Dlaczego młodzież sięga po narkotyki?

Programy wymiany igieł, które kierowane do narkomanów to najlepsza forma profilaktyki HIV w tej grupie ryzyka/ fot. Fotolia
Powodów, dla których młodzi ludzie sięgają po narkotyki, może być mnóstwo. Dojrzewanie to trudny okres, dlatego rodzice powinni być w tym czasie szczególnie czujni. Co jednak robić, kiedy nastolatek zażywa narkotyków? Jakie zmiany zachodzą w jego zachowaniu i wyglądzie? Na co zwrócić uwagę?
/ 19.04.2012 11:36
Programy wymiany igieł, które kierowane do narkomanów to najlepsza forma profilaktyki HIV w tej grupie ryzyka/ fot. Fotolia

Jakie są przyczyny narkomanii?

Okres dorastania jest najtrudniejszym okresem w życiu każdego człowieka. Wkracza się w rzeczywistość, która nie zawsze się nam podoba. Jest to okres konfrontacji wyobrażeń o świecie, przyjaźni, miłości z bolesnym zazwyczaj stanem realnym i akceptowania tego, że życie nie jest jedynie pasmem przyjemności i radości.

Przyczyn sięgania po narkotyki jest zawsze wiele i nie można wyodrębnić tej jednej właściwej. Najczęściej po narkotyki sięgają ludzie młodzi, którzy odczuwają:

  • brak poczucia bezpieczeństwa,
  • osamotnienie,
  • presję kolegów,
  • zawód miłosny,
  • niemożność sprostania obowiązkom w domu i szkole,

bądź też z innych przyczyn, m.in.:

  • zaimponowania,
  • przypodobania się grupie towarzyskiej,
  • przeżycia ryzyka,
  • chęci dobrej zabawy,
  • poczucia się dorosłym,
  • ucieczki od stawianych wymagań.

Zobacz też: Jak leczyć narkomanię?

Jaki wpływ na narkomanie mają stosunki rodzinne?

Przyczyn uzależnienia od narkotyków upatruje się przede wszystkim w braku zaspokojenia potrzeb. Chłód, obojętność, rygoryzm rodziców, samotność dziecka, brak norm, prowadzą do deprywacji, która najczęściej przejawia się różnego rodzaju lękami przeszkadzającymi w normalnym rozwoju osobowości. Dlatego jedną z przyczyn sięgania po narkotyki przez młodzież jest właśnie zły klimat domu rodzinnego oraz brak więzi z rodzicami i rodziną: zły przykład rodziców, rozkład pożycia małżeńskiego, poniżanie dziecka, brak zainteresowania dzieckiem lub nadopiekuńczość, faworyzowanie innych dzieci, nietolerancja i zbyt duża ingerencja w jego życie, brak pochwały i zachęty, wygórowane wymagania i oczekiwania, brak dyscypliny lub jej nadmiar, brak uznania i nieustająca krytyka. Główną przyczyną narkomanii w takich rodzinach jest brak zaspokojenia podstawowych potrzeb, jakie powinna zapewnić rodzina, tj. potrzeby bezpieczeństwa i miłości. Są to potrzeby dominujące w procesie rozwoju dziecka i niezaspokojone mogą doprowadzić do znalezienia substytutu ich zaspokojenia, jakim jest w początkowym stadium narkotyk i przynależność do jakiejś subkultury.

Jak wpływa najbliższe otoczenie?

Analizując przyczyny sięgania po narkotyki, należy wspomnieć jeszcze o problemie naśladownictwa. Młodzi ludzie sięgają po narkotyki m.in. dlatego, że robią to starsi. Oglądając filmy przedstawiających młodzieżowych idoli, czytając o muzykach z młodzieżowych zespołów, często są wręcz zachęcani do brania narkotyków, aby móc poczuć się kimś lepszym. Branie narkotyków jest traktowane jako swoisty warunek osobistego i zawodowego sukcesu.

Szkoła jest obecnie miejscem, w którym dzieci po raz pierwszy spotykają się nie tylko z osobami biorącymi narkotyki, ale także z tymi, którzy je sprzedają. Na całym świecie środki odurzające są towarem, na którym można bardzo dobrze zarobić. Dealerzy handlują narkotykami, stojąc pod szkołami, a jeszcze częściej wykorzystują uczniów jako dystrybutorów.

Zdaniem B. Urbana jednym z ważnych czynników narkotyzowania się przez młodzież jest postęp medycyny. Postęp powoduje, że na świat przychodzi więcej dzieci odpornych , które mają większe trudności w przystosowaniu się do warunków środowiska naturalnego i społecznego. Brak umiejętności radzenia sobie rodziców i nauczycieli w procesie wychowania takich dzieci powoduje, że od wczesnych lat stanowią one problem społeczny. Kończy się to wejściem młodego człowieka na drogę przestępstwa, któremu często towarzyszą narkotyki.

