Czym jest toczeń rumieniowaty układowy?
Toczeń rumieniowaty układowy, nazywany w skrócie TRU, to schorzenie autoimmunologiczne, które zalicza się do chorób reumatycznych. TRU jest przewlekłą i wielonarządową chorobą zapalną tkanki łącznej.
TRU może zająć równocześnie wiele narządów i układów, np. skórę, nerki, płuca, szpik, wątrobę, serce, układ nerwowy, układ krwiotwórczy.
Kto najczęściej choruje na TRU?
W Polsce chorych na TRU jest około 15 000. Jest to choroba, która dotyka głównie kobiety – występuje u nich 10 razy częściej niż u mężczyzn. Schorzenie występuje średnio u 1 na 1000 kobiet. Średni wiek, w którym pojawiają się pierwsze objawy choroby to 30 lat, czyli w potencjalnie rozrodczym okresie. Jednak na TRU zachorować można w każdym wieku i może wystąpić także u dzieci i osób starszych.
Jakie są przyczyny choroby?
Przyczyny choroby niestety nie są znane.
Choroba może przebiegać w różny sposób i mieć liczne objawy, dlatego wczesne wykrycie jest trudne i wymaga przeprowadzenia wielu specjalistycznych badań.
Można jednak wyróżnić kilka czynników ryzyka wystąpienia tocznia rumieniowatego układowego. Są to:
- Czynniki środowiskowe, np. promieniowanie ultrafioletowe, intensywne światło słoneczne;
- Niektóre leki mogą powodować wystąpienie zespołu tocznia polekowego, np. prokainamid, hydralazyna, izoniazyd, chloropromazyna i metyldopa;
- Czynniki genetyczne – jednak nieznana jest konstelacja genetyczna powodująca chorobę;
- Czynniki hormonalne – ciąża powoduje zaostrzenie aktywności choroby;
- Czynniki infekcyjne.
Częstość występowania choroby wśród bliźniaków jednojajowych wynosi 30-50%. Poza tym około 4-12% chorych na TRU ma w rodzie chorego na to schorzenie.
Zobacz też: Jak rozpoznać toczeń rumieniowaty układowy?
Jakie są objawy choroby?
Objawy TRU są bardzo liczne, ale u chorego nie muszą wystąpić wszystkie dolegliwości, a ich pojawienie się może być rozciągnięte w czasie, dlatego ważne, aby wiedzieć jakie objawy pojawiają się na początku choroby.
Pierwsze objawy tocznia rumieniowatego układowego to:
- zmiany skórne – rumień na twarzy lub rumień krążkowy,
- zapalenie lub ból stawów,
- objawy ogóle – złe samopoczucie, zmęczenie, gorączka.
Pozostałe objawy to:
- rumień na twarzy – jest umiejscowiony na policzkach i nie przekracza bruzd nosowowargowych, tzw. „motyl na twarzy”;
- rumień krążkowy – zmiany rumieniowate, które mogą ulec rogowaceniu, łuszczeniu, a także może dojść do zanikowego bliznowacenia;
- nadwrażliwość na światło słoneczne powodująca zmiany na skórze;
- owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej lub nosowogardłowej;
- zapalenie stawów, które dotycz przynajmniej dwóch stawów obwodowych i powoduje ból i obrzęk.
- zapalenie błon surowiczych:
- zapalenie opłucnej – ból opłucny w wywiadzie lub tarcie opłucne,
- zapalenie osierdzia – zmiany w EKG lub tarcie osierdziowe albo obecność wysięku w jamie osierdzia.
- zmiany w nerkach:
- białkomocz > 0,5 g/24 h lub 3-krotne stwierdzenie obecności białka w moczu,
- obecność wałeczków w moczu wywodzących się z komórek (zwykle erytocytarnych lub cewkowych).
- zaburzenia neurologiczne – napady drgawkowe lub zaburzenia psychiczne, jeśli ich podłożem nie są reakcje polekowe, zaburzenia metaboliczne (np. kwasica) lub elektrolitowych.
Pojawiają się także zaburzenia immunologiczne. Można wykryć obecność, któryś z następujących przeciwciał:
- antynDNA,
- antySm,
- antyfosfolipidowych.
Wystąpić mogą również zaburzenia hematologiczne, takie jak:
- anemia hemolityczna z retykulocytozą,
- leukopenia: < 4000/mm3 stwierdzana przynajmniej dwukrotnie,
- limfopenia: < 1500/mm3 stwierdzana przynajmniej dwukrotnie,
- leukopenia: < 4000/mm3 jeśli nie było reakcji polekowych.
Zobacz też: Jak skutecznie leczyć toczeń?
Jakie powikłania mogą wystąpić?
Toczeń rumieniowaty układowy może przebiegać z nazstepującymi powikłaniami:
- skutki długotrwałej kortykoterapii,
- przedwczesna miażdżyca,
- zawał mięśnia serca jeszcze w okresie przedmenopauzalnym,
- jałowa martwica głowy kości udowej,
- złamania na tle osteoporozy,
- ciężkie zakażenia,
- zapalenie naczyń, w tym naczyń centralnego układu nerwowego, czy układu trawiennego.
Jakie schorzenia mogą towarzyszyć TRU?
Często z TRU występują inne schorzenia, takie jak:
- zespół antyfosfolipidowy – nawracające powikłania zakrzepowozatorowe w różnych narządach lub nawykowe poronienia, które dotykają około 30% chorych na tocznia rumieniowatego układowego;
- zespół suchości;
- nakładanie się na tocznia rumieniowatego układowego innej choroby tkanki łącznej, czyli tzw. zespół nakładania.
Jak leczyć TRU?
Choroba zwykle rozpoznawana i leczona jest przez reumatologów. Jednak ze względu na wieloukładowy charakter choroby, pacjenci mogą być leczeni, np. przez nefrologów, dermatologów czy hematologów – w zależności od tego jakie objawy dominują.
Chorzy powinni przynajmniej raz w roku podlegać kompleksowej ocenie. Poza tym pacjenci powinni zaprzestać palenia. Wskazana jest aktywność fizyczna.
Źródło: materiały prasowe/ar
Zobacz też: Toczeń rumieniowaty układowy – jak leczyć?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
