Na początek
Pacjent, który zgłasza się w ciągu pierwszych dób z biegunką, bez nasilonego bólu brzucha lub gorączki powyżej 38 stopni, nie jest kandydatem do rozszerzania diagnostyki. Brak danych z wywiadu przemawiających za innym rozpoznaniem (zażywanie leków, przewlekłe choroby jelit), skłania do stwierdzenia u pacjenta zakażenia przewodu pokarmowego lub zatrucia pokarmowego. Odstępstwa od wymienionych warunków, przedłużanie się objawów bądź ich nawracanie wymaga dalszego postępowania.
Badanie stolca
Obejmuje ono oznaczenie stężenia sodu i potasu, zawartości substancji redukujących oraz luki osmotycznej i pH. Ten prosty zestaw badań pozwoli odróżnić biegunkę osmotyczną od sekrecyjnej. Pierwsza z nich charakteryzuje się stężeniem sodu poniżej 70 mmol/l, pH mniejszym niż 5,5, zawartością ponad 0,5% substancji redukujących, oraz znaczną luką osmotyczną (ponad 125 mOsm/l). Stolce są zazwyczaj pieniste, tryskające, a biegunka ustępuje na czczo i po wstrzymaniu spożywania pokarmów. Przyczyny to przede wszystkim leki, dieta obfitująca w węglowodany oraz pierwotne i wtórne niedobory enzymów rozkładających cukry. Biegunka sekrecyjna nie ustępuje na czczo ani po diecie ścisłej, stolce są bardzo obfite, często nie towarzyszy jej ból brzucha. Charakterystyczne parametry to: sód ponad 70 mmol/l, pH ponad 5,5 oraz niska wartość luki anionowej (mniej niż 50mOsm/l). Ten typ dolegliwości świadczy o nadmiernym wydzielaniu wody i innych związków do światła jelita. O nasilonym stanie zapalnym świadczą obecność dużej liczby leukocytów oraz laktoferyny w stolcu. W cięższych przypadkach parametry stanu zapalnego (leukocyty, CRP) wzrastają także we krwi.
Polecamy: Badanie sanepidowskie kału na nosicielstwo
Biegunka tłuszczowa jest stosunkowo najłatwiejsza do zdiagnozowania. Stolce są połyskliwe, maziste, trudne do spłukania w muszli klozetowej. Mają również nieprzyjemny, gnilny zapach. Spotykane są przede wszystkim w chorobach trzustki, nieco rzadziej dróg żółciowych.
Bodaj najważniejszym badaniem jest ocena mikrobiologiczna. Materiał od chorego może być zarówno badany pod mikroskopem, jak i służyć do wykonania posiewu bądź wykrycia antygenów patogennych.
Dalsza diagnostyka
Spośród licznych badań dodatkowych, należy wymienić:
- techniki endoskopowe – obejrzenie wyglądu ścian przełyku, żołądka, dwunastnicy, jelita grubego wraz z opcją pobrania wycinków – wykrywanie nowotworów, nieswoistych zapaleń jelit;
- badania serologiczne – diagnostyka celiakii;
- ocena stężeń enzymów działających w obrębie przewodu pokarmowego (we krwi lub w moczu);
- badania obrazowe – RTG z kontrastem, USG, TK.
Czytaj też: Dlaczego chorujemy na nieswoiste zapalenia jelit?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
