Spis treści:
Czym jest nomofobia?
Wiele osób bez smartfona w pobliżu czuje się „jak bez ręki", odczuwa pustkę, niespójność, dezorientację. To pierwsze niepokojące sygnały nomofobii (skrót od „no mobile phobia") - formy uzależnienia od telefonu komórkowego, polegającej na odczuciach niepokoju i strachu w wyniku braku działającego telefonu komórkowego.
Tymczasem każdy człowiek dla osiągnięcia dobrego samopoczucia potrzebuje czasu w samotności do rozładowania skumulowanych napięć, czy to w pracy, czy w szkole. Nagminne korzystanie ze smartfona sprawia, że tego czasu pozostaje niewiele, za to rośnie niepokój.
Nomofobia jest rodzajem zaburzenia lękowego. W klasyfikacji zaburzeń psychicznych DSM-IV jest uwzględniana jako fobia specyficzna, związana z określoną rzeczą.
Najbardziej narażonymi grupami na rozwój nomofobii są: młodzież i młodzi dorośli. Badania naukowe dowodzą, że w sytuacji braku telefonu komórkowego przy sobie lęk czuje większość nastolatków.
Objawy nomofobii. Jak rozpoznać lęk przed brakiem telefonu?
Nomofobicy to osoby, które dzięki telefonowi pozostają w stałym kontakcie z innymi, mają dzięki temu poczucie przynależności, noszą przy sobie niekiedy kilka komórek i ładowarkę, aby uniknąć odcięcia od wirtualnego świata, unikają interakcji z innymi ludźmi i często uciekają w świat telefonu, aby uniknąć kontaktu z inną osobą w realu. Brak telefonu, a czasem nawet sama myśl o takiej sytuacji, powoduje szereg symptomów. Osoba cierpiąca na nomofobię może odczuwać:
- lęk, strach, niepokój,
- trudność w oddychaniu,
- pocenie się,
- drżenie,
- przyspieszone bicie serca,
- pobudzenie,
- dezorientację.
Podstawą do zdiagnozowania nomofobii jest wywiad lekarski i wykluczenie innych chorób. Stosuje się też specjalne kwestionariusze do oceny uzależnienia od smartfona.
Rozpoznanie może być trudne ze względu na fakt, że nomofobię mogą powodować inne zaburzenia i odwrotnie: nomofobia może wywołać inne problemy psychiczne. Postawienie właściwej diagnozy utrudnia dodatkowo istnienie wspólnych symptomów dla różnych zaburzeń psychicznych.
Naukowcy stworzyli zarys cech psychologicznych, które mogą nasuwać podejrzenie nomofobii, to:
- negatywne poglądy na temat własnej osoby,
- młody wiek,
- zaniżone poczucie własnej wartości,
- impulsywność,
- silna ekstrawersja lub introwersja,
- stan wysokiej uważności i poszukiwania.
Oczywiście do tego musi występować częste korzystanie z telefonu, np. zaraz po przebudzeniu, przed spaniem, w wolnych chwilach. Zauważenie wymienionych objawów powinno skłonić do wizyty u specjalisty: psychoterapeuty lub psychiatry.
Przyczyny nomofobii
Do nomofobii prowadzi nadmierne używanie telefonu komórkowego. Takie przyzwyczajenie bywa destrukcyjne dla psychiki, np. prowadzi do zaniżonej samooceny. Z badań wynika, że u wielu osób głównym powodem nomofobii jest to, że mają ograniczoną łączność z bliską osobą (to może być koleżanka, kolega, partner). Rozwojowi nomofobii sprzyjają też inne zaburzenia: lęki społeczne, napady paniki, fobia społeczna.
Leczenie nomofobii
Metody leczenia nomofobii i dane dotyczące ich skuteczności są ograniczone, ponieważ zjawisko jest stosunkowo nowe. Zalecane są przede wszystkim psychoterapia poznawcza-behawioralna oraz terapia rzeczywistości, w której pacjent ma koncentrować się na zachowaniach z dala od telefonów komórkowych. W najcięższych przypadkach poleca się leczenie farmakologicznie. W badaniach stosowano np. benzodiazepiny (są to leki o działaniu przeciwlękowym i nasennym), oraz leki przeciwdepresyjne.
W łagodzeniu objawów nomofobii powinno się koncentrować uwagę chorego na innych zajęciach, zachęcać do działań społecznych, zabaw na świeżym powietrzu, wycieczek i spotkań z innymi ludźmi.
Należy dodać, że nie jest wskazany całkowity zakaz używania telefonu komórkowego, lecz ograniczenie jego używania. Terapia powinna pomóc pacjentowi wrócić do nawiązywania relacji rzeczywistych z innymi ludźmi oraz aktywności w świecie realnym zamiast wirtualnym.
Źródła:
S. Bhattacharya, NOMOPHOBIA: NO MObile PHone PhoBIA, doi: 10.4103/jfmpc.jfmpc_71_19,
Więcej na temat fobii:
Tanatofobia - lęk przed śmiercią. Opis, przyczyny, leczenie
Arachnofobia – jak pokonać strach przed pająkami?
Czym jest agorafobia? Objawy i leczenie lęku przed otwartą przestrzenią
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
