Wśród produktów wypłukujących potas wymieniamy też takie, które nie powodują dosłownego wypłukiwania go z organizmu, ale wpływają na spadek poziomu tego elektrolitu. Robimy tak dlatego, że poziom potasu w surowicy krwi zależy od kombinacji wielu czynników, w tym między innymi od jego przyswajania, wydalania oraz przemieszczania się z krwi do komórek. Poznaj produkty obniżające poziom potasu we krwi.
Spis treści:
Produkty wypłukujące potas z krwi: lista
Poniżej lista produktów spożywczych, ale i leków, które mogą obniżać stężenie potasu we krwi. Podajemy też wytłumaczenie, jaki mechanizm stoi za takim działaniem wymienionych produktów. To ważne, bo zmniejszenie poziomu potasu może wynikać z jego ucieczki z organizmu, zbyt małej podaży wraz z jedzeniem, albo z jeszcze innego mechanizmu.
Co wypłukuje potas?
- Produkty o wysokiej zawartości sodu. Sól kuchenna i przetworzone produkty spożywcze, takie jak chipsy, zupy instant i fast foody. Wysoka zawartość sodu zwiększa wydalanie potasu z moczem.
- Alkohol. Spożycie alkoholu prowadzi do zwiększonej diurezy (wydzielania moczu) i zaburzenia wchłaniania potasu, co może powodować utratę tego elektrolitu z organizmu.
- Kawa i herbata. Zawarta w nich kofeina działa moczopędnie i może nasilać ucieczkę potasu z organizmu.
- Napoje gazowane i słodzone. Napoje zawierające fosforany mogą zaburzać metabolizm potasu, prowadząc do obniżenia jego poziomu w surowicy.
- Żywność o wysokiej zawartości cukru. Nadmierne spożycie cukru w przypadku insulinooporności może powodować zwiększenie wydalania potasu z moczem.
- Produkty gotowane w wodzie. Gotowanie warzyw (np. ziemniaków, buraków) w dużej ilości wody może redukować w nich zawartość potasu, ograniczając jego ilość w diecie. A to może sprzyjać niedoborom potasu w organizmie.
Leki obniżające poziom potasu we krwi:
- Diuretyki (leki moczopędne). Np. furosemid, torasemid, indapamid powodują zwiększone wydalanie potasu z moczem.
- Leki przeczyszczające. Długotrwałe stosowanie środków przeczyszczających prowadzi do biegunek i utraty elektrolitów, w tym potasu.
- Kortykosteroidy. Preparaty takie jak prednizon mogą zwiększać zatrzymywanie sodu i wydalanie potasu z moczem.
- Antybiotyki. Amfoterycyna B i niektóre inne leki przeciwgrzybicze mogą powodować efekt uboczny w postaci spadku poziomu potasu.
- Insulina. Nadmierne dawki insuliny mogą prowadzić do przemieszczenia potasu z krwi do wnętrza komórek, obniżając jego poziom w surowicy.
- Leki sympatykomimetyczne. Leki takie jak salbutamol (stosowany w leczeniu astmy) powodują przesunięcie potasu do komórek, obniżając jego poziom we krwi.
- Inhibitory anhydrazy węglanowej. Acetazolamid może prowadzić do utraty potasu w wyniku zwiększonego wydalania z moczem.
fot. Produkty wypłukujące potas: lista / Adobe Stock, Rawpixel.com
Czy picie wody wypłukuje potas z organizmu?
Picie wody jest niezbędne dla zachowania zdrowia. Jednak nadmierne nawodnienie może prowadzić do zaburzeń równowagi elektrolitowej, w tym obniżenia poziomu potasu we krwi.
Potas jest kluczowym elektrolitem, który odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu serca, mięśni i układu nerwowego. Mechanizm, przez który picie dużych ilości wody wpływa na poziom potasu, jest złożony i wynika z wydalania moczu, funkcji nerek oraz rozcieńczenia osocza.
Nadmiar wody a poziom potasu
Nadmierne spożycie wody powoduje zwiększenie objętości płynów w organizmie, co prowadzi do wzmożonej diurezy (wydalania moczu). W procesie produkcji moczu nerki filtrują elektrolity, w tym potas. Gdy spożywasz zbyt dużą ilość wody, organizm próbuje utrzymać równowagę płynów i elektrolitów, co skutkuje wzmożonym wydalaniem potasu. Może to prowadzić do stanu zwanego hipokaliemią (niskim stężeniem potasu we krwi), zwłaszcza gdy spożycie potasu w diecie jest niewystarczające.
