Jak leczyć paluch sztywny?

Czym jest paluch sztywny?

Paluch sztywny jest chorobą dotyczącą stawu śródstopno-paliczkowego palucha. Głównymi objawami tego schorzenia są ból i ograniczenie ruchu tego stawu, szczególnie zgięcia grzbietowego (do góry).

W przeciwieństwie do palucha koślawego (haluksa) boczne odchylenie palucha i przyśrodkowe przemieszczenie pierwszej kości śródstopia jest niewielkiego stopnia lub nie występuje. Na górnej powierzchni stawu tworzą się wyrośla kostne (osteofity) ograniczające zgięcie grzbietowe, a powierzchnie stawowe stawu śródstopno-paliczkowego ulegają procesowi zwyrodnienia.

Choroba ma najczęściej charakter postępujący – może doprowadzić do całkowitego zniszczenia stawu. Poza bólem i ograniczeniem ruchomości palucha występują:

• poszerzenie i zniekształcenie obrysów stawu śródstopno-paliczkowego palucha,
• okresowe zaczerwienienie i zwiększone ucieplenie okolicy stawu śródstopno-paliczkowego palucha.

Uważa się, że problem palucha sztywnego może dotyczyć ok. 2% populacji pomiędzy 30. a 60. rokiem życia, głównie mężczyzn.

Paluch sztywny – co go powoduje?

Najczęstszymi przyczynami powstawania palucha sztywnego są:

• pojedynczy duży uraz, w wyniku którego dochodzi do różnego stopnia uszkodzenia powierzchni tworzących staw śródstopno-paliczkowy palucha,
• powtarzające się mikrourazy,
• nadmierne uniesienie pierwszej kości środstopia w stosunku do pozostałych (przez wielu autorów przyczyna uznawana jest za dyskusyjną),
• nadmierna długość palucha,
• choroby reumatyczne,
• choroba Charcota,
• dna moczanowa,
• jałowa martwica głowy pierwszej kości śródstopia,
• przedłużone unieruchomienie stawu, np.: opatrunkiem gipsowym.

Zobacz też: Hallux – problem palucha koślawego

Jak leczyć paluch sztywny?

Leczenie jest uzależnione od stopnia zaawansowania choroby.

– W początkowych stadiach choroby możliwe jest uzyskanie poprawy poprzez zastosowanie leczenia farmakologicznego, fizjoterapii, doboru właściwych wkładek i stosowanie obuwia z wyprofilowaną owalnie podeszwą buta ograniczającą zgięcie grzbietowe w stawie – mówi dr Zbigniew Jackowiak, ortopeda, kierownik kliniki HalluxMed.

W przypadku pojawienia się większych zmian stosuje się różne warianty leczenia operacyjnego – od stosunkowo prostych zabiegów, takich jak cheliectomia (usunięcie wyrośli kostnych na grzbietowej powierzchni stawu śródstopno-podeszwowego) poprawiających zakres ruchu i zmniejszających dolegliwości bólowe stosowanych w zmianach małego i średniego stopnia, do artrodezy (usztywnienia) stawu śródstopno-paliczkowego palucha (uważanej za tzw. "złoty standard" i stosowanej w zmianach o największym nasileniu).

W ostatnich latach stosuje się również endoprotezy stawów śródstopno-paliczkowych palucha. Niestety odsetek powikłań dochodzi wówczas do 30%, co sprawia, że lekarze podchodzą z dużą rezerwą do tego typu rozwiązania.

Zobacz też: Pedobarografia – jak wykonuje się badanie stóp?