Zapalenie płuc przebiega z gorączką, objawami ze strony układu oddechowego (kaszlem, dusznością) i naciekiem zapalnym w pęcherzykach płucnych lub w tkance śródmiąższowej płuc. Chorobę u dzieci rozpoznaje się na podstawie wywiadu lekarskiego i badania przedmiotowego (np. osłuchania klatki piersiowej). Badanie radiologiczne (RTG) nie jest zalecane, jeśli nie jest wymagana hospitalizacja dziecka. W wielu przypadkach leczenie zapalenia płuc może przebiegać w domu.
Spis treści:
- Zapalenie płuc u dziecka – przyczyny i rodzaje
- Objawy zapalenia płuc u dziecka
- Kiedy do lekarza? Rozpoznanie zapalenia płuc u dziecka
- Leczenie zapalenia płuc u dziecka
- Rokowania w zapaleniu płuc u dziecka
Zapalenie płuc u dziecka – przyczyny i rodzaje
Zapalenie płuc u dziecka może mieć różną etiologię. Duże znaczenie ma wiek. Dla noworodków najbardziej charakterystyczne są infekcje, spowodowane przez organizmy bytujące w drogach rodnych matki. Ich przeniesienie dokonuje się w trakcie porodu.
Niemowlęta oraz małe dzieci (do 5. roku życia) najczęściej (bo w 80-85% przypadków) przechodzą zapalenie płuc na tle infekcji wirusowej. Głównym czynnikiem sprawczym jest w tym wypadku wirus RSV. Rzadziej mogą je powodować także pneumokoki, bakterie krztuśca oraz gronkowce złociste.
Zakażenia bakteryjne są charakterystyczne dla dzieci powyżej 5. roku życia, zwłaszcza między 10. a 19. rokiem życia. W tej grupie najczęstszą przyczyną zachorowania są pneumokoki, ale mówi się też o tzw. atypowych zapaleniach płuc, powodowanych przez bakterie mykoplazmy, chlamydii czy legionelli.
Atypowe zapalenia płuc diagnozowane są u dzieci coraz częściej. Charakteryzują się powolnym początkiem (typowe zapalenie płuc ma nagły, ostry początek), temperaturą prawidłową lub nieznacznie podwyższoną, suchym kaszlem (w typowym zapaleniu płuc kaszel jest mokry, a gorączka wysoka), objawami ze strony innych narządów (biegunką, wymiotami, niewydolnością wątroby, nerek).
Inną odmianą zapalenia płuc, które może rozwinąć się u dziecka, jest zachłystowe zapalenie płuc, wywołane przez dostanie się treści żołądka do dróg oddechowych i płuc. Może ono występować u osób z zaburzeniami neurologicznym zwiększającymi ryzyko zachłyśnięcia (zaburzenia połykania), ale też u małych dzieci, zwłaszcza noworodków i wcześniaków, u których odruch kaszlu nie jest jeszcze dobrze rozwinięty lub występują wady anatomiczne zwiększające ryzyko zachłyśnięcia.
Objawy zapalenia płuc u dziecka
Najczęstsze objawy zapalenia płuc u dziecka to:
- przyspieszony oddech,
- pociąganie nosem,
- ściąganie przestrzeni międzyżebrowych podczas oddychania,
- słyszalne problemy z oddychaniem,
- gorączka,
- duszność,
- suchy lub mokry kaszel,
- brak apetytu,
- ból zlokalizowany w klatce piersiowej,
- ogólne złe samopoczucie.
Zapalenie płuc jest chorobą zakaźną, można się więc nim zarazić. Jednak nie wystarczy przebywać w otoczeniu chorego, by zachorować. Najbardziej narażone są osoby o obniżonej odporności (albo z powodu istniejącej choroby, albo w wyniku przeziębienia czy przemarznięcia). Dlatego pacjent z zapaleniem płuc, jeśli to możliwe, powinien przebywać w oddzielnym pomieszczeniu i mieć ograniczony kontakt z dziećmi, osobami starszymi oraz osobami z obniżoną odpornością.
Kiedy do lekarza? Rozpoznanie zapalenia płuc u dziecka
Dziecko, u którego zaobserwowano objawy zapalenia płuc, powinno być zbadane przez lekarza. W niektórych przypadkach leczenie choroby wymaga hospitalizacji. Ale nie zawsze. Dziecko może być też leczone w warunkach domowych. Dlatego zawsze to lekarz powinien ocenić stan pacjenta i podjąć decyzję o dalszym leczeniu.
Ważne jest również to, aby poinformować, co działo się tuż przed wystąpieniem zapalenia płuc (np. zapalenie o podłożu gronkowcowym może rozpocząć się od stanu zapalnego umiejscowionego w okolicy łydki). Zapalenie płuc wywołane gronkowcami ma gwałtowny przebieg i może zagrażać życiu.
Zapalenie płuc ma zazwyczaj na tyle łagodny przebieg, że dziecko może zostać w domu pod opieką rodziców. W sytuacjach bardziej nasilonych objawów lub gdy rozpoznanie nie jest pewne, lekarz zleca badanie RTG klatki piersiowej, po którym decyduje, czy dziecko powinno być leczone w warunkach szpitalnych. Pobyt w szpitalu jest szczególnie zalecany w przypadku niemowląt, u których nawet niewielkie pogorszenie się stanu zdrowia, może mieć poważne skutki.
Leczenie zapalenia płuc u dziecka
Leczenie zapalenia płuc u dziecka jest uzależnione od stopnia infekcji. W przypadku podejrzenia etiologii bakteryjnej niezbędne jest zastosowanie antybiotyków (np. amoksycyliny, cefalosporyny, makrolidu). Wyjątkiem są dzieci od 4 miesięcy do 4 lat, u których powszechne są infekcje o podłożu wirusowym. W tym wypadku lekarz powinien wstrzymać się z antybiotykoterapią i zalecić leczenie objawowe, a także pozostanie w łóżku i odpowiednie nawodnienie. Jeżeli przebieg choroby jest cięższy, dziecko będzie musiało pozostać w szpitalu.
Leczenie zapalenia płuc u dziecka w zależności od patogenu, który wywołuje chorobę, trwa od 5-7 dni do nawet 3 tygodni.
Rokowania w zapaleniu płuc u dziecka
Większość zapaleń płuc bez powikłań u dzieci jest w pełni wyleczalna i nie pozostawia konsekwencji zdrowotnych. Na cięższy przebieg choroby narażone są dzieci z niedoborem odporności. Może u nich wystąpić zapalenie płuc, wywołane wirusem cytomegalii lub grzybami o piorunującym przebiegu. W 20-60% przypadków zapalenia płuc u dziecka nie udaje się określić patogenu odpowiedzialnego za przebieg zakażenia.
Treść artykułu pierwotnie została opublikowana 30.12.2010.
Więcej na temat zapalenia płuc:
Objawy zapalenia płuc - to nie tylko kaszel i świszczący oddech
Zapalenie płuc - przyczyny i objawy, leczenie i groźne powikłania
Bezobjawowe zapalenie płuc – jak je rozpoznać i leczyć?
Zachłystowe zapalenie płuc: objawy, diagnoza, leczenie
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
