Dawstwo komórek, tkanek i narządów, mimo że może stanowić zagrożenie dla zdrowia dawcy, nie wzbudza tylu kontrowersji co transplantacje narządów pochodzących ze zwłok.
Polskie ustawodawstwo dopuszcza przeszczepy za życia, ale tylko przy spełnieniu określonych warunków.
Co można pobrać od żywego dawcy?
Pierwszą zasadnicza kwestią jest ograniczona ilość tkanek i narządów, które można przeszczepić od osoby żyjącej. Przeszczep od osoby żyjącej dotyczyć może szpiku kostnego, krwi, niektórych organów parzystych takich jak nerki, a także części wątroby.
Za życia nie można zostać dawcą rogówki, płuca, serca, całej wątroby i trzustki.
Przeczytaj: Zasady dotyczące transplantacji zaakceptowane przez WHO
Pobieranie organów nie regenerujących się
Kwestia pobrania narządów nie regenerujących się jest niezwykle trudna, gdyż grozi dawcy utratą zdrowia. Dlatego też przepisy dopuszczające tę formę przeszczepów są bardziej restrykcyjne.
Dawcą takich narządów nie może być osoba, która z altruistycznych powodów zdecydowała się oddać narząd obcej osobie. Takie pobranie może nastąpić na rzecz krewnego w linii prostej, rodzeństwa, małżonka, osoby przysposobionej, a także innej osoby bliskiej.
Jeżeli ktoś chciałby oddać narząd osobie bliskiej, która nie jest z nią spokrewniona w dostateczny sposób wymagana jest zgoda sądu.
Pobieranie tkanek regenerujących się
Tkanki regenerujące się mogą być pobierane od dawcy bez względu na stopień pokrewieństwa i bliskości z biorcą.
Przeczytaj: Jakie są obowiązki świadczeniodawcy?
Stan zdrowia dawcy
Aby zostać dawcą należy przejść obowiązkowe badania lekarskie, które mają na celu ustalenie, czy ryzyko wykonania zabiegu nie wykracza po za granice dopuszczalne i nie upośledzi w istotny sposób stanu zdrowia dawcy. Badania pozwalają również ustalić, czy zabieg transplantacyjny nie będzie zagrażał życiu i zdrowiu biorcy.
Jakie informacje powinien uzyskać dawca i biorca?
Kandydat na dawcę zanim wyrazi zgodę na pobranie musi zostać pisemnie poinformowany o rodzaju zabiegu i ryzyku z nim związanym. Lekarz powinien poinformować dawcę o możliwych następstwach zabiegu w przyszłości. Niezbędna jest również informacja o skutkach, jakie niesie za sobą wycofanie zgody dla biorcy. Równocześnie osoba będąca biorcą narządu lub tkanki również musi zostać poinformowana o ryzyku związanym z pobraniem dla zdrowia dawcy.
Jak wyrazić zgodę?
Zgodę na przeszczep od osoby żyjącej musi wyrazić zarówno dawca jak i biorca.
Biorca musi wyrazić pisemną zgodę na przyjęcie przeszczepu od danego dawcy. Nie dotyczy to jednak szpiku oraz komórek i tkanek ulegających regeneracji.
Dawca natomiast wyraża dobrowolną zgodę na pobranie komórek, tkanek lub narządu dla danego biorcy.
Czy kobieta w ciąży lub dziecko może zostać dawcą?
Zarówno kobieta w ciąży, jak i osoba małoletnia mogą zostać dawcami.
Zgodnie z ustawą o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów kobieta ciężarna może zostać dawcą jedynie komórek i tkanek. W takim przypadku ryzyko związane z przeszczepem określane jest przez lekarzy: ginekologa-położnika i neonatologa.
Dawcą szpiku i komórek krwiotwórczych może stać się również osoba małoletnia, czyli dziecko. Osoba taka może zostać dawcą tylko dla rodzeństwa i tylko w przypadku istniejącego zagrożenia życia.
Aby pobrać komórki lub szpik od osoby małoletniej należy uzyskać zgodę przedstawiciela ustawowego (np.: rodziców lub opiekuna prawnego) po uzyskaniu zgody sądu opiekuńczego. Jeżeli dziecko skończyło 13. rok życia wymagana jest również jego zgoda.
Zabieg pobrania komórek bądź szpiku nie może doprowadzić do upośledzenia organizmu małoletniego dawcy.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
