Masło jest formą tłuszczu pochodzenia zwierzęcego najczęściej wytwarzanego ze śmietany, utworzonej z mleka krowiego. Ma bladokremowy lub jasnożółty kolor, zależnie od ilości zawartego w mleku, z którego zostało wyprodukowane, beta-karotenu. Prawdziwe i niczym nieulepszone masło w zimie będzie znacznie jaśniejsze, ponieważ ilość wspomnianego wyżej barwnika zależy od tego, czym karmione są zwierzęta. Świeża, soczyście zielona, letnia trawa ma znaczący wpływ na kolor masła.
Najbardziej powszechną formą masła, na jaką natkniemy się w sklepach, jest postać stała - w kształcie kostki. Dostępne są również walce, koła lub masła odzwierciedlające pudełka, w jakich się znajdują.
Skład masła
W tradycyjnym, naturalnym maśle wyrabianym w popularnym swego czasu urządzeniu zwanym maselnicą, nie ma miejsca na tłuszcze roślinne. 200-gramowa kostka powinna zawierać co najmniej 80% tłuszczu pochodzenia zwierzęcego, mniej niż 16% wody oraz w przypadku masła pochodzącego z produkcji przemysłowej - tylko 2% suchej beztłuszczowej masy mlecznej czyli mieszanki białka i wapnia. Paradoksalnie - im większa zawartość procentowa tłuszczu tym masło jest zdrowsze.
Zobacz także: Domowe masło - tajemnica sukcesu
Właściwości odżywcze masła
Masło to źródło witaminy A wpływającej na zdrowie i piękny wygląd naszej skóry, włosów i paznokci oraz neutralizującej działanie wolnych rodników. Zawarta w maśle witamina D zapobiega osteoporozie, rozmiękczeniu kości, a dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym, wzmacnia odporność. W maśle zgromadzona jest również witamina E uważana za źródło młodości, korzystnie wpływająca na układ krążenia oraz samą krew. Jakiś czas temu zwrócono uwagę na jej pozytywne oddziaływanie na wzrok. W maśle znajdziemy również karotenoidy oraz łatwo przyswajalne tłuszcze. Ważnym składnikiem masła jest także kwas linolowy (CLA) oraz kwas masłowy. Odpowiadają one za spadek namnażania się komórek rakowych oraz uszkadzają bądź całkowicie niszczą już powstałe. Z mniej korzystnych dla organizmu człowieka składników masła wyróżniamy nasycone kwasy tłuszczowe( w 100g masła znajduje się ich aż 50,3g) oraz duże dawki cholesterolu. Masło zaliczane jest do produktów wysokoenergetycznych.
Sposoby wyrobu masła
Produkując masło tak jak robiły to nasze babcie musimy przede wszystkim utworzyć z mleka śmietanę. Następnie chłodzimy ją i mieszamy z wodą o równie niskiej temperaturze. Kolejno ucieramy przez dłuższy czas. Trochę inaczej wygląda sprawa w przypadku produkcji przemysłowej. Po uzyskaniu śmietany następuję kolejno pasteryzacja, chłodzenie, dodanie zakwasu i ewentualnie barwnika, ponowne chłodzenie. Tak przygotowana masa musi dojrzeć fizycznie i biologicznie. W trakcie tych procesów wytwarza się smak i aromat. Następnie masa podlega "zmaśleniu", czyli wygniataniu właściwemu oraz formowaniu i pakowaniu.
Rodzaje masła
- masło śmietankowe
- masło stołowe
- masło delikatesowe
- masło wyborowe
- masło ekstra
- masło klarowane
- masło orzechowe
- masło smakowe
Wskazania i przeciwwskazania
Masło przede wszystkim powinno być podawane małym dzieciom w okresie wzrostu i rozwoju organizmu. U takich maluchów mamy do czynienia ze wzmożonym zapotrzebowanie organizmu zarówno na energię jaki i zawartą w maśle witaminę A czy D. Dla tak młodego człowieka nie bez znaczenie jest fakt braku występujących, np. w utwardzonych olejach roślinnych izomerów trans znacząco hamujących rozwój małego dziecka. Kobiety w ciąży również powinny pamiętać o wprowadzeniu masła do swojej diety.
Produkt ten nie jest wskazany jeżeli mamy skłonności do gromadzenia złego cholesterolu lub jego poziom jest wręcz podwyższony. W przypadku chorób takich jak miażdżyca czy chorób układu sercowo - naczyniowego również nie należy go spożywać. Jeżeli planujemy zrzucić parę nadprogramowych kilogramów, z powody wysokiej kaloryczności produktu, nie należy smarować kanapek masłem. W diecie wegańskiej również masła nie uświadczymy.
W dobrze zbilansowanej diecie, jeśli nie spożywamy wielu produktów wysokotłuszczowych, takich jak boczek czy smalec, możemy jeść masło w ilości 2 - 3 łyżeczki dziennie. Chorzy na miażdżycę i cierpiący na zbyt wysoki poziom cholesterolu powinni jednak z masła zrezygnować.
Zobacz także: Jak przygotować masło ziołowe?