Zobacz też: Jak rozpoznać, że ktoś zażywa narkotyki?

Co powinno zaniepokoić rodziców?

Dziecko zwykle ukrywa przed dorosłymi pierwsze próby sięgnięcia po narkotyki. Wszelkie niepokojące zmiany łatwiej jest zauważyć, jeśli rodzic ma z dzieckiem dobry kontakt, wiele ze sobą rozmawiają i dużo czasu spędzają razem. Rodzice powinni jednak pamiętać, że niektóre zachowania i postawy mogą mieć inne przyczyny: kłopoty szkolne lub rodzinne, zranione uczucia, niepowodzenia w kontaktach z rówieśnikami i wiele innych – należy je traktować równie poważnie i starać się pomóc dziecku je rozwiązać.

Jakie są zmiany w zachowaniu?

Zmiany w zachowaniu:

  • nagłe zmiany nastroju i aktywności, okresy wzmożonego ożywienia przeplatane ze zmęczeniem i ospałością;
  • nadmierny apetyt lub brak apetytu;
  • spadek zainteresowania ulubionymi zajęciami;
  • pogorszenie się ocen, wagary, konflikty z nauczycielami;
  • izolowanie się od i innych domowników, zamykanie się w pokoju, niechęć do rozmów;
  • częste wietrzenie pokoju, używanie kadzidełek i odświeżaczy powietrza;
  • wypowiedzi zawierające pozytywny stosunek do narkotyków;
  • bunt, łamanie ustalonych zasad, napady złości, agresja;
  • nagła zmiana grona przyjaciół, zwłaszcza na starszych od siebie;
  • niewytłumaczone spóźnienia, późne powroty lub też spędzanie nocy poza domem;
  • kłamstwa, wynoszenie wartościowych przedmiotów z domu, trudno wytłumaczalny przypływ gotówki;
  • tajemnicze krótkie rozmowy telefoniczne, nagłe wyjścia.

Jakie są zmiany w wyglądzie zewnętrznym?

Zmiany w wyglądzie zewnętrznym:

  • nowy styl ubierania się;
  • spadek ciężaru ciała, częste przeziębienia, przewlekły katar, krwawienie z nosa, bóle różnych części ciała, zaburzenia pamięci oraz toku myślenia;
  • przekrwione oczy, zwężone lub rozszerzone źrenice;
  • bełkotliwa, niewyraźna mowa;
  • słodka woń oddechu, włosów, ubrania, zapach alkoholu, nikotyny, chemi­kaliów;
  • ślady po ukłuciach, ślady krwi na bieliźnie;
  • brak zainteresowania swoim wyglądem i nieprzestrzeganie zasad higieny.

Zobacz też: Narkomania

Co każdy rodzic wiedzieć powinien?

Może się zdarzyć, że pomimo najlepszych starań ze strony rodziców, dziecko sięgnie po narkotyki. Rodzic nie może wtedy:

  • wpadać w panikę i przeprowadzać zasadniczych rozmów z dzieckiem, kiedy jest ono pod wpływem środka odurzającego;
  • udawać, że to nie prawda, nie wierzyć w przedstawione fakty, bezgranicznie ufać dziecku;
  • usprawiedliwiać dziecka, szukając winy w sobie lub np. złym towarzystwie;
  • wierzyć zapewnieniom dziecka, że ma kontrolę nad narkotykami i że samo sobie poradzi z tym problemem;
  • nadmiernie ochraniać dziecka przed konsekwencjami używania narkotyków, np. pisać usprawiedliwienia nieobecności w szkole spowodowanych złym samopoczuciem po zażyciu środków odurzających, spłacać długów dziecka.

Jak powinni zareagować rodzice?

Rodzic powinien koniecznie:

  • wysłuchać dziecko i spokojnie z nim porozmawiać;
  • zastanawiać się, dlaczego dziecko sięga po narkotyki, czy powody nie są związane z sytuacją w rodzinie, a jeśli tak, to pomyśleć, co można zmienić;
  • działać! Nie liczyć na to, że problem sam się rozwiąże, szukać pomocy u specjalistów;
  • wspólnie ze specjalistą i z dzieckiem ustalić reguły postępowania i konsekwentnie ich przestrzegać;
  • stosować zasadę „ograniczonego zaufania”, starać się zawsze wiedzieć, gdzie jest dziecko i co robi.

To trudny problem dla całej rodziny, dlatego wszyscy jej członkowie powinni szukać pomocy u terapeuty, a także doświadczeń innych rodzin, które miały podobne problemy.

Zobacz też: Dlaczego ludzie biorą narkotyki?

Fragment pochodzi z książki "Pomóż uzależnionym!", autor Marian Łakomski (wydawnictwo Impuls, Kraków 2007). Publikacja za zgodą wydawcy. Bibliografia dostępna u redakcji.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Redakcja poleca

REKLAMA