Uprawa czosnku w domu, na balkonie, w przydomowym ogródku to ostatnio bardzo modne hobby. Tak, jak uprawa bazylii, tymianku, rozmarynu i innych aromatycznych ziół. I słusznie, bo czosnek to wyjątkowo zdrowe warzywo (i przyprawa, a w pewnym sensie też zioło), niezastąpione w nadawaniu smaku mięs, sałatek, sosów, nawet twarogu. Pomaga zwalczyć przeziębienie i grypę, można z niego zrobić np. leczniczy syrop. Dodatkowo mamy satysfakcję, że wyhodowaliśmy go sami. Czosnek nie jest trudny w uprawie. Trzeba tylko wybrać gatunek, który najbardziej nam odpowiada.
Czosnek czosnkowi nierówny – poznaj rodzaje
Wyróżnia się czosnek:
- Wiosenny, fachowo zwany czosnkiem jarym. Ogrodnicy twierdzą że da się go przechować przez rok od zbioru. Najbardziej znane odmiany to: Cyryl, Janus, Jankiel.
- Zimowy, czyli inaczej ozimy. On przechowuje się gorzej, do połowy zimy od zbioru. Najbardziej znane odmiany czosnku zimowego to: Arkus, Ceves, Harnaś, Huzar, Mega, Ornak.
Jest też podział na czosnek:
- Twardołodygowy, tzw. strzałkujący, który wytwarza pędy kwiatostanowe. Jego główki mają mało ząbków, ale za to są duże, okryte niewielką ilością łusek. Nie nadają się do długiego przechowywania.
- Miękkołodygowy, czyli niestrzałkujący, nie wytwarzający kwiatów. Czosnek miękkołodygowy ma więcej ząbków różnej wielkości, pokrytych grubą warstwą łusek. To sprawia, że lepiej się przechowuje.
Czosnek niedźwiedzi to trochę inna roślina, ale także tworzy podziemne cebule. Bardzo smakują one niedźwiedziom, stąd nazwa. Pachnie łagodniej niż tradycyjny czosnek i jest łagodniejszy dla żołądka, ale właściwości lecznicze ma podobne. Warto go stosować przy zakażeniach gardła, ucha i przy katarze. Medycyna ludowa zaleca zarówno jedzenia i i okłady z czosnku. Można go uprawiać w ogrodzie i w skrzynce.
Czosnek wiosenny (jary): sadzenie, uprawa
Ząbki czosnku wiosennego do sadzenia kupujemy w sklepie ogrodniczym. Ten ze sklepu spożywczego bardzo często nie sprawdza się w uprawie. Termin sadzenia to koniec marca i pierwsze dni kwietnia (najpóźniej do 10 kwietnia). Gleba powinna być żyzna, bogata w próchnicę. Jeśli taka nie jest, trzeba ją zasilić kompostem lub obornikiem. Jednak w przypadku obornika, z sadzeniem czosnku trzeba się wtedy wstrzymać rok. W trakcie wzrostu, gdy deszcz pada rzadko, czosnek trzeba podlewać. Na przełomie maja i czerwca warto zasilić go nawozem azotowym lub ekologicznym. Dojrzałe główki wykopuje się w sierpniu.
Czosnek ozimy: sadzenie, uprawa
Ząbki czosnku ozimego (zimowego) do sadzenia, podobnie jak odmiany wiosenne, trzeba kupić w sklepie ogrodniczym. Powinny być dorodne, każdy powinien mieć tzw. piętkę. Optymalny termin sadzenia to październik i ew. początek listopada. Każdy ząbek sadzi się osobno, piętką w dół, co 6 – 8 cm. Głębokość sadzenia: 5 – 8 cm. Odległość między rzędami w ogrodzie to 20-30 cm. Wymagania glebowe i nawozowe ma podobne do odmian czosnku jarego. Zwykle czosnek ozimy nadaje się do zbioru już w lipcu. Uprawa z nasion rzadko daje dobry rezultat.
Zbiór czosnku ozimego i jarego (wiosennego)
Po wykopaniu główek korzenie przycina się na ok. 1 cm. Szczypioru nie odcinamy, robimy to dopiero, jak całkowicie zaschnie. Można go też zapleść w warkocze i powiesić w przewiewnym miejscu.
Czosnek niedźwiedzi: sadzenie i uprawa
Uprawa z nasion tego czosnku także jest zawodna. Najlepiej więc posadzić małe cebulki kupione w sklepie ogrodniczym we wrześniu ew. na początku października. Najlepszym miejscem jest półcienisty lub cienisty zakątek, pod drzewami liściastym. Gleba powinna być żyzna, próchnicza, lekko kwaśna. Wiosną warto glebę zasilić kompostem i podlewać poletko czosnkowe.
Czosnek niedźwiedzi dobrze rośnie także w doniczkach, w ziemi do kwiatów, którą można trochę rozluźnić, dosypując garść bardzo drobnego żwirku. Na dnie donicy konieczny jest drenaż. Latem, gdy część nadziemna obumrze, oddziela się od cebul matecznych cebulki przybyszowe i w ten sposób powiększa plantację lub po prostu wykorzystuje je jako przyprawę. W kuchni wykorzystuje się też świeże liście czosnku niedźwiedziego do sałatek. Nie nadają się do gotowania, bo tracą smak.
Czosnek ozdobny: piękna bylina na rabaty
Ten czosnek ma bardzo oryginalne, dekoracyjne kwiatostany. Niektóre tworzą na szczycie grubej, wysokiej łodygi olbrzymie kule, najczęściej fiołkowe. Nierzadko pachną. Cebulki czosnku ozdobnego do sadzenia pojawiają się w sklepach ogrodniczych u schyłku lata. Sadzi się je tak, jak tulipany czy żonkile, we wrześniu lub październiku. Przez jesień ukorzeniają się, a na wiosnę strzelają w górę. Kwitną w w maju lub czerwcu, niekiedy później, w zależności od odmiany. Pięknie wyglądają na rabatach i w bukiecie. Najbardziej efektowny jest czosnek olbrzymi. Czosnki ozdobne najlepiej rosną na glebie zasobnej w składniki pokarmowe, lubią wilgoć.
Uprawa czosnku: opłacalność
Kto może założyć większą plantację czosnku i zbierze taką ilość, która przekroczy jego potrzeby, ten zapewne sprzeda nadmiar bez trudu. W supermarketach bowiem często jest oferowany czosnek chiński, mniej aromatyczny i pryskany chemią, aby przetrwał transport i przechowywanie. Klienci poszukują na bazarach polskiego czosnku. Cena jednej główki to 1,5 zł – 1,90 zł.
