jak najwcześniej, aby był skuteczny. Polecane są również ciepłe okłady, kąpiele i leki przeciwświądowe.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 04.06.2018.
Czytaj także:
Półpasiec oczny – objawy, leczenie, zdjęcia, powikłania
Półpasiec u dzieci - jak go rozpoznać i leczyć? (OPINIA LEKARZA)
Ospa u dorosłych - objawy, jak wygląda, leczenie (zdjęcia ospy)
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!