Meningokoki to potoczna nazwa bakterii Neisseria meningitides. Mogą one wywołać bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych oraz posocznicę. Obecnie jest zidentyfikowanych 12 grup serologicznych tej groźnej bakterii (A, B, C, H, I, K, L, X, Y, Z, 29E i W135), z których pięć – A, B, C, W135 i Y – odpowiada za ponad 90% zakażeń inwazyjnych u ludzi. Poszczególne grupy występują z różną częstością, w różnych rejonach geograficznych i sezonach epidemicznych. To, co szczególnie istotne podczas zakażeń meningokokowych to ich piorunujący (bardzo szybki) przebieg.
Kto jest narażony na Inwazyjną Chorobę Menigokokową (IChM)?
Na zakażenie Neisseria meningitidis jest narażony każdy bez względu na wiek, jednak najwyższy wskaźnik zachorowań występuje u małych dzieci w wieku 0-4, a drugi szczyt notuje się u młodzieży i młodych dorosłych w wieku 15-24. Odrębną grupą ryzyka są osoby podróżujące, zwłaszcza w kierunkach o wysokim stopniu zachorowań, tj. w regionie Afryki subsaharyjskiej.
Jakie mogą być przyczyny zachorowania na IChM?
Większość przypadków Inwazyjnej Choroby Meningokokowej występuje u zdrowych wcześniej osób, u których nie zidentyfikowano czynników ryzyka. Jednak istnieją pewne biologiczne, środowiskowe i społeczne czynniki powiązane ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na tę chorobę.
Tabela 1. Czynniki ryzyka zachorowania na Inwazyjną Chorobę Meningokokową
| Niesprawny/ niedojrzały układ immunologiczny | Podrażniona błona śluzowa nosa i gardła | Społeczne/ Inne czynniki |
|
|
|
Zobacz także: Co trzeba wiedzieć o meningokokach?
Jak może dojść do zakażenia bakterią meningokokową?
Do zakażenia bakterią meningokokową dochodzi drogą kropelkową, a źródłem zakażenia jest nosiciel lub osoba chora przejawiająca widoczne objawy. Następnie bakterie meningokokowe przedostają się do płynów ustrojowych, tj. krwi i płynu mózgowo-rdzeniowego.
Jak przebiega zakażenie meningokokowe?
Inwazyjne zakażenie meningokokowe przebiega pod postacią bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, posocznicy lub obu postaci jednocześnie. Co szczególnie charakterystyczne, przebieg zakażenia może być błyskawiczny i dramatyczny – może doprowadzić nawet do zgonu w ciągu 24 godzin od wystąpienia pierwszych objawów. Jeśli rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia następuje zbyt późno śmiertelność może sięgać nawet 80%.
Jak rozpoznać Inwazyjną Chorobę Meningokową?
Rozpoznanie Inwazyjnej Choroby Meningokokowej wiąże się z pewnymi trudnościami, ponieważ pierwsze objawy często przypominają grypę (złe samopoczucie, gorączka, bóle stawowo-mięśniowe, zaburzenia pokarmowe). Objawy te nie występują w określonej kolejności, a część z symptomów może w ogóle się nie pojawić. Natomiast cechą szczególną IChM, ułatwiającą rozpoznanie, jest wysypka krwotoczna i zmiany zakrzepowe w naczyniach krwionośnych.
Wysypka utrzymuje się mimo ucisku lub naciągania skóry, więc aby upewnić się co do rodzaju wysypki można przeprowadzić tzw. test szklanki, możliwy do wykonania także w warunkach domowych.
Rodzice lub opiekunowie osoby chorej powinni natychmiast wezwać karetkę reanimacyjną i przekazać chorego do najbliższego specjalistycznego ośrodka z dostępem do oddziału intensywnej terapii. Szybkie udzielenie pomocy i trafne rozpoznanie pozwalają zwiększyć szansę wyleczenia chorego i ograniczyć występowanie możliwych powikłań.
Przeczytaj: Zaszczep dziecko przeciw meningokokom
Jakie mogą być powikłania Inwazyjnej Choroby Menigokokowej?
Powikłania zdrowotne Inwazyjnej Choroby Menigokokowej mogą być bardzo poważne i w istotny sposób wpływać na stan zdrowia pacjenta oraz jego dalsze funkcjonowanie.
Tabela 2. Powikłania Inwazyjnej Choroby Meningokokowej
| Ogólne | Neurologiczne/Poznawcze |
|
|
Jak można zapobiegać IChM?
Metodą zapobiegania Inwazyjnej Chorobie Menigokokowej są szczepienia, których celem jest zmniejszenie liczby osób podatnych na zakażenie. W Europie dostępne są dwa rodzaje szczepionek przeciwko meningokokom – polisacharydowe i koniugowane, np. z białkowymi nośnikami. Połączenie antygenów polisacharydowych z białkiem nośnikowym spowodowało wzmocnienie odpowiedzi immunologicznej. Szczepionki skoniugowane są zalecane już dla dzieci po ukończeniu 2. miesiąca życia, czyli w grupie najwyższego ryzyka zachorowania.
Od niedawna są także dostępne skoniugowane, czterowalentne szczepionki. Profilaktyka 4 grup meningokoków A, C, W, Y jest możliwa już od 12. miesiąca życia dziecka.
Polecamy: Encyklopedia zdrowia – hasło: Zakażenia meningokokami
Źródło: ComPress PR/ mk
