Zaburzenia funkcji poznawczych w depresji (depresja a otępienie)

Cukrzyca uszkadza układ nerwowy i zmniejsza zdolności intelektualne chorego./ fot. Fotolia
Depresja może przez lata ukrywać postępujące zaburzenia funkcji poznawczych. Jak jednak rozróżnić, które objawy wynikają z zaburzeń emocjonalnych, a kiedy mamy do czynienia z uszkodzeniem układu nerwowego?
/ 04.01.2019 11:52
Cukrzyca uszkadza układ nerwowy i zmniejsza zdolności intelektualne chorego./ fot. Fotolia

Najbardziej widoczne objawy zaburzeń depresyjnych dotyczą sfery emocjonalnej, jednak równie silny wpływ wywiera ona na funkcjonowanie poznawcze pacjentów. Osłabienie funkcji kognitywnych w tej grupie chorych może mieć różny charakter i natężenie - od deficytów wybiórczych, swoistych i łagodnych, po zmiany uogólnione i znacznie nasilone.

Nasilenie depresji koreluje z pogorszeniem funkcji poznawczych

Zdaniem niektórych autorów, u osób cierpiących na lżejsze stany depresyjne, w porównaniu z osobami zdrowymi, obserwuje się jedynie niewielkie obniżenie sprawności intelektualnej. U pacjentów z „dużą depresją” częściej mamy natomiast do czynienia z upośledzeniem funkcji poznawczych, przy jednoczesnym dobrym ogólnym poziomie intelektualnym.

Jak odróżnić depresję od otępienia?

Osłabienie funkcji poznawczych (głównie pamięci epizodycznej) jest traktowane jako potencjalny czynnik ryzyka zaburzeń depresyjnych w 3-letnim okresie prognostycznym. Szczególnie znaczenie, zarówno dla personelu medycznego, jak i samych pacjentów, ma precyzyjne odróżnianie objawów otępienia od objawów depresji.

Nie jest to zadanie proste, ponieważ relacje między depresją a otępieniem mogą mieć różnorodny charakter. Po pierwsze, obecne u pacjentów objawy depresji bywają niejednokrotnie błędnie diagnozowane jako otępienie. Równie często symptomy depresyjne dominują w obrazie otępienia. Możliwe jest także ich współwystępowanie, jako dwóch niezależnych zespołów chorobowych.

Depresja i zaburzenia funkcji poznawczych jako jeden objaw choroby organicznej mózgu

W niektórych procesach organicznych depresja bywa początkiem procesu chorobowego. Objawy zaburzeń afektywnych mogą być również konsekwencją stopniowo narastającego osłabienia funkcji intelektualnych, które pociąga za sobą trudności w pracy zawodowej czy organizacji życia codziennego.

W przypadku pacjentów z organicznymi uszkodzeniami mózgu depresja może przyjąć postać przewlekłego stanu depresyjnego o nieznacznym nasileniu lub też rozbudowanych urojeń depresyjnych z tendencjami samobójczymi. Depresje obecne w schorzeniach organicznych ośrodkowego układu nerwowego mogą nasilać zaburzenia procesów poznawczych.

Depresja współwystępująca z otępieniem

Najczęściej depresja występuje w otępieniu o nasileniu niewielkim lub średnim i jest powszechniejsza w przebiegu otępień o etiologii naczyniowej. Mówimy wówczas o tzw. „rzekomym otępieniu depresyjnym”, „pseudodemencji depresyjnej” lub „depresji z odwracalnym otępieniem”. Pojęcie to odnosi się do stwierdzenia w obiektywnych testach neuropsychologicznych i skalach psychopatologicznych współistnienia objawów zarówno depresji, jak i otępienia.

Depresja jako objaw prognostyczny choroby Alzheimera

Należy pamiętać, iż depresja, występująca po raz pierwszy w podeszłym wieku i związana z osłabieniem funkcji poznawczych może być czynnikiem ryzyka rozwoju choroby Alzheimera bądź też zwiększać prawdopodobieństwo znacznego osłabienia funkcji poznawczych w późniejszym czasie.

Głęboka stymulacja mózgu lekiem na depresję?

Źródło: Wydawnictwo Continuo, „Podstawy Psychologii. Podręcznik dla studentów medycyny i kierunków medycznych”; rozdział 3. Biologiczne podłoże chorób psychicznych, Dominika Berent, Piotr Gałecki.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Redakcja poleca

REKLAMA