Płyn mózgowo-rdzeniowy jest jasną i przezroczystą cieczą. Ilość płynu zbliżona do zwykłej szklanki (200 ml) otacza mózg i rdzeń kręgowy wypełniając przestrzeń podpajęczynówkową, komory mózgowia oraz kanał środkowy rdzenia kręgowego. Podlega ciągłemu krążeniu. Wytwarzany jest w komorach mózgu, skąd przechodzi do przestrzeni podpajęczynówkowej i dalej przedostaje się do naczyń żylnych odprowadzających krew z mózgowia.
Do czego jest nam potrzebny płyn mózgowo-rdzeniowy?
Płyn mózgowo-rdzeniowy pełni bardzo ważne funkcje. Dla mózgowia stanowi warstwę ochronną, swoisty amortyzator chroniący przed urazami. Redukuje względną masę rdzenia kręgowego i mózgu około trzydziestokrotnie. Pomaga w szybkim wyrównywaniu ciśnień wewnątrz zamkniętej przestrzeni jaką stanowi czaszka. Przy wzroście ciśnienia wewnątrz czaszki odpływ płynu-mózgowo rdzeniowego częściowo kompensuje ten niekorzystny stan.
Co zawiera płyn mózgowo-rdzeniowy?
Pod względem składu płyn-mózgowo rdzeniowy różni się od innych płynów ustrojowych. Najbardziej zbliżony jest do osocza krwi, jednak w przeciwieństwie do niego praktycznie nie zawiera białka, cholesterolu, mniej jest w nim potasu, wapnia, glukozy, mocznika i kwasu moczowego, ale więcej kreatyniny. Oprócz tego jest praktycznie bezkomórkowy, normalnie zawiera mniej niż 5-6 komórek w μl (mm3). W różnych stanach chorobowych skład płynu mózgowego zmienia się. Ten fakt wykorzystuje się w diagnostyce różnych chorób.
Zobacz też: Czy to zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych?
Punkcja lędźwiowa – jak przebiega badanie?
Jeśli zachodzi konieczność pobrania do badania płynu mózgowo-rdzeniowego wykonuje się punkcję lędźwiową. Jest to nakłucie kanału kręgowego w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Wynik badanie płynu mózgowo-rdzeniowego jest ważny przy diagnozowaniu zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, stwardnienia rozsianego, zespołu Guillaina-Barrégo oraz choroby Creutzfeldta-Jakoba. Bywa pomocny przy rozpoznawaniu wczesnego krwawienia podpajęczynówkowego.
Jakie parametry ocenia się w badaniu płynu mózgowo-rdzeniowego?
Ocenia się jego przejrzystość, barwę, ilość komórek i stężenie białka. Prawidłowo jest przejrzysty, wodojasny, praktycznie nie zawiera komórek i białka. Podczas zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych będzie zawierał bardzo dużo komórek – krwinek białych oraz białka. Jeśli to będzie bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych stężenie glukozy ulegnie zmniejszeniu, wzrośnie natomiast koncentracja mleczanów. W tych przypadkach wykonuje się również posiew płynu mózgowo-rdzeniowego, czyli hodowlę drobnoustrojów.
Obecnie możliwe jest poszukiwanie drobnoustrojów również metodami biologii molekularnej. Stosuje się metodę PCR, która pozwala na identyfikację materiały genetycznego patogenów. Z uwagi na koszty i czas potrzebny do jej wykonania stosuje się ją do diagnostyki wybranych zakażeń – prątkami gruźlicy, wirusem opryszczki, wścieklizny, cytomegalii, HIV.
Zobacz też: Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