Hipokaliemia jest stanem, w którym stężenie potasu w surowicy krwi spada poniżej 3,5 mmol/l. Objawy mogą obejmować osłabienie mięśni, skurcze, zmęczenie, a w skrajnych przypadkach zaburzenia rytmu serca. Niedobór potasu może być szczególnie groźny u osób z chorobami serca, nerek, cukrzycą lub przyjmujących leki moczopędne.
Jakie ilości wody mogą stwarzać zagrożenie?
U zdrowych osób nerki są w stanie przetworzyć od 800 ml do 1 litra wody na godzinę, co pozwala na skuteczne usunięcie nadmiaru płynów bez znaczącego wpływu na równowagę elektrolitową, a więc i na poziom potasu. Umiarkowane spożycie wody (2-3 litry dziennie) nie stanowi zagrożenia dla poziomu potasu w organizmie.
Problemy zaczynają się, gdy ilość spożywanej wody znacznie przekracza zdolności wydalnicze nerek. Zbyt szybkie i nadmierne nawodnienie, określane jako „zatrucie wodne” lub „przewodnienie”, może prowadzić do stanu zwanego hiponatremią (niskim poziomem sodu we krwi – poniżej 135 mmol/l).
Ilość wody uznawana za szkodliwą jest różna w przypadku różnych osób i ich stanu zdrowia. U zdrowych dorosłych wypicie więcej niż 6-8 litrów wody w ciągu kilku godzin może przeciążyć nerki i prowadzić do przewodnienia. W skrajnych sytuacjach, takich jak maratony lub inne długotrwałe wysiłki fizyczne, nadmierne picie wody bez jednoczesnego uzupełniania elektrolitów może prowadzić do utraty potasu przez pot i mocz.
Jak zapobiegać utracie potasu poprzez zwiększone spożycie wody?
Osoby zdrowe powinny pić wodę w umiarkowanych ilościach, dostosowując jej ilość do poziomu aktywności fizycznej, temperatury otoczenia i indywidualnych potrzeb.
Regularne spożywanie pokarmów bogatych w potas, takich jak banany, pomidory, ziemniaki, awokado, szpinak i ryby, pomaga utrzymać prawidłowy poziom tego minerału w organizmie.
Podczas długotrwałego wysiłku fizycznego warto sięgać po napoje zawierające elektrolity, które uzupełniają straty potasu i sodu (Zobacz: Jak zrobić elektrolity w domu).
Kolor moczu może być prostym wskaźnikiem nawodnienia. Jasnożółty odcień sugeruje prawidłowe nawodnienie, podczas gdy bardzo blady, wodnisty kolor może wskazywać na nadmiar płynów.
Źródła:
1. Batista, R., Japur, C., Prestes, I., Silva, F., Cavanha, M., & Pena, D. (2021). Potassium reduction in food by preparation technique for the dietetic management of patients with chronic kidney disease: a review.. Journal of human nutrition and dietetics : the official journal of the British Dietetic Association. https://doi.org/10.1111/jhn.12846.
2. Bolton, K., Trieu, K., Woodward, M., Nowson, C., Webster, J., Dunford, E., Bolam, B., & Grimes, C. (2019). Dietary Intake and Sources of Potassium in a Cross-Sectional Study of Australian Adults. Nutrients, 11. https://doi.org/10.3390/nu11122996.
3. Du, S., Wang, H., Zhang, B., & Popkin, B. (2020). Dietary Potassium Intake Remains Low and Sodium Intake Remains High, and Most Sodium is Derived from Home Food Preparation for Chinese Adults, 1991-2015 Trends.. The Journal of nutrition. https://doi.org/10.1093/jn/nxz332.
4. Houston, M. (2011). The Importance of Potassium in Managing Hypertension. Current Hypertension Reports, 13, 309-317. https://doi.org/10.1007/s11906-011-0197-8.
5. Okuda, N., Okayama, A., Miura, K., Yoshita, K., Miyagawa, N., Saitoh, S., Nakagawa, H., Sakata, K., Chan, Q., Elliott, P., Ueshima, H., & Stamler, J. (2020). Food Sources of Dietary Potassium in the Adult Japanese Population: The International Study of Macro-/Micronutrients and Blood Pressure (INTERMAP). Nutrients, 12. https://doi.org/10.3390/nu12030787.
Czytaj także:
Źródła potasu w diecie: co jeść, żeby uzupełniać potas?
Co jeść przy wysokim potasie?
Potas w pomidorach: to zaleta, a dla niektórych wada tego warzywa
