Czym jest paluch sztywny?
Paluch sztywny jest chorobą dotyczącą stawu śródstopno-paliczkowego palucha. Głównymi objawami tego schorzenia są ból i ograniczenie ruchu tego stawu, szczególnie zgięcia grzbietowego (do góry).
W przeciwieństwie do palucha koślawego (haluksa) boczne odchylenie palucha i przyśrodkowe przemieszczenie pierwszej kości śródstopia jest niewielkiego stopnia lub nie występuje. Na górnej powierzchni stawu tworzą się wyrośla kostne (osteofity) ograniczające zgięcie grzbietowe, a powierzchnie stawowe stawu śródstopno-paliczkowego ulegają procesowi zwyrodnienia.
Choroba ma najczęściej charakter postępujący – może doprowadzić do całkowitego zniszczenia stawu. Poza bólem i ograniczeniem ruchomości palucha występują:
- poszerzenie i zniekształcenie obrysów stawu śródstopno-paliczkowego palucha,
- okresowe zaczerwienienie i zwiększone ucieplenie okolicy stawu śródstopno-paliczkowego palucha.
Uważa się, że problem palucha sztywnego może dotyczyć ok. 2% populacji pomiędzy 30. a 60. rokiem życia, głównie mężczyzn.
Paluch sztywny – co go powoduje?
Najczęstszymi przyczynami powstawania palucha sztywnego są:
- pojedynczy duży uraz, w wyniku którego dochodzi do różnego stopnia uszkodzenia powierzchni tworzących staw śródstopno-paliczkowy palucha,
- powtarzające się mikrourazy,
- nadmierne uniesienie pierwszej kości środstopia w stosunku do pozostałych (przez wielu autorów przyczyna uznawana jest za dyskusyjną),
- nadmierna długość palucha,
- choroby reumatyczne,
- choroba Charcota,
- dna moczanowa,
- jałowa martwica głowy pierwszej kości śródstopia,
- przedłużone unieruchomienie stawu, np.: opatrunkiem gipsowym.
Zobacz też: Hallux – problem palucha koślawego
Jak leczyć paluch sztywny?
Leczenie jest uzależnione od stopnia zaawansowania choroby.
– W początkowych stadiach choroby możliwe jest uzyskanie poprawy poprzez zastosowanie leczenia farmakologicznego, fizjoterapii, doboru właściwych wkładek i stosowanie obuwia z wyprofilowaną owalnie podeszwą buta ograniczającą zgięcie grzbietowe w stawie – mówi dr Zbigniew Jackowiak, ortopeda, kierownik kliniki HalluxMed.
W przypadku pojawienia się większych zmian stosuje się różne warianty leczenia operacyjnego – od stosunkowo prostych zabiegów, takich jak cheliectomia (usunięcie wyrośli kostnych na grzbietowej powierzchni stawu śródstopno-podeszwowego) poprawiających zakres ruchu i zmniejszających dolegliwości bólowe stosowanych w zmianach małego i średniego stopnia, do artrodezy (usztywnienia) stawu śródstopno-paliczkowego palucha (uważanej za tzw. "złoty standard" i stosowanej w zmianach o największym nasileniu).
W ostatnich latach stosuje się również endoprotezy stawów śródstopno-paliczkowych palucha. Niestety odsetek powikłań dochodzi wówczas do 30%, co sprawia, że lekarze podchodzą z dużą rezerwą do tego typu rozwiązania.
Zobacz też: Pedobarografia – jak wykonuje się badanie stóp?
