Spis treści:
- Co to jest czarna ospa?
- Ospa prawdziwa - zarażanie
- Objawy ospy czarnej (prawdziwej)
- Leczenie ospy prawdziwej
Co to jest ospa prawdziwa?
Ospa prawdziwa, inaczej czarna ospa albo ospa naturalna to groźna, śmiertelna choroba zakaźna charakteryzująca się ostrym przebiegiem. Wywołuje ją wirus ospy prawdziwej, którego czas inkubacji to 7-17 dni. Na szczęście dziś ospa prawdziwa nam nie grozi. Największa epidemia czarnej ospy miała miejsce w Ameryce w XVI wieku (epidemie czarnej ospy).
Czarna ospa po uwzględnieniu czynnika śmiertelności, została podzielona na:
- ospę małą,
- ospę wielką.
Po zorganizowaniu akcji przeciwepidemicznej, po 1966 roku nastąpiła na świecie intensywna akcja całkowitej likwidacji tej groźnej choroby. Wykorzenienie ospy prawdziwej Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła w 1980 r. Oznacza to, że środowisko jest wolne od wirusa ospy prawdziwej, którego kolekcje przechowywane są jednak w wybranych laboratoriach na świecie. Źródłem zakażenia jest chory człowiek
– informuje Główny Inspektorat Sanitarny (GIS).
Ospa prawdziwa - zarażanie
Ospa czarna przenosiła się drogą kropelkową, czyli aby zachorować, potrzebny jest bezpośredni kontakt z chorym. Można było zarazić się też poprzez kontakt z przedmiotami chorego - sztućce, talerze, ubrania, pościel.
Osoba chorująca na prawdziwą ospę zarażała przez ok. 3 tygodnie - tyle trwał rozwój choroby od pojawienia się pierwszych objawów do całkowitego odpadnięcia strupków. To oznacza, że chory zarażał od momentu pojawienia się gorączki.
Ospa prawdziwa najliczniej rozprzestrzeniała się zimą i wiosną.
Objawy ospy czarnej (prawdziwej)
Ospa czarna nie ma nic wspólnego z ospą wietrzną. Zwykle wirus ospy prawdziwej dawał o sobie znać w widoczny sposób po ok. 2 tygodniach od momentu inkubacji. Zaczynał się:
- gorączką (zobacz, jak zbić gorączkę),
- uczuciem rozbicia,
- osłabieniem,
- dreszczami.
Następnie mogły pojawić się wymioty, ból głowy i pleców. Aż chory w końcu obserwował najbardziej charakterystyczny objaw ospy czarnej, czyli wysypka na ciele. Miała charakter plamkowo-grudkowy. Rozwijała się przybierając postać pęcherzyków. Potrafiły one boleć, najczęściej pojawiały się na twarzy, rękach i nogach. Wysypka mogła też objąć błonę śluzową gardła i jamę ustną.
8-10 dni później z pęcherzyków robiły się strupki, które same odpadały, zostawiając ślady na skórze w postaci szpecących blizn.
Leczenie ospy prawdziwej
Stosowało się leczenie objawowe (lekami przeciwgorączkowymi i przeciwbólowymi), gdyż nie było leku na czarną ospę. Włączano antybiotykoterapię, gdy w wyniku przebiegu choroby pojawiało się nadkażenie.
Przed wirusem ospy prawdziwej skutecznie chroniła szczepionka. Wynaleziona została w 1796 roku. Wiązało się z nią szereg powikłań - ropne zapalenie skory, zakażenie bakteryjne, zapalenie mózgu.
Jednak od 1980 roku, czyli momentu likwidacji choroby, nie jest ona uwzględniona w kalendarzu szczepień obowiązkowych. Biorąc to pod uwagę w Polsce aktualnie jesteśmy nieodporni na wirusa ospy prawdziwej (jak i w wielu innych krajach).
Ostatni odnotowany przypadek chorego na czarną ospę w Polsce był w 1963 roku we Wrocławiu.
Więcej o chorobach zakaźnych:Czy ospa wietrzna u dorosłych wygląda tak samo, jak u małych dzieci? Odra to choroba wieku dziecięcego, ale chorują też dorośli. Jak ją rozpoznać?Nieleczony krztusiec prowadzi do groźnych powikłań. Zobacz jego objawyJak wyleczyć chorobę bostońską?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
