Metodę integracji sensorycznej (SI) stworzyła amerykańska psycholog, pedagog specjalny i terapeutka zajęciowa Jean Ayres w latach 60. ubiegłego wieku. Przez kolejne dwadzieścia lat jej pracę rozwijano i doskonalono.

W wielu krajach europejskich, w Stanach Zjednoczonych i Nowej Zelandii metoda SI jest powszechnie znana i z powodzeniem stosowana. Ayres wykazała praktyczne znaczenie trzech podstawowych, najwcześniej dojrzewających systemów zmysłowych w procesie prawidłowego rozwoju dziecka. Są to:

• system dotykowy,
• system czucia głębokiego – tak zwana propriocepcja (czucie własnego ciała),
• układ przedsionkowy (zwany zmysłem równowagi).

Kształtowanie się procesów percepcji wzrokowej i słuchowej oraz ich koordynacji zależy od właściwej stymulacji przez bodźce dotykowe i przedsionkowo-proprioceptywne.

Rola mózgu w integracji zmysłów

Mózg w każdej chwili naszego życia odbiera, segreguje i przetwarza bodźce zmysłowe, które docierają do niego z naszego ciała. Poszczególne zmysły współdziałają ze sobą podczas wykonywania złożonych zadań i ten proces stanowi podstawę ich integracji. Tworzenie procesów integracji sensorycznej i ich doskonalenie odbywa się w pniu mózgu – części ośrodkowego układu nerwowego. Niedobór lub brak dopływu bodźców zakłócają tworzenie się prawidłowej integracji zmysłowej.

Warto wiedzieć: Czy twoje dziecko ma objawy zaburzeń integracji sensorycznej?

Jakie zachowania mogą świadczyć o zaburzeniach integracji sensorycznej?

U wielu dzieci nieprawidłowe reakcje, zachowania oraz trudności szkolne mogą być spowodowane właśnie zaburzeniami w integracji sensorycznej. Nierówne tempo rozwoju w zakresie powstawania poszczególnych umiejętności może wskazywać na obniżony proces integracji zmysłowej. Należy podkreślić, że dysfunkcje SI mają negatywny wpływ także na rozwój społeczny i emocjonalny dziecka.

Wybrane objawy u dzieci młodszych (od piątego do dziesiątego 8. roku życia), które mogą świadczyć o nieprawidłowym przetwarzaniu bodźców zmysłowych, to:

• nadmierny niepokój, drażliwość i impulsywność;
• lękliwość i postawa wycofywania się;
• nadruchliwość i problemy z koncentracją uwagi;
• kłopoty z równowagą i koordynacją ruchową;
• nienaturalnie silne domaganie się czynności i zabaw związanych z obracaniem się, huśtaniem, ślizganiem, podskakiwaniem lub unikanie takich doznań;
• lęk przed oderwaniem nóg od podłoża;
• choroba lokomocyjna;
• niewłaściwy wzorzec postawy i chodu;
• niskie napięcie mięśniowe i nadmierna męczliwość;
• zła tolerancja wrażeń dotykowych;
• brak umiejętności w naśladowaniu ruchów;
• powtarzanie czynności (perseweracje ruchowe);
• zaburzenia rozwoju językowego i zdolności komunikacyjnych.

Polecamy: Jak rozwijać zmysły noworodka?

Fragment książki "Terapia integracji sensorycznej" (zeszyt 1), Bożenny Odowskiej-Szlachcic. Wydawnictwo Harmonia. Publikacja za zgodą wydawcy. Tytuł, lid i śródtytuły zostały wprowadzone przez redakcję.