Zażywanie środków przeczyszczających i odwadniających, prowokowanie wymiotów, głodzenie się i nadmierna aktywność fizyczna – to coraz częściej stosowane metody. Efektem mogą być bardzo poważne choroby, trudno poddające się leczeniu, czasem prowadzące do zgonu – anoreksja i bulimia. Rodzice zwykle bardzo późno dowiadują się, że ich dzieci są chore, dlatego powinni czujniej je obserwować.
BET (binge eating) – zespół napadów niekontrolowanego jedzenia
Jest to zaburzenie polegające na zupełnej utracie kontroli nad spożywaniem posiłków. Szczególnie dotyczy osób, które stosują drastyczne diety odchudzające, kończące się efektem jo-jo. Każda kolejna dieta lub myśl o tej diecie wyzwala poczucie krzywdy. Efektem głodowej diety staje się napad niekontrolowanego jedzenia. Potem pojawia się poczucie winy (błędne koło). Zaburzenie to zazwyczaj jest przejściowe. W leczeniu ważna jest psychoterapia i ustalenie prawidłowej diety.
U pacjentów z zespołem BET istnieje bardzo duże ryzyko pojawienia się w przyszłości anoreksji lub też bulimii.
Przeczytaj: Anoreksja, czyli jadłowstręt
Anorexia nervosa (jadłowstręt psychiczny)
W zaburzeniu tym występuje chorobliwy strach przed otyłością. Jest to efekt patologicznych odczuć związanych z postrzeganiem własnego ciała. Pacjenci nie uznają nawet minimalnej należnej masy ciała. W 95% schorzenie dotyczy kobiet, często z wysokim ilorazem inteligencji, głównie w wieku dojrzewania. Przebieg może być łagodny lub bardzo ciężki, kończący się zgonem.
Symptomy anoreksji
• Obawy przed otyłością, konsekwentne zmniejszanie ilości przyjmowanych posiłków, np. do 400 kcal dziennie.
• Okresy obżarstwa u 50% chorych, kończące się prowokowaniem wymiotów lub zażywaniem środków przeczyszczających.
• Zaprzeczanie chorobie podczas rozmów z bliskimi.
• Brak skarg na wychudzenie i wstręt do jedzenia (łaknienie jest prawidłowe).
• Przygotowywanie posiłków z pasją, ale dla innych.
• Częste kłamstwa przy odpowiadaniu na pytania np. co dzisiaj jadłaś?
• Często bardzo intensywne ćwiczenia fizyczne.
• Coraz cieplejsze i luźniejsze ubieranie się.
• Postępujące w czasie osłabienie i objawy niedoboru składników odżywczych w organizmie (wypadanie włosów, łamliwość paznokci, suchość i uszkodzenia na skórze, obniżenie ciepłoty ciała i wiele innych).
•Objawy zaburzeń hormonalnych, m.in. brak miesiączki.
•Częstym objawem towarzyszącym jest depresja.
Ocenia się, że choroba kończy się śmiercią u 10-20% chorych.
Zobacz też: Czym różni się bulimia od zespołu objadania napadowego?
Żarłoczność psychiczna (bulimia nervosa)
Choroba ta charakteryzuje się nawracającymi napadami niekontrolowanej żarłoczności, podczas której chore osoby, najczęściej młode kobiety, spożywają znaczne ilości jedzenia. Aby zapobiec przyrostowi masy ciała, prowokują wymioty, zażywają środki przeczyszczające lub moczopędne, nadmiernie uprawiają sport lub głodują przez jakiś czas.
Występuje stała obawa przed przytyciem. Pacjentki często krytykują swój wygląd i ciężar ciała, chociaż zwykle jest prawidłowy. Czasem dołączają się objawy depresji. Chętniej niż w przypadku anoreksji chore współpracują z lekarzem i psychologiem.
Następstwa zdrowotne
Powikłania anoreksji i bulimii są bardzo groźne. Czasem stają się powodem bezpośredniego zagrożenia życia. Mogą dotyczyć każdego układu i narządu człowieka.
Jednymi z pierwszych objawów są: spadek ciśnienia tętniczego krwi, obniżenie ciepłoty ciała. zaburzenia w cyklu miesiączkowym do braku miesiączki włącznie, dysfunkcja tarczycy i dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Te ostatnie są wynikiem prowokowania wymiotów i mogą być różnie wyrażone i nasilone, od prostych, typu zgagi do złożonych z poważnymi zaburzeniami perystaltyki jelitowej włącznie. Może postępować anemizacja organizmu oraz pojawiają się zasłabnięcia i omdlenia, zaburzenia rytmu serca.
Rzadziej spotykane, ale bardzo niebezpieczne, są zaburzenia gospodarki elektrolitowej (odwodnienie) z hipokalemią (patologicznym niedoborem potasu we krwi) na czele,. Szczególnie objawy niepożądane dotyczące układu krążenia są przyczyną stanów wymagających natychmiastowej hospitalizacji z powodu bezpośredniego zagrożenia życia. Najbardziej niebezpiecznym powikłaniem jest NZK (Nagłe Zatrzymanie Krążenia), które w dużym odsetku przypadków kończy się śmiercią.
Leczenie
Leczenie zaburzeń odżywiania, w szczególności anoreksji i bulimii, wymaga skojarzonego postępowania lekarza – dietetyka bądź dietetyka, psychologa oraz lekarza psychiatry. Warunkiem koniecznym do uzyskania pełnej efektywności leczenia jest włączenie się rodziny oraz osób najbliższych pacjentowi.
Tylko jednoczesne działanie wszystkich członków rodziny w celu rozwiązania najważniejszych problemów jest przysłowiowym kluczem do osiągnięcia sukcesu.
Leczenie jest długie i wymaga niezwykłej systematyczności działania. Na ogół prowadzone jest ambulatoryjnie, a u chorych z cięższym przebiegiem choroby szpitalnie. Niepowodzenia terapeutyczne wynikają najczęściej z braku dostatecznej współpracy pacjenta z osobami prowadzącymi leczenie. Równie częstym powodem niepowodzeń jest brak umiejętności znalezienia rozwiązań problemów, dotyczących najbliższych pacjenta, np. choroba alkoholowa lub depresja u jednego z rodziców.
Pamiętajmy, że sygnały, które wysyłają nasze dzieci, nie mogą być ignorowane. Jeżeli córka uważa, że waży zbyt dużo, to powinno się ją zachęcić do odbycia profesjonalnej porady u lekarza- dietetyka lub dietetyka, który udzieli wskazówek, jak się odżywiać, aby nie tyć, lub jak bezpiecznie schudnąć, jeżeli jest taka potrzeba. Edukację żywieniową warto rozpoczynać już na etapie pierwszych klas szkoły podstawowej, a najlepiej w przedszkolu.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
